‘Ik hoefde alleen maar een bordje extra neer te zetten’

Schaap is klinisch godsdienstpsycholoog bij Eleos GGZ en werkzaam als rector van het Kennisinstituut Christelijke GGZ (onderdeel van Eleos en De Hoop), Stoter was voor zijn pensionering werkzaam in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking en is secretaris van het Deputaatschap Pastoraat in de Gezondheidszorg. Hij was jarenlang ambtsdrager in verschillende kerkenraadsfuncties: “Ik ben in de omstandigheden dat ik een goede gezondheid heb, en veel dingen nog steeds met plezier mag en kan doen.”

Het Deputaatschap Pastoraat in de Gezondheidszorg, zo genoemd vanaf 1993, is gestart in 1966 onder de naam: Arbeid onder dove leden. In 1971 kwam daar pastoraat onder gehandicapten bij en in 1981 behartiging ziekenhuispastoraat.

Eleos GGZ organiseert twee keer per jaar een raad van overleg kerken en tijdens een van de vergaderingen kwam het onderwerp informele zorg ter sprake. Wat is het en hoe is de relatie tot formele professionele zorg?

Hanneke: “Eleos wil dat elke cliënt informele zorg ontvangt vanuit de kerkelijke gemeente. Informele zorg is gratis, zorg vanuit een instelling niet en daarbij is die zorg tijdelijk. Informele zorg kan levenslang duren en op allerlei manieren plaatsvinden. Denk aan de bekende pan soep, het opvangen van een kind uit school, meedenken over hoe iemand de dag door kan komen of samen boodschappen doen of wandelen.”

Lucas: Een mooi voorbeeld van informele zorg is een gezin dat een probleemkind van een ander tussen zeven en negen - spitstijd - opvangt om die ouders gelegenheid te geven de andere kinderen aandacht te schenken.”

Voor het deputaatschap is het soms lastig is om informatie te delen met gemeenten.

Lucas: “Meestal komt algemene informatie na selectie op een leesplank van een kerkenraad en krijgt deze door drukte geen aandacht. We geven aan bij kerken dat die zorg er is en hoe je dit kunt regelen. Eigenlijk moet er binnen een gemeente iemand zijn die speciaal aandacht hiervoor heeft, zoals een vertrouwenspersoon.”

Hanneke: “Als het in een gemeente goed geregeld is, raken er geen mensen tussen wal en schip, maar dat is lang niet overal zo. De aard van de problematiek kan sterk verschillen. Dat een oudere naar het ziekenhuis gereden moet worden, het hoort bij de gang van het leven, dat je op die leeftijd ondersteuning nodig hebt, maar als je jonger bent en je kunt vanwege psychische klachten dingen niet die voor anderen vanzelfsprekend zijn, dan is dat ingrijpend. Soms leven mensen heel geïsoleerd. Als ze daardoor moeite hebben met vriendschap sluiten, kunnen ze heel eenzaam zijn. Dan is het goed dat ze hulp krijgen, zoals een vrouw die na een operatie aan haar arm bij iemand uit de kerk mocht slapen, zodat ze geholpen kon worden met omkleden.”

Samen lichaam van Christus

“Hoe leef je als gemeentelid in verbondenheid met anderen en hoe is de kerk daarin een netwerk waarbinnen voldoende steun wordt geboden?”

Lucas: “Je weet niet altijd dat mensen eenzaam zijn. Een ouderling die op de hoogte is, kan dit terugkoppelen en vragen wie hiermee aan de slag kan gaan.”

Hanneke vult aan: “Dat kan een ambtsdrager zijn, maar ook een ander gemeentelid: vraag of iemand het redt, of er voldoende mensen om iemand heen zijn. De brochure met tips op de website van Eleos (www.eleos.nl/kerkelijknetwerk) kan hierbij helpend zijn.”

“Ruimte voor psychische problemen is belangrijk. In een open klimaat ben je niet direct een ‘sneu’ geval. Niemand is normaal we hebben allen onze kwetsbaarheid. Heb een open oor en oog, kijk actief rond. Je ben samen het lichaam van Christus. Het is goed dat er een structuur is om een vervolg te geven aan behoefte aan ondersteuning. Iemand die meedenkt, hoeft niet altijd zelf te helpen, evenmin als degene die de hulpvraag signaleert.”

Lucas: “Belangrijk is dat plaatselijke kerken op hun website informeren vanuit diaconaat, pastoraat of beiden. Diaconaat en pastoraat verschillen, maar kunnen elkaar ook versterken.”

Hanneke: “Ze zijn nauw met elkaar verweven. Praktische zorg valt meer onder diaconaat, maar is in een kerkelijke setting ook pastoraal van aard. Omzien naar elkaar laat zien, dat God naar iemand omziet. Er is altijd de verwijzing naar wie God is, hoe Hij met mensen handelt.”

Toerusting

Lucas: “Wij organiseren als kerkenraad toerustingsavonden waarop we met pastoraal-diaconaal medewerkers dingen bespreken als: wat is grensoverschrijdend gedrag, wat is seksueel misbruik, en dergelijke. Hoe ga je een gesprek aan met iemand van wie je weet dat die in de knel zit? Hoe weet je of je deskundig genoeg bent?”

Hanneke: “Als er geen structuur is, zorg dat die er komt, verstrek informatie en organiseer toerusting. Toerusting kun je ook volgen met een vrouwengroep of Bijbelkring of als vrienden wanneer iemand te maken heeft met depressie.”

Lucas: “Een aanspreekpunt hebben in de gemeente is belangrijk. Neem de informatie in een gemeentegids op. Je neemt een drempel weg als leden alleen maar de gemeentegids hoeft op te slaan.”

Maak het niet te groot

Hanneke: “Degene die hulp biedt moet het niet te groot maken. Als het meer bij je past om iemand alleen mee te laten eten bijvoorbeeld, moet je dat doen. Het moet te doen blijven, je moet geen grote begeleidingsprojecten opzetten en jezelf niet teveel belasten. Ik heb net een week een achttienjarige jongen in huis gehad. Ik hoefde alleen maar een bordje extra neer te zetten, verder niks: daar zijn professionals voor. Soms is het ook het gewone leven samen leven.”

Lucas: “Er zijn mogelijkheden en beperkingen, maar doe wat je ligt en stel je lerend op, ook soms door te vragen of je het goed doet.”

Hanneke: “Het lijkt misschien eenrichtingsverkeer, van gevende naar ontvanger, maar het is wederkerig. Vertrouwen dat je krijgt is kostbaar, zeker omdat het zo moeilijk is om vertrouwen te geven. Het is mooi om in kwetsbare situaties dichtbij te mogen komen. Soms is het alleen maar luisteren en aandacht hebben.”

Dienen in de kerk

In deze serie vertellen CGK-leden over de manier waarop zij een steentje bijdragen in hun gemeente. Wat maakt hun taak zo mooi, en wat drijft hen?

Vandaag deel 30: Hanneke Schaap-Jonker en Lucas Stoter over informele zorg.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen