In afwachting

Ik heb altijd wel een wat dubbel gevoel om dat zo te zeggen: “Het kerkelijke leven start weer op.” Alsof het kerkelijke leven een poos gestopt is en nu weer begint. Van scholen kun je zeggen dat ze stoppen en een winkel kun je een paar weken dicht houden, maar de erediensten van de gemeente gaan door. Al gaan de ambtsdragers op vakantie, ze gaan nooit allemaal tegelijk. En als een gemeente op eigen kracht geen diensten “in de lucht” kan houden, dan wordt er met een naburige kerk samengewerkt. Zelfs het verbod om bij elkaar te komen in verband met het coronavirus betekende niet het einde van de erediensten, want ze gingen online. Maar goed, gevoelsmatig is september de maand waarin de kerk weer opstart. Veel gemeenten zullen een startzondag houden om dit te markeren.

Hoe zal dat gaan? We hebben nog nooit een start van het kerkelijke seizoen meegemaakt, zoals we die dit jaar meemaken. Vorig jaar had niemand nog van corona gehoord. In alle on bevangenheid organiseerden we de startactiviteiten zoals we gewend waren. En we leefden met de vanzelfsprekendheid dat alles onge stoord zijn loop zou hebben: de catechisaties, het vereni gingswerk, de bijzondere diensten voor de jeugd en met de avondmaalsviering. Alles volgens het vastgestelde rooster, met misschien wel ergens de afkorting D.V. erop, maar die afkorting kan zo vanzelfsprekend zijn, dat ze niet meer wordt opgemerkt.

Tot half maart. Ik heb nog eens teruggekeken in mijn agenda, wanneer ik voor het eerst iets te maken kreeg met maatregelen in verband met het coronavirus. Dat was zondag 8 maart. We vierden in Kampen toen het avondmaal voor het eerst lopend, waarbij er kleine cupjes voor de wijn werden gebruikt. Dat leek ons toen verstandig vanwege de ongerustheid bij een deel van de mensen in verband met het coronavirus. Maar er was nog geen sprake van afstand houden of geen handen schudden. Dat was er ook nog niet op 11 maart, op de biddag voor gewas en arbeid. We hielden toen een dienst waarbij de ouderling de voor ganger weliswaar geen hand gaf, maar de kerkzaal was geheel gevuld en we waren niet onder het beslag van allerlei beperkingen. Maar toen kwam de persconferentie van premier Rutte op 12 maart, waarbij evenementen met meer dan 100 personen werden verboden. Dat had ook consequenties voor de kerkdiensten! Het had iets overrompelends. Ik herinner me de onbekendheid met de impact die het virus zou krijgen. Op dat moment leek het wijs om de kerkdiensten alleen via internet uit te zenden en alle kerkelijke activiteiten vooralsnog stop te zetten. Omdat de gemeenteleden niet meer naar de kerk konden komen, besloten we geen tweede dienst te beleggen. Hoewel we geen zinnige uitspraak konden doen over de duur van de situatie, maakten we onze beslissingen in de veronderstelling, dat het geen weken lang zou duren. Als u me half maart had gezegd dat Pasen met allerlei beperkingen gevierd moest worden, had ik u ongelovig aangehoord. Maar wat gebeurde er: steeds werd de termijn met beperkende maatregelen opgeschoven. Inmiddels zijn we ruim vijf maanden verder. We staan in de startblokken voor een nieuw kerkelijk seizoen. Het laat zich aanzien dat we het hele komende seizoen met beperkingen te maken zullen houden. Wat zal dat betekenen? We hebben ervaring opgedaan met online-vergaderen. De meeste kerken hebben het inmiddels voor elkaar dat de diensten thuis via beeld en geluid te volgen zijn. Er mogen weer een beperkt aantal personen in de kerkzaal toegelaten worden, zodat je als voorganger nu te maken hebt met de hybridesituatie, dat je je moet richten op mensen die je ziet en mensen die je achter een camera vermoedt. Zo hebben we een manier gevonden om kerk te zijn. De vraag is nu, hoe de catechisaties en het verenigingsleven ingericht zullen worden. Het jeugdwerk lijkt geen problemen op te leveren. De scholen zijn ook weer zonder noemenswaardige beperkingen van start gegaan. De verenigingen voor ouderen en de zangkoren zullen nog het meest behoedzaam zijn.

Wat zullen de gevolgen voor het gemeente-zijn op de langere termijn zijn? Als we volgend jaar zomer de balans opmaken, welke verlies- en welke winstpunten kunnen we dan opmerken? Een plaatselijke collega vertelde me, dat hij zich afvraagt of voor zijn gemeente de tweede kerkdienst ooit wel weer terug zal komen. Een crisis is een intrigerende periode om er achter te komen wat de echte prioriteiten zijn, omdat er als het ware een nieuwe gemeenschappelijk vijand opgedoken is die met vereende krachten bestreden moet worden. Als die vijand is bedwongen is de vraag of de oude posities weer ingenomen worden, of dat de aanval van de vijand en de bestrijding ervan alles hebben veranderd.

Ik ben ook benieuwd welke gevolgen de afgelopen periode voor het bredere kerkelijke leven zal hebben. De classes en Particuliere Synodes hebben inmiddels een manier gevonden om ondanks de coronabeperkingen bij elkaar te komen. De classis Zwolle, waar Kampen deel van uit maakt, besloot half maart de geplande voor jaarsvergadering te annuleren. Inmiddels hebben we een eerste ervaring opgedaan hoe je coronaproof als classis bijeen kunt zijn, door een classis examen dat we in juli hebben afgenomen. En we maken ons op voor de bijeenkomst van de najaarsclassis in oktober. Iets dergelijks geldt voor de breedste kerkelijke vergadering, de Generale Synode. De derde zittings week moest in maart worden geannuleerd. Ze staat nu gepland voor eind september. Ik herinner me dat we afgelopen voorjaar breedkerkelijk in een spannende fase zaten. Dat was ook het geval binnen de classis Zwolle die te maken had met verschil van inzicht betreffende de binding aan synodale besluiten. Dit thema speelde ook op de Generale Synode. Zij kwam eind januari met de oproep aan de kerken om lopende gesprekken aan te houden om zo de synodale besluitvorming alle ruimte te geven. De classis deed de gevraagde pas-op-deplaats, en toen kwam de coronacrisis die de agenda van de Synode doorkruiste. Ik kan me niet goed voorstellen dat de synode eind september de draad, die in maart noodgedwongen moest worden neer gelegd, gewoon weer oppakt, alsof er geen crisis is geweest. Dat geldt ook voor de classisvergadering in oktober. Als daar de kerken verslag doen van de afgelopen periode zal de impact op het gemeentelijke leven van het coronavirus de verslagen stempelen. Enerzijds zullen de kerken de moeiten die het “nieuwe normaal” voor het gemeenteleven oplevert met elkaar delen, anderzijds zullen ook de inventiviteit en de ongedachte nieuwe kansen worden benoemd.

Deze Wekker heeft als thema “Lente in de kerk”. De lente is de tijd van het ontluikende nieuwe begin. Daarvoor is het winter. Dat is de periode van de stilte en de winterslaap. De tijd van het afsterven, het verwerken en het zich herpakken. De tijd dat de pauzeknop staat ingedrukt. De vinger staat al op de knop om die opnieuw in te drukken en de pauze te beëindigen. Dat gebeurt komende maand als plaatselijk en breed-kerkelijk de activiteiten weer beginnen. Hoe zal het allemaal gaan?

In Genesis 28 staat Jakob op een kantelmoment in zijn leven. Hij verlaat zijn ouderlijk huis en het land Kanaän en is op weg naar Paddan-Aram. Het is crisis, want hij moet vluchten voor zijn leven. Op de grens pauzeert hij, omdat de zon is ondergegaan (Genesis 28: 11). Dan en daar openbaart de HERE zich aan hem in een droom. Ongedacht blijkt die plaats een huis van God te zijn, Bethel. De HERE belooft hem met hem te zijn overal waar hij gaat. Dan volgt er een hele geschiedenis en niet eerder dan nadat hij door Pniël is gegaan komt de zon weer over hem op (Genesis 32: 31). Tussen het moment dat de zon ondergaat en opkomt betoont de HERE zich Jakobs Beschermheer, Weldoener en Worstelaar. Het donker van de nacht (of de winter) was niet ten nadele van Jakobs groei in Godskennis.

Hoe zal de draad van het kerkelijke werk in de komende maand weer opgepakt worden? We wachten af. We bidden om wijsheid voor kerkenraden en de broeders die afgevaardigd zijn naar de brede kerkelijke vergaderingen. En we verwachten de groei van de HERE op ons planten en begieten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen