‘Als ik niets zeg, is het er ook niet, dacht ik’

Ik spreek met Elise, die kerkt in baptisten gemeente De Rank in Utrecht, over haar ervaringen en vraag naar tips en tricks voor kerkelijke gemeenten.

Waarom heb je een boek geschreven over je depressie?

“Ik ben begonnen met het maken van dagboekaantekeningen tijdens mijn depressie, omdat ik veel leerde over mezelf, het leven en God en ik het idee had dat ik dit op moest schrijven. Ik had geen rust voor mijn gedachten op papier stonden. In augustus 2018 is het boek uitgegeven, en ik hoor dat veel mensen er hoop door krijgen. Ook mijzelf helpt het soms om erin te lezen. Het boek geeft mijn worsteling met God en de periode waarin die plaatsvond weer. Dat kon ik in geen ander dagboek vinden.”

Kun je iets vertellen over die periode?

“We leven in een prestatiemaatschappij, waarin je zelf het leven moet inrichten. Dat je het leven afschuwelijk vindt, past daar niet bij. Ondanks dat mijn leven zo voelde, ben ik een periode van twee jaar doorgegaan met hard werken. Daarnaast ondernam ik veel om het leven te ‘voelen’. Zo ging ik op zangles, omdat ik dacht dat iets creatiefs me misschien weer wat meer levenskracht zou brengen. Ik hield de schone schijn op en vertelde bijna niemand hoe ik mij echt voelde. Dat was deels onvermogen, maar ook een bewuste keuze. Als ik niets zeg, is het er ook niet, dacht ik.”

De kracht van praten

Had je omgeving niets in de gaten?

“Aan de ene kant wilde ik graag dat mensen zouden doorvragen, aan de andere kant ook niet. Welk luik zou ik daarmee openzetten, en wat zou er dan nog meer uitkomen? Ik schaamde me ook. Het voelde alsof ik door de mand zou vallen als ik zou praten. Toch heb ik zelf die stilte doorbroken door mijn moeder op te bellen. Ik wilde van haar weten of ze dezelfde problemen ervoer als ik. Ik was namelijk obsessief met hyperhidrosis (overmatig zweten, red.) bezig. Dat gesprek zal ik nooit meer vergeten. Ik hoorde de stem van God zeggen: ‘Nu is er ruimte voor een nieuwe generatie.’ Er is iets doorbroken wat al generaties in onze familie zat. Mijn oma en moeder hadden namelijk ook last van somberheid, maar spraken daar nooit over. Er volgden verschillende gesprekken met mijn moeder en later ook met mijn vader en broers en zus. Ik heb die als helend ervaren. Toch is toen mijn depressie erger geworden; alsof deze lucht kreeg en groeide. Voor mijn man is het heel moeilijk geweest, maar vanaf het begin wist hij dat het goed zou komen. We ervaren dat als een door God gegeven vertrouwen.”

Hoe gaat het nu met je?

“In de periode van 2013 tot 2017 voelde ik me echt heel slecht. Nu heb ik nog wel sombere periodes, maar wel met momenten waarop ik kan genieten. Een depressie ervaar ik als een tunnel zonder lichtpuntjes en zonder einde. Medisch gezien is het niet helemaal duidelijk hoe die ontstaat. De samenhang met stoffen in het brein en hormonen is wel aangetoond. Ik vergelijk het met hoofdpijn; als je daar last van hebt, ga je toch proberen de dag door te komen en de dingen te doen die moeten. Dat is min of meer afwachten tot het over is. Ik weet dat er meer is dan mijn somberheid. Ik duw die dus niet weg, maar probeer me te realiseren dat die gemoedstoestand niet het enige is; dat die somberheid mij niet bepaalt.”

Ben je nog steeds in therapie?

“Na door twee hulpverleners zogenaamd uitbehandeld te zijn, heb ik besloten dat ik de kracht in mezelf moet vinden. Dat is wel een worsteling. Enerzijds moet ik niet op mezelf vertrouwen, maar op God, en anderzijds kan ik er zelf aan bijdragen dat ik me beter voel. Een ervaringsdeskundige zei eens, dat God ons die vermogens heeft gegeven en dat we die verantwoordelijkheid moeten nemen. Ik ben de enige die mezelf kan helpen. Een van de dingen die ik bijvoorbeeld doe, is zorgen dat er genoeg rust en genoeg activiteiten in mijn agenda staan. Mezelf kennende, weet ik dat ik de neiging heb mezelf terug te trekken en niets te doen. Nu weet ik dat het beter is daar niet teveel aan toe te geven. Zo heb ik ook altijd een leuk boek in huis, om niet met slechts mijn eigen gedachten op de bank te zitten. Op die manier krijgt somberheid minder grip op mijn leven.”

Kwetsbaarheid en openheid

Hoe heb jij je kerkelijke gemeente ervaren?

“In hoge nood heb ik eens op het punt gestaan om óf 112 te bellen óf iemand uit de kerk. Ik koos voor het laatste. Mijn ouders en partner kon ik namelijk niet bereiken. Vanaf dat moment zijn er vanuit de gemeente gesprekken ontstaan met het pastorale team. Ik vind dat het toen opgepakt is. In die periode verkeerde ik in een heel kwetsbare positie. Alles wat mij werd aangeraden, deed ik ook. Zo werd me geadviseerd mijn gedachten te veranderen door honderd keer een Bijbeltekst op te zeggen. Dit versterkte echter mijn dwangmatige denken, dus ben ik er weer mee gestopt. Voorzichtigheid in het pastoraat is geboden. Naast pastorale hulp kreeg ik ook professionele hulp. Dat hielp wel, maar uiteindelijk moest ik zelf leren wat voor mij werkt. Daar kwam ik door schade en schande achter.”

Wat zou je als do’s en don’ts willen meegeven?

Dat is best lastig, want ieder mens is uniek. Maar: meer openheid staat bovenaan. Daarmee samenhangend hoop ik heel erg dat er kwetsbaarheid mag zijn, ook in de gemeente. Dat we elkaar mogen vertellen dat het niet zo goed gaat. Die ruimte voor kwetsbaarheid is belangrijk voor mensen met psychische klachten, om te kunnen praten. Ik geloof dat in kwetsbaarheid heel veel kracht zit. We hebben allemaal onze moeilijkheden. Het werkt helend om die zaken aan het licht te brengen. Dat heb ik ook ervaren in het gesprek met mijn moeder. Niet praten is voor mij geen optie meer.”

Je hebt een boek geschreven en bent een aantal keer in de media geweest. Wat doe je verder met je verhaal?

Mijn tweede boek is in maart dit jaar verschenen. Dat is een Bijbelstudie: ‘Lijden, de lessen van Job’. Ik houd ook een blog bij op de website van Lazarus (een christelijk platform, red.). Soms nemen lezers van mijn blogs en boeken contact met me op en dat is zo bijzonder! Mijn verhaal helpt anderen en dat bemoedigt mij weer. Verder doe ik wat rustiger aan en ik zie wel wat op mijn pad komt. Schrijven blijft mij trekken, dus in de toekomst komt er vast weer een boek.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen