HANDREIKING

Onderstaande tekst is een verkorte versie van de Handreiking voor een zondag van verootmoediging, waarin de kerken uitspreken nalatig te zijn geweest in het opkomen voor de bedreigde Joodse gemeenschap in ons land tijdens de Holocaust.

Inleidende tekst

We bieden deze Handreiking aan in de week waarin wordt herdacht dat in Duitsland in 1938 de Kristallnacht plaatsvond. In die nacht werd het gruwelijke streven van de nazi’s om het Joodse volk in Europa te vernietigen zichtbaar. Tegenover dit streven namen de kerken een overwegend afstandelijke houding aan.

In de afgelopen tijd klonken stemmen in ons land, die erkenden dat de Joodse gemeenschap in de Tweede Wereldoorlog aan haar lot is overgelaten. Ook de koning sprak in die geest over zijn overgrootmoeder. Deze stemmen uit de samenleving stellen ons een vraag: ‘Kerken, hebt u gedaan wat in uw vermogen lag voor uw Joodse medeburgers?’

We weten dat kerken zich soms uitspraken tegen de bezetter en dat er christenen waren die bescherming boden aan Joodse medeburgers. Maar in grote lijnen was er een neutrale houding. Er werd ook geen verband gelegd tussen de vernietiging van het Joodse volk en zijn plaats in de geschiedenis van Gods heil (Romeinen 9: 1-5). Deze duistere erfenis dragen de kerken met zich mee.

Het past de kerken om tegenover God schuld te belijden.

Belijdenis van schuld

Wij belijden beschaamd onze nalatigheid ten aanzien van de Joodse gemeenschap ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. We erkennen dat onze nalatigheid het volk betrof waaraan een blijvende bijzondere positie is toevertrouwd in de geschiedenis van Gods heil.

We zijn nalatig geweest toen het antisemitisme in het Europa van voor de oorlog toenam en wij onze stem daar niet tegen hebben verheven.

We zijn nalatig geweest toen ten tijde van de bezetting in steeds ernstiger mate anti-Joodse maatregelen werden genomen en wij bleven zwijgen.

We zijn nalatig geweest toen om ons heen Joodse medeburgers werden opgepakt en afgevoerd en wij dat hebben laten gebeuren.

We zijn nalatig geweest toen opgejaagde Joodse medeburgers bij ons een schuilplaats zochten en wij onze huizen voor hen gesloten hielden.

We zijn nalatig geweest toen wij ervoor kozen minder krachtig tegen de Jodenvervolging te protesteren ten einde de eigen gemeenteleden van Joodse komaf te beschermen.

We zijn nalatig geweest toen de realiteit van de vernietigingskampen bekend begon te worden en wij dat onrecht niet aan de kaak hebben gesteld.

We zijn nalatig geweest toen Joodse medeburgers terugkeerden uit de kampen en de onderduik en hun rechtmatige eigendommen weer opeisten en wij niet naar hen luisterden en hun rechten niet erkenden.

We zijn nalatig geweest toen Joodse families hun in de oorlog ondergedoken kinderen weer kwamen ophalen en wij hun kinderen niet meer wilden afstaan.

Het is met schaamte dat wij onze nalatigheid erkennen. Tegelijk erkennen we met dankbaarheid de moed van hen uit ons midden die wel hun stem verhieven en tegen het onrecht streden.

We gedenken hen die de moed hadden Joodse medeburgers bescherming te bieden en in die onderduik hun Jood-zijn te respecteren. Hun moed brengen wij respectvol in herinnering.

We noemen met dankbaarheid hen die na de oorlog de Joodse kinderen in de onderduik weer toevertrouwden aan hun Joodse families.

We erkennen dat velen die moed en dat respect niet opbrachten.

Het is ons gebed dat God ons onze tekortkomingen vergeeft. Moge Gods Geest ons verlichten om moedig het kwaad van antisemitisme en vreemdelingenhaat te weerstaan, opdat wij niet opnieuw nalatig zullen zijn.

Wij verootmoedigen ons tegenover de Joodse gemeenschap van onze dagen. We verplichten ons om ons naar vermogen in te zetten voor de veiligheid van de Joodse gemeenschap in ons land.

Enkele gedeelten uit het gebed

God van Abraham, Izak, Jakob en Israël.

Wij roepen uw naam aan en doen een beroep op uw ontferming.

Gedenkend dat we 75 jaar in vrijheid leven, zien we met afschuw terug op de tijd dat hier een geest uit de afgrond heerste, die uw volk Israël wilde vernietigen.

We belijden met schaamte dat we in veel opzichten nalatig zijn geweest tegenover U en tegenover uw volk.

Wat hebben wij U en het Joodse volk aangedaan door niet onze stem te verheffen toen antisemitisme toenam in Europa en ook onze samenleving vergiftigde?

Toen we het stilzwijgend lieten gebeuren dat Joodse medeburgers werden opgepakt en afgevoerd?

Toen wij nalieten om een schuilplaats te bieden aan Joodse medeburgers die werden opgejaagd en vervolgd?

Om Christus’ wil, ontferm U over ons.

Met respect gedenken we hen die wel de moed hadden hun stem te verheffen en het onrecht te bestrijden.

Laat hun gedachtenis ons tot zegen zijn.

We doen een beroep op Uw ontferming over de Joden die deze verschrikking hebben overleefd en over de generaties na hen tot op deze dag.

Verlicht ons door de heilige Geest, opdat wij niet nalatig zijn maar moedig het kwaad van antisemitisme en vreemdelingenhaat zullen weerstaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen