Waarom zou je naar de kerk gaan?

Anno 2020 is deze vraag niet minder relevant geworden. Het gaat ook onze kerken niet voorbij. Wie zoals ik wat rond preekt, merkt dat kerkbreed de middagdiensten aanmerkelijk minder goed bezocht worden dan de morgendiensten. Tijdens huisbezoeken stuiten ambtsdragers nog wel eens op kerkleden die zich hardop afvragen: ‘Ik kan toch thuis ook wel geloven? Daar heb ik de kerk en de kerkdiensten niet voor nodig.’ Na een ziekenhuisopname is een oudere weer opgeknapt en zou weer ter kerke kunnen gaan. ‘Maar ik heb gemerkt dat als ik thuis de kerkdienst beluister of bekijk via internet, ik me veel beter kan concentreren. De mensen zitten me dan niet in de weg.’ Jongeren stellen deze vraag vanuit hun overtuiging dat je er wel wat aan moet hebben. Waarom zou je anders in een kerkbank gaan zitten?

Soms zijn het ronduit goedkope verontschuldigingen om te verhullen dat iemand gewoon niet meer wil. Maar het kunnen ook serieuze standpunten zijn, die zich gaandeweg hebben gevormd en hebben vastgezet.

Wat zijn de oorzaken van het gemak waarmee kerkdiensten worden overgeslagen? Ongetwijfeld is daar veel over te zeggen en te schrijven. Maatschappelijke ontwikkelingen laten hun invloed gelden. Het leven is veel complexer geworden dan een aantal decennia geleden. Er moet vandaag de dag zoveel. En dan moet je ook nog eens naar de kerk.

Toch wil ik in dit artikel niet zozeer ingaan op de oorzaken. Er moet nog wat aan voorafgaan. Wat zegt de Heere zelf over de vraag boven dit artikel? Wat heeft Hij ons in Zijn Woord geopenbaard over nut en noodzaak van de kerkgang? Ik wil enkele punten benoemen, zonder daarin volledig te kunnen zijn.

1. Omdat het een goede gewoonte is

Het lijkt een zwaktebod om naar de kerk te gaan uit gewoonte. Is dat niet wat mager? Het is zeker zo dat regelmatige kerkgang geestelijke armoede kan verhullen. Je kunt een kerkbank verslijten, zonder daadwerkelijk opnieuw geboren te zijn en tot levend geloof te zijn gekomen.

Toch is het een onderdeel van het werk van de Geest dat Hij aan gewoontevorming doet. In Handelingen 2: 42 staat dat de eerste christenen volharden in de leer van de apostelen en in de gemeenschap. Ze houden vol. Kennelijk kost hun dat wel wat moeite. Het gaat niet allemaal vanzelf. Maar ze houden vol in het geven en ontvangen van onderwijs en het ontmoeten van elkaar.

Volharding is dan ook onderdeel van het werk van de Heilige Geest. In Hebreeën 12: 1 wordt de gemeente daar toe opgeroepen. Een hoofdstuk eerder heeft de schrijver een heleboel voorbeelden genoemd van gelovigen in het Oude Testament, voor wie het niet makkelijk was om te blijven geloven. Vervolgens vermaant hij zijn hoorders om met volharding de wedloop te lopen die voor ons ligt, nu een menigte getuigen ons omringt. Vermoedelijk is het Hebreeënboek niet zozeer een brief (het heeft niet de kenmerken die daarbij horen), maar eerder een soort preek. Dit heeft dus geklonken in een samenkomst van de gemeente. Zou dan ook het samenkomen zelf daar niet bij horen?

Dat dat het geval is, blijkt wel uit Hebreeën 10: 24-25. Daar worden de gemeenteleden aangespoord om op elkaar te letten door elkaar aan te vuren tot liefde en goede werken. En in één adem volgt dan: ‘Laten wij de onderlinge bijeenkomst niet nalaten, zoals het bij sommigen de gewoonte is, maar elkaar aansporen en dat zoveel meer als u de grote dag ziet naderen.’

De gewoonte om de samenkomsten niet te bezoeken moet dus veranderen in een andere gewoonte. Een gewoonte die verbonden is met het hebben van liefde en het doen van goede werken. Een vrucht van het werk van de Heilige Geest dus!

2. Omdat een kerkdienst een eredienst is

Nu is het wel de vraag in hoeverre dit ook geldt van onze kerkdiensten. Kan het ook niet anders? Het is ontegenzeggelijk zo, dat wie een kerk dienst zou bezoeken in de eerste eeuw in Efeze of Kolosse, in een andere setting terechtkomt dan die wij gewend zijn. Je merkt soms dat dit meespeelt bij afhakers. Het kan toch ook anders? Waarom zou ik het dan niet alvast anders doen en mijn geloven inhoud geven door op zondag een kerkdienst op tv te bekijken of een stevige Bijbelstudie te doen?

Prof. A. van de Beek schreef ooit in een column in het ND over een Zuid- Afrikaanse dominee, die zijn gemeenteleden wees op de betekenis van het woord ‘eredienst’. Eredienst betekent: dienst om te eren. Je moet er dus zijn om God eer te brengen. Daarom heeft elk gemeentelid dienst op zondag.

Net zoals een arts dienst heeft in het ziekenhuis of een politieagent dienst heeft in zijn regio. Die kunnen niet zeggen: Ik heb vandaag geen zin, ik blijf vandaag maar thuis. Je hebt er gewoonweg te zijn. Ben je er niet, dan ontbreekt er iets.

Pijnlijk duidelijk wordt dat in plaatsen waar kerkgebouwen gesloten worden. Het aantal kerkbezoekers nam gestaag af, tot er nog maar een handjevol over was. Dat betekende het einde van de kerkdiensten in die plaats. Zijn er daar christenen die de keuze hadden gemaakt om niet meer te gaan en om hun manier van geloven in eigen beheer vorm te geven? In dat geval hebben ze zich onttrokken aan hun verantwoordelijkheid om er te zijn, zodat ook anderen (buitenstaanders!) zouden kunnen komen.

Het hoort bij het ambt van alle gelovigen om de lofzang gaande te houden en de eredienst bij te wonen. Zelfs als de dominee er niet veel van maakt, ontslaat dat niet van de plicht om er ‘gewoon’ te zijn.

3. Om Gods Woord tot je te laten komen

De kern van onze gereformeerde kerkdiensten is de ambtelijke bediening van het Woord en de sacramenten. Ambtelijke bediening wil zeggen dat een predikant (en soms ook een ouderling) het Woord van God verkondigt door dat uit te leggen en toe te passen en de sacramenten bedient. Hij heeft die volmacht gekregen, nadat de kerk hem heeft onderzocht op het inzicht in de Bijbel, kennis van de leer volgens de belijdenisgeschriften, vaardigheid in het maken en houden van preken, en iemands persoonlijke verhouding tot de Heere.

Op zondag gebeurt dat dan vervolgens. De gemeente komt naar de kerk en de predikant gaat voor in de dienst. De gemeente kan ervan uitgaan dat wat er te horen is, exegetisch en pastoraal verantwoord is. Aan de predikant de taak en verantwoordelijkheid om dat vakwerk ook te leveren.

Is dat niet eigenlijk heerlijk? Kerkgangers moeten niet alleen maar consumenten in de kerk zijn, die verder niets bijdragen aan het kerkelijk leven. In de erediensten echter mag er juist wel volop geconsumeerd worden. Er wordt geestelijk voedsel aangereikt. De bereiding daarvan is al gedaan door de predikant. Je hoeft alleen maar te komen en het tot je te nemen.

Velen klagen over de drukte in hun agenda. Doordeweeks is er soms nauwelijks tijd voor stille tijd. Is het niet een zegen om dan op zondag de stilte en rust van de eredienst te ervaren, waar Gods Woord opengaat en Hij tot je spreekt? Dat is broodnodig om niet aan geestelijke bloedarmoede te gaan lijden.

4. Om Gods daden te gedenken en te vieren

De eredienst in tabernakel en tempel was erop gericht Gods daden te gedenken en te vieren. In Zijn daden openbaart de Heere immers Wie Hij is: een God van recht en genade. In Psalm 78 wordt het volk ertoe gemaand deze loffelijke daden van de HEERE van generatie op generatie door te geven.

Dat gebeurt bij uitstek in de zondagse kerkdiensten. Het Evangelie van Gods daden mag worden verkondigd. We zingen psalmen en gezangen tot eer en verheerlijking van God. We bidden tot Hem, we belijden ons geloof en richten ons naar Gods wet met de bedoeling Hem te erkennen en te eren als Koning en Heere. Zo heeft Hij zich immers geopenbaard in Zijn Zoon Jezus Christus en zo wil Hij ook geprezen zijn. Daar past een geloofshouding van verootmoediging, ontzag, aanbidding en dankbaarheid bij.

In de kerkdienst heb je de kans om de drie-enige God te leren kennen. Kennis die ook doorgegeven mag worden aan nieuwe generaties. Na een kerkdienst is er huiswerk voor ouders. Ze hebben de taak om met hun kinderen te spreken over het Evangelie en om hen daarin wegwijs te maken. Een taak die de gemeente overigens ook als geheel draagt. Catechisatie, Bijbelklas, zondagsschool, kindernevendienst, ze zijn er omdat het ons gezamenlijke verlangen is onze kinderen en jongeren met het Evangelie bekend te maken. En opdat je als ouders het niet allemaal zelf hoeft te doen.

5. Om elkaar te ontmoeten

In de gemeente geeft God ons aan elkaar. Er kan niemand gemist worden. ‘Het oog kan niet zeggen tegen de hand: ik heb je niet nodig, of vervolgens het hoofd tegen de voeten: ik heb jullie niet nodig’ (1 Kor. 12: 21). Omdat de Geest de gemeente samenstelt, is iedereen nodig. Elk gemeentelid heeft de roeping om voor de ander een hand of een voet te zijn. Dat is een geweldige zegen. In de kerk mag je ergens bij horen. Een sociaal verband, waar je met elkaar meeviert, meeleeft en meelijdt.

Daar hoort de zondagse kerkgang als eerste bij. De kerkdiensten vormen het hart van de gemeente. Al het andere is in zekere zin slechts een afgeleide.

Het is altijd mooi om te zien hoe dit in de praktijk kan functioneren. In de hal van de kerk of buiten voor de deur blijven gemeenteleden na de kerkdienst nog wat ‘plakken’. Ze spreken elkaar aan. Ze nodigen een bezoeker uit voor een kop koffie. Ze vragen naar elkaars welstand. Ze praten door over de dienst. Ze roepen elkaar op tot het bijwonen van doordeweekse activiteiten. Dat hoort er helemaal bij!

Wie op zondag maar thuis bleef, mist dat allemaal. De gemeente als het lichaam van Christus functioneert dan niet goed. Je wordt gemist. Aan gemeen te leden en kerkenraadsleden dan natuurlijk wel de taak om eens contact op te nemen met die broeder, zuster of dat gezin dat al een tijdje niet meer in de kerk komt. Ze worden toch wel echt gemist?

6. Om eenmaal God te kunnen ontmoeten

In Hebreeën 10: 24-25 staat de oproep om de onderlinge samenkomsten niet na te laten in het teken van de weder komst, ‘en dat zoveel te meer als u de grote dag ziet naderen’. We worden opgeroepen waakzaam te zijn en Christus te verwachten. Hij zal komen om te oordelen de levenden en de doden.

Kerkdiensten zijn nodig om elkaar wakker te houden en de lamp van het geloof brandend te houden. Het geloof wordt gewerkt en versterkt door de Heilige Geest. De eredienst is de werkplaats van die Geest. Daar doet Hij Zijn werk in harten van hoorders. Veel gebeurt in het verborgene. Niet direct zichtbaar en merkbaar, maar niettemin vormend. Wie zich daaraan onttrekt, wordt dus niet meer gevormd. Die sukkelt zomaar in slaap. En wat als dan de Bruidegom komt en het bruiloftsfeest aanbreekt (Matth. 25: 1-13)?

Als kerkgang niet meer vanzelfsprekend is, is het de vraag hoe dat komt. Zou het misschien zo kunnen zijn dat je juist in de kerkdienst kunt vinden wat je ten diepste elders bent gaan zoeken?

Er zijn nog vele andere redenen te noemen waarom je naar de kerk zou gaan. Prof. Van Ruler somt er in zijn boekje niet minder dan eenentwintig op! Eén daarvan is ‘om weer op toonhoogte te komen’. De kerkdienst brengt je op de toonhoogte van het dienen van God. Het is letterlijk: godsdienst-oefening. Oefenen om het straks te kunnen: God dienen in heerlijkheid. Dat zal zijn wanneer Zijn Kerk thuis komt bij Hem.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen