Hoe Waarderen Wij Het Aardse Bestaan?

Ik begin met te zeggen, dat ik het requisitoir van de door mil aangehaalde Franse en Engelse schrijver historisch onweerlegbaar vind Hun beschuldigingen hebben wij te incasseren En toch meen ik, dat aan deze zaak nog andere facetten zijn dan in het voorafgaande naar voren kwamen De medaille heeft een keerzijde Critiek en beschuldigingen ten aanzien van de Kerk kunnen nog zo terecht zim, toch is de kerkae schiedems niet louter zwart, met louter zonde en schuld Er is met alleen geweest een gecorrumpeerd en gecompromitteerd christendom, er was daarnaast ook een verborgen onderstroom in de Kerk Noch Jean Delumeau, noch Herbert Butterfield rept daarvan, maar wij mogen dat met vergeten en veronachtzamen Noemt u het maar de onofficiële Kerk, die vaak een eigen en onopgemerkt leven leidt achter de officiële vertegenwoordiging van de Kerk in synodes, concilies, theologische faculteiten en dergelijke Willem Bilder dijk, die geestelijk zo geleden heeft onder de officiële gestalte van de Kerk, sprak van de smalle gemeente HIJ verstond eronder "de onzichtbare Kerk, die in alle gezindheden hare leden heeft, en waaruit te zijner tijd de wezendlijke vereeniging aller Christenen zal voortspruiten " (Brieven aan Da Costa, blz 45) Hij gat er deze omschrijving van "God heeft zich in deze algemeene wildernis nog kleine beslotene akkertjens afgezonderd, waar het ware graan onderhouden, en tot hemel-njpheid uitzwellen mag" (tap blz 81) En om het waarlijk geestelijk karakter ervan te onderstrepen schreef hij "Ik ben bang voor vereemgingen en voor openbare afscheuringen De vereenigingen moeten geestelijk, innerlijk, volstrekt met uiter lijk zijn, de afscheidingen moeten van de andere kant komen en uitwerpingen, vervolgingen van de onzen zijn Dit is de weg, dien ik meen dat ons is voorgesteld en voorspeld Langs dien weg is het Christendom gevestigd, en zal het volkomen Rijk des Zaligmakers op aarde gevestigd worden Ook in de Hervorming begreep men dit kwalijk, men wilde dadelijk in plaats van lijdelijk zijn, en hiervan moet de zuurdeesem die in de Protestantsche Kerken gebleven is, volstrekt uit gisten Hoe men het neme, bij ^en bloeiende Kerk is des Heilands zichtbare aanvaarding der heerschappij met te verwachten, maar alleen bij een vervallen en in haar verval tot Hem zuchtende en aan zichzelve ontvallen Kerk, welke Hij alleen kent en weet te ver gaderen, maar geen menschenbeleid of macht Het Koom haastelijk, Heer Jezus, moet in alle harten, uit alle monden, van alle kanten, tot Hem galmen, en niet het Zie daar het Babel waar ik aan gebouwd heb '' (tap blz 114—116)

Met opzet haalde ik Bilderdijk aan, omdat hij een van de weinige figuren in ons land geweest is, die ondanks de geestelijk veelal deplorabele situatie van de Kerk nochtans aan haar heeft vastgehouden, ja in haar is blijven geloven Hij zag de Kerk onder het kruis, maar hij is onder dat kruis met weegelopen Hii bleef haar trouw, omdat hij wist dat God haar trouw blijft Hij eerde haar, omdat alle zonde en afval ten spijt ZIJ toch de bruid van Christus is

Bilderdijk is een figuur, die nog betrekkelijk dicht bij ons staat Maar is wat hij in zijn Brieven naar voren brengt over de Kerk in wezen met hetzelfde als wat ook Luther en Calvijn in hun tijd over de Kerk gezegd hebben*^ Ook zij roemden toch geenszins in de macht en de arootheid van de Kerk' Fn als 7i] over de Kerk spraken, dan hadden zij het toch met over kerk vorsten, over invloedrijke theologen, over synodes en concilies, maar over "de babylomsche gevangenschap van de Kerk" Zij dachten dan aan die kleine akkertjes, waar Bilderdijk over sprak Daar speelt het eigenlijke kerkelijk leven zich af Daar "gaat men al wenende voort, dragende het zaad dat men zaaien zal" Daar wordt de eigenlijke strijd tussen het geloof en het ongeloof gestreden, tussen waarheid en leugen, tussen de rechte en de valse leer En wat bureft alle vragen die de buitenkant en bovenkant van Ie Kerk in beroering brengen en die allerlei activiteiten in de Kerk oproepen, — dat alles raakt de smalle gemeente nauwelijks Zij wordt er met koud en met warm van Het zijn heel andere dingen, die haar bezighouden en waar zij zich op richt de komst van de Bruidegom, die haar uit de vervreemding thuis zal brengen

En denkt U nu met, dat het alleen enkele grote uit zonderingen geweest zijn die zo gedacht en zo gespro ken hebben Want uitzonderlijke figuren zijn Bilderdijk en Luther en Calvijn en Augustinus en tal van anderen alleen in die zin geweest, dat zij naar buiten toe vertolkten wat in de onderstroom van de Kerk voor velen, voor zeer velen, gemeenschappelijk geestelijk bezit was Voor hen was wat Bilderdijk en Luther en Calvijn naar voren brachten mets nieuws, niets bijzonders, maar datgene waar zij sinds jaar en dag uit leefden Nieuw en bijzonder was het alleen voor de of ficiele bovenlaag van de Kerk, voor de kerkvorsten en theologen en synodeleden, en voor allen die het geloot met anders kenden dan als een compromis, een pact met de wereldse machthebbers Die hoorden ervan op, ergerden zich eraan, veroordeelden het, of — er kenden de waarheid ervan

Het IS die kant van de Kerk, die in de kerkgeschie denis over het algemeen al te zeer verwaarloosd en on derbelicht is gebleven En dat terwijl deze onderstroom altijd en immer het levende bronwater van de Kerk is geweest Indien ergens dan kan men hier spreken van een ononderbroken geestelijke traditie van de apostelen tot op deze dag Het is vanuit deze onderstroom van geestelijk leven, dat het telkens in de officiële Kerk gekomen is tot een hervorming, tot een reveil Het is vanuit deze onderstroom ook, dat er een nauwelijks aanwijsbare, maar niettemin zeer reële in vloed IS uitgegaan op het aardse leven Niet opzette lijk, niet methodisch, met uit een vurige zendings- of evangelisatie drift, maar ondanks zichzelf, omdat het nu eenmaal een eigenschap van water is dat het de aar de doorvochtigt en groeizaam maakt

Wie zal ooit kunnen nagaan en aanwijzen, welke stille krachten er op het aardse bestaan in al zijn gele dingen zijn uitgegaan vanuit de smalle gemeente'^ Soms atwcicnd als het om boze machten ging Soms beschermend en bewarend om wat zuiver is en goed in stand te houden Soms strijdbaar in het ontmaskeren van de leugen En meestentijds alleen maar door een voorbeeld te zijn in het leiden van een stil en rustig leven in alle godsvrucht en eerzaamheid (I Timotheus 2 2) In een van de oudste bewaard eebleven geschrif ten uit de na apostolische tijd wordt die invloed van de gemeente op het aardse bestaan zo omschreven ' De christenen onderscheiden zich niet van de andere mensen door land, taal of zeden Want nergens bewo nen zij eigen steden of bedienen zij zich van een eigen afwijkende taal, noch ook leiden zij een eigen en apart leven Ofschoon zij Griekse en heidense steden bewonen, waar dan ook, en de landsgebruiken volgen wat betreft kleding, voedsel en dergelijke, leggen zij toch een opvallende en voor ieder waarneembare eigen levensstijl aan de dag Zij bewonen het eigen va derland, maar — als vreemdelingen Zij nemen aan alles deel als burgers, tegelijk verdragen zij alles als waren zij vreemdelingen Zij huwen als alle anderen, verwekken en brengen kinderen groot, maar zij leggen hun kinderen nooit te vondeling Hun tafel staat open voor een ieder, doch met hun bed In het vlees bevinden ZIJ zich, maar zij leven met naar de begeerten van het vlees Op aarde vertoeven zij, maar hun burger schap IS in de hemelen Zij gehoorzamen de wetten, maar in hun eigen leefwijze gaan zij boven de wetten uit ZIJ hebben allen hef, doch worden door allen veracht Men weet mets van hen, toch veroordeelt men hen ZIJ worden gedood, maar ontvangen nieuw Ie ven ZIJ zijn arm, maar maken velen rijk Aan alles hebben zij gebrek, toch hebben zij overvloed Zij wor den beschimpt, maar die hen beschimpen prijzen hen Zij worden belasterd en toch gerechtvaardigd Zij worden gesmaad, toch zegenen zij Zij worden bele digd, terwijl zij anderen eer bewijzen Ofschoon zij goed doen, worden zij als kwaaddoeners gestralt Door de Joden worden zij als heidenen bestreden en door de Grieken worden zij vervolgd, maar een reden voor die vijandschap kunnen de haters niet geven Om het kort samen te vatten datgene wat in het lichaam de ziel is, dat zijn in de wereld de christenen"

Om die laatste woorden gaat het mij vooral christenen zijn in dit aardse bestaan wat in het lichaam de ziel IS Stel u eens voor, dat het mogelijk zou zijn, wat door vele despoten en tyrannen met gebruikmaking van de meest vreselijke en perverse middelen ook gepoogd is, dat de christenen in de wereld zouden zijn uitgeroeid Alles wat het aardse bestaan betreft, kleding, voedsel, huis, arbeid, verkeer, handel en industrie, luxe en bezit, — het zou er nog zijn Misschien zouden er ook nog wel kerkgebouwen en kerkelijke functionarissen zijn Maar geen christenen, geen smalle gemeente, geen onderstroom van geloof, hoop en lietde meer, — kunnen wij beseffen wat dat voor samenleving zou zijn'' Een lichaam, een staat, een maatschappij, een volk, zonder ziel' Zonder dat er ergens meer geknield en gebeden, gezucht en gezongen wordt Zonder dat ergens nog het besef leeft, dat WIJ op aarde vreemdelingen zijn en dat ons burgerschap in de hemelen is Zulk een aards leven is een verschrikking'

Wat in het lichaam de ziel is, dat zijn in dit aardse leven de christenen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen