LIGUORI EN DE MORAAL-THEOLOGIE

In een roomse heilige als Alphonsus Maria de Liguori (1696-1787), bisschop, stichter der Redemptoristenorde (C.S.S.R.) en kerkleraar, ziet Heiler ('Kathohzismus') een voorbeeld van de innerlijke tegenstrijdigheid van het Rooms-Katholicisme, dat in de loop der eeuwen vóór-christelijke godsdienstuitingen tot nieuw leven deed komen. (Vgl. over Liguori een biografie door Berthe). Door zijn Mariologie bevredigt Liguori de heidense behoefte van het volk aan een veruiterlijkte cultus; met zijn moraal-theologie zet hij de wetsgodsdienst der Farizeeërs voort. Het eerste boek van Liguori ('Heerlijkheid van Maria') leert, dat het moeilijk is door Jezus, gemakkelijk door Maria zalig te worden. Hiermee is de deur opengezet voor de Mariaverheerlijking, met haar vele praktijken, die tegemoetkomen aan een in diepste wezen heidens gebleven massa, die door het zichtbare tot kontakt met het onzichtbare wil komen. Wel triomfeerde het heidendom met Liguori. (Heiler). Doch niet zozeer om zijn Mariologie, als wel om zijn moraal-theologie verdient Liguori een artikel.

Als moraal-theoloog en voorstander der pauselijke onfeilbaarheid, is hij, na door Gregorius XVI in 1839 heilig te zijn verklaard, door Pius IX in 1871 tot 'doctor ecclesiae' (kerkleraar) verheven. Liguori's hoofdwerk is de tijdens zijn leven acht keer herdrukte 'Moraal-Theologie', een bewerking van de m.-th. van de Jezuïet Busenbaum. Tussen het lakse standpunt der Jezuïeten en het rigoristische der Jansenisten, neemt Liguori een intermediair standpunt in. De losse zedenleer der eersten liet iemand vrij de zedenwet niet op te volgen, indien hiervoor waarschijnlijke (d.i. goede, hoewel niet zekere) grond bestaat (probabilisme). Bij de strenge Jansenisten moest de grond voor vrijheid waarschijnlijker zijn, dan die voor wetsdwang (probabiliorisme). Liguori laat vrijheid, indien voor wetsdwang en vrijheid gelijke mate van waarschijnlijkheid bestaat (aequiprobabilisme). In deze zin heeft Liguori de moraal-theologie van de Jezuïeten herzien. Sinds die tijd beheerst deze eens zo bestreden leer (Pascal) de biechtstoelen.

Het hoofddeel der m.-th. is de casuïstiek, beoordeelde gevallen, die zich aan de biechtvaders in de praktijk voordoen. Wie zich van de casuïstiek op de hoogte wil stellen, leze de 400 blz. uittreksels die Von Hoensbroech ('Das Papsttum', II) ervan geeft. Het is een wikken en wegen of een daad zonde is of niet, en zo ja, doodzonde dan wel dagelijkse zonde; waarbij het niet op de geest, maar op de letter van de zedenwet aankomt. Wij zijn hier dicht bij het formalisme der Farizeeërs, dat Jezus onomwonden veroordeeld heeft. Verplichte biecht en casuïstiek kweken hulpeloosheid en oppervlakkigheid aan. Vele Rooms-Katholieken missen op moreel gebied alle zelfstandigheid, en menen overal zonde te zien. Zij zijn scrupulanten geworden, slaven van hun biechtvader. Liguori, vertelt zijn ordebroeder Dilgskron, geloofde 'weg te zinken in een zee van zonden'. Men denkt aan Jezus' uitspraak over 'blinde leidslieden der bhnden'. (Matth. 15 : 14). Anderzijds komt het geweten der gelovigen op nonactief.

Wie zich aan een goede biechtvader toevertrouwt, aldus Liguori, is aan God geen rekenschap meer schuldig. Het uiterlijk gezag van de kerk vervangt het innerlijk gezag van het geweten, waardoor God in ons spreekt.

Een groot deel der casuïstiek heeft betrekking op het geslachtsleven in al zijn vormen. Men beklaagt seminaristen en priesters - mannen van het verplichte celibaat - die deze delicate materie moeten bestuderen of, onder vier ogen, met vrouwen bespreken. Een ander bedenkelijk punt is de 'restrictio mentalis' (geestelijk voorbehoud), waardoor men ongestraft leugens of halve waarheden mag zeggen, mits dit gebeurt in dubbelzinnige bewoordingen, of met voorbehoud in de geest.

Liguori stelt Maria in de plaats van Jezus en plaatst de biechtvader op Gods rechterstoel. De paus van Rome sanctioneerde dit anti-Evangelie door Liguori's canonisatie en doctoraat, waarvan Von Döllinger zegt, dat dit 'het afschuwelijkste is, wat ooit op theologisch gebied is gedaan'.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen