Boekbesprekingen

Ter gelegenheid van de honderdste sterf dag van Abraham Kuyper schreef Johan Snel, die een proefschrift over Kuyper voorbereidt, een originele biografie. Snel begint bij een notitie die Abraham Kuyper maakte voor een zelfportret met zeven rollen. Snel neemt die als uitgangspunt voor Kuypers zeven ‘levens’. Dat de eerste rol die van alpinist is, tekent direct het ver ras sende karakter van duizendpoot Kuyper, die niet alleen een dagblad en een universiteit stichtte, maar ook een poli tieke partij, waardoor hij uiteindelijk zelf minister-president van Nederland werd.

Snel is van huis uit historicus, maar doceert aan de journalistieke opleiding van de Christelijke Hogeschool Ede. Dat is te merken aan de vaart in deze leesbare biografie. Snel dist de ene na de andere anekdote op. Tegelijkertijd geeft dat het boek iets springerigs en soms onsamenhangends. De kapstok van Kuypers zeven rollen is echt wel nodig. Sommige details herhaalt Snel wel erg vaak: de lezer weet na drie keer wel dat Kuypers dagindeling inhield dat hij tussen negen en één aan een stuk door schreef.

De naam Abraham Kuyper heeft in de Christelijke Gereformeerde Kerken een negatieve klank gekregen, vooral vanwege zijn theologie. Deze biografie helpt om het genie van Kuyper te zien. Hij wist mensen te mobiliseren, tegenstanders te framen, kon als hij dat nodig vond keihard breken met mensen en was een volbloed democraat. Alles wat hij deed, vloeide voort uit ‘beginselen’. Intussen is het jammer dat de biografie maar weinig aandacht schenkt aan Kuypers theologie, toch niet het minste onderdeel van zijn leven.

Af en toe gaat de verteller Snel met de historicus Snel op de loop, bijvoorbeeld als hij speculeert dat Kuyper en Nietzsche ongeveer tegelijkertijd door hetzelfde gebergte aan het zwerven waren. Wat beklijft, is echter vooral het beeld van Kuyper als degene die met allerlei mensen correspondeert, open oog heeft voor ontwikkelingen in cultuur en politiek, en die andersdenkenden democratisch de ruimte wil gunnen – ook al bestrijdt hij hun denkbeelden antithetisch.

Kuyper komt door Snels biografie dichtbij, en toch blijft er iets raadsel achtigs. Hij werkte zo onwaarschijnlijk hard op diverse fronten dat hij her haaldelijk overspannen raakte. Wat maakte Kuyper zo mateloos? Ook de grote nadruk op de allesbepalende ‘beginselen’ lijkt mij voer voor psychologen. Mogelijk heeft Snel zijn biografie daarom Portret van een ongrijpbaar staatsman genoemd. Want ongrijpbaar blijft Kuyper. Typerend is ook de foto die op het omslag staat: Kuyper op de rug gezien terwijl hij wegbeent met een krant onder de arm, vlak nadat hij als premier was gevallen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen