Notre-Dame

Ooit bezocht ik deze stad toen ik op zoek was naar herinneringen aan Calvijn en de Bartholomeüsnacht. Het enige aandenken aan dit bloedbad was een monument van admiraal Gaspard de Coligny, de leider van de calvinisten. Hij werd met vele anderen vermoord in de Bartholomeüsnacht, op 24 augustus 1572. Aan de voet van zijn beeltenis ligt een opengeslagen Bijbel. Het bloedbad breidde zich de jaren erna uit over het hele land, waarbij ongeveer 30.000 hugenoten werden gedood.

De Notre-Dame is herbouwd, maar mist een plaquette van rouw over deze schandvlek op de Franse natie. Achter de uiterlijke schoonheid van de Notre-Dame gaan nog meer tragedies schuil.

Prachtig gebouw

De eerste steen van deze prachtige kathedraal werd gelegd in 1163, waarna de bouw in 1345 grotendeels werd voltooid. Vele rampen heeft het gebouw in de eeuwen erna doorstaan. Met name tijdens de Franse revolutie (1789-1799) moest de kerk het ontgelden. Kerkschatten werden vernietigd of gestolen. Het boek van Victor Hugo, getiteld ”De klokkenluider van de Notre-Dame” (1831), heeft ertoe bijgedragen dat de Fransman het gebouw voorgoed in zijn hart heeft gesloten. Restauraties volgden, waaronder de laatste voor het immense bedrag van 700 miljoen euro!

Tragedie van de mis

Uiterlijke schoonheid is bedrog (Spr. 31:30). Dat geldt ook deze ‘Dame’. De vele vormen van kunst in schilderijen en beeldhouwwerken onderstrepen slechts de tragedie van de rooms-katholieke theologie. Ik noem er enkele.

In de Notre-Dame wordt de mis van maandag tot zaterdag vier keer per dag gehouden en op zondag zes keer. De misviering is het hoogtepunt van alles wat er in het gebouw plaatsvindt. Het altaar - en niet het Woord van God - staat dan ook zichtbaar centraal. Rome leert dat in elke mis Jezus opnieuw geofferd wordt. Op Golgotha gebeurde dat op bloedige wijze, maar bij elke mis gebeurt dat op onbloedige wijze. Daarom spreekt de Rooms-Katholieke Kerk van priesters die steeds weer het offer brengen, waarbij brood en wijn veranderen in het lichaam en bloed van Christus. Deze opvatting is onbijbels, ‘want met één offerande heeft Hij in eeuwigheid volmaakt degenen die geheiligd worden’ (Hebr. 10:14).

Tragedie van de Mariaverering

We blijven nog even bij het altaar stilstaan. Hoog boven het altaar verrijst een beeld van Maria met de ogen naar de hemel gericht. In haar schoot draagt zij de gestorven Jezus. Ze offert als het ware haar Kind aan de mensheid.

Waarom staat zij zo centraal in deze kathedraal? Notre-Dame betekent ‘onze vrouw’. Eigenlijk is de kerk aan Maria gewijd. In de tijd dat de eerste steen gelegd werd, was de Mariaverering net zo springlevend als vandaag. Al meer dan acht eeuwen bidden de goedgelovige bezoekers aan de voet van dit beeld. Er is een voorgeschreven gebed dat twee keer per dag tot Maria gebeden wordt, met onder meer de volgende woorden: ‘Bid voor ons, Heilige Moeder van God, dat we de beloften van Christus waardig worden’. Rome heeft de Mariaverering nooit verzacht, maar eerder versterkt, ook onder de laatste pausen.

Tragedie van de relikwieën

De kostbaarste bezittingen van de Notre-Dame zijn voor de rooms-katholieke mens de relikwieën (overblijfselen). In een kristallen kist zit een lang stuk hout van 24 centimeter dat afkomstig zou zijn van het kruis van Golgotha. Ook ligt er een spijker van 10 centimeter die de Romeinen zouden hebben gebruikt bij de kruisiging. Ten slotte is er een voorwerp van goud en glas met de doornenkroon. Men was bevreesd dat de doornenkroon de brand niet zou hebben overleefd. Deze kroon wordt immers elke eerste vrijdag van de maand om 15.00 uur tevoorschijn gehaald ‘voor verering en aanbidding’.

Wat moge daar toch de aantrekkingskracht van zijn? Reeds Augustinus protesteerde tegen dit onheilig gebruik omdat de meeste relikwieën vervalsingen zijn. Zo zijn er wereldwijd meerdere doornenkronen in de kerkschatten te vinden en bijvoorbeeld ook heel wat kruiken van de bruiloft te Kana. Calvijn heeft er in 1543 een traktaat tegen geschreven, vertaald door H.J. van der Munnik en ingeleid door dr. K. Sietsma, getiteld ‘Het Tractaat der reliquieën’ (1937). Calvijn wijst op het afgodische en onbijbelse van de relikwie. ‘Den alleen wijzen God, zij eer en heerlijkheid in alle eeuwigheid. Amen’ (1 Tim. 1:17).

Conclusie

Voor velen was de brand van de Notre-Dame een tragedie. Er ging zoveel verloren met dit pronkstuk uit de twaalfde eeuw. Macron, de Franse president, noemde de brand ‘een nationale wond’. Maar als we dieper nadenken, is de grootste wond dat deze kathedraal bijna duizend jaar ontelbare mensen heeft misleid aangaande zonde en genade en de enige weg van behoud. Zolang deze wond niet is genezen door de Bijbelse prediking, vervult het gebouw ons met schrik.

Met dit artikel start de nieuwe rubriek ‘Bijbels beschouwd’. Hierin komen actuele maatschappelijke en kerkelijke ontwikkelingen aan de orde. We doen dit, zoals de naam van de rubriek zegt, vanuit Bijbels oogpunt. De waarneming kan kritisch zijn, ook naar onszelf toe. Steeds zullen we zoeken naar een spits die ondersteunend is. Zo hopen we aandacht te hebben voor de meningsvorming en de toerusting van de lezer. De rubriek verschijnt wekelijks, met uitzondering van de vakantieperiodes. Auteurs zijn bij toerbeurt: ds. G. Clements, W.B. Kranendonk, ds. G.W.S. Mulder, P. Schalk en G. van Veldhuizen.

Redactie De Saambinder

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen