Recht en hermeneutiek

Heeft de nieuwe hermeneutiek nu  ook het kerkrecht bereikt? Nadat ons  voorgehouden is dat een Bijbeltekst  eigenlijk iets anders zegt dan wat er  staat, wordt dat principe nu toegepast  op de kerkorde. Ook wat de kerkorde  betreft worden teksten zo uitgelegd dat  er iets anders uitkomt dan wat in een  kerkelijke vergadering besloten is. Die nieuwe kerkrechtelijke hermeneutiek is overigens net zo weinig nieuw als de nieuwe hermeneutiek. Het gaat om het construeren van een tegenstelling tussen Schrift en kerkorde en die benadering is al eeuwen oud. Dat gaat op de manier van: ik wijk weliswaar af van de kerkorde, maar ik doe niet iets wat tegen de Bijbel ingaat.

Uit het krantenbericht in het RD van 19 december 2019 kreeg ik de indruk dat deze benadering ook onder het besluit van de classis Haarlem ligt. De classis constateert dat een gemeente die vrouwen tot ambtsdrager bevestigt weliswaar van de kerkorde is afgeweken, maar dat daarmee ´geen principieel Bijbelse regel is overtreden´. Even los van de vraag of dat laatste het geval is, is dit wel een uiterst riskante benadering. Immers, als het goed is heb je juist met elkaar in de kerkorde vastgelegd wat de Bijbelse regels zijn. Het besluit van de classis Haarlem suggereert echter dat de kerkorde en de Bijbel elkaar tegen kunnen spreken. En als dat zo is, moet je natuurlijk voor de Bijbel kiezen. Niet alleen principieel gezien, maar ook praktisch gezien kan dit knap vervelend worden. Veronderstel dat deputaten emeritikas zo met kerkelijke afspraken om zouden gaan! Waar in de Bijbel staat trouwens dat er een emeritikas moet zijn? De classis Haarlem zal zeker die kant niet op willen, maar als dit de benadering gaat worden, wordt het rap een puinhoop in de kerk zoals dat ook het geval is als in een gezin, in een bedrijf, in een samenleving gedoogd gaat worden dat mensen zo met afspraken, wetten en regels omgaan. In feite gaat het om een doperse benadering. De dopers vonden kerkelijke regels maar uitwendig, din gen van de buitenkant.

Het ging toch om het innerlijke, om wat de Geest in je binnenste zegt. Dit eindigde daarmee dat vele dopers zelfs de Bijbel als puur uiterlijk zagen. Een ‘papieren paus’ werd Gods Woord genoemd. Een Bijbeltekst zegt niets, want het gaat om de stem van God die je in je hart hoort. Toen bleek dat ieder daarbij iets anders hoorde, viel de doperse boel uiteen.

De tegenstelling kerkorde versus Bijbel heeft iets aantrekkelijks, zeker als zij met enige vroomheid verpakt wordt. Immers, je kunt er toch niets op tegen hebben dat mensen zich op de Bijbel beroepen. Het gaat toch niet om de wet, maar om het Evangelie? Toch vind ik die tegenstelling in de Bijbel niet. Wet en recht zijn inherent aan het Evangelie. Genade wordt door recht verkregen. Christus´ dood voldoet aan de eis van Gods recht en het begrip verzoening is van juridisch gehalte. Rechtvaardiging en recht hebben alles met elkaar te maken. God geeft aan Israël duidelijk wetten en ook de dienst in tabernakel en tempel heeft rechtskarakter waar het gaat om overtreding, schuld, straf en vergeving. Jezus organiseert de kerk door twaalf mannen als apostel uit te zoeken en aan te stellen. Hij is het die bijvoorbeeld heldere regels geeft voor de tucht (Matth. 18) en Hij is het die opdracht geeft tot preken en zending (Matth. 28). In de brieven van het Nieuwe Testament worden heldere en bindende regels voor het kerk-zijn beschreven.

In die helderheid kan wel het probleem van kerkelijke besluiten liggen. Is wat kerkenraden en kerkelijke verga deringen uitspreken altijd wel helder qua inhoud en formulering? Zijn er niet inderdaad besluiten die voor tweeërlei uitleg vatbaar zijn? Daar ligt voor ons als kerken wel een taak, namelijk om voor een duidelijke kerkorde te zorgen, zodat nieuwe noch oude hermeneutiek nodig zijn om te kunnen begrijpen wat er staat.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen