De geschiedenis van den Meidag.

De breede rijen der socialistische arbeiders maken zich gereed om op den dag van ontluikend en ontwakend natuurleven hun proletariaatshoogtij ie vieren. De eerste Mei is hun dag. Het is de dag van hun vreugde en hun idealisme, van hun hopen en .., .. strijden, en in de uitbottende schepping zien zij de profetie van het nieuwe, jeugdige leven, dat aan de ellendevolle miaatschappij van heden verlossing en eeuwigen vrede brengen zal. Hoe die Meidag ontstaan is?

Het is niet onbelangrijk dezen oorsprong na te gaan, en op deze wijze een stukje historie van het socialisme naar voren te brengen, omdat de 1 Mei-da, g, het feest van den arbeid, ten nauwste verband houdt met de geschiedenis van de internationale socialistische organisatie, die door den wereldkrijg der laatste jaren zulk een geweldigen knak heeft gekregen.

Die internationale is ten allen tijde gezocht.

Zij is reeds door Marx gepropageerd en tot stand gebracht, maar zij moest telkens weer hersteld worden, daar de onderlinge geschillen den band deden scheuren, en de eenheid der proletariers, ten spijd van alle broederschapsleuzen, niet zoo gemakkelijk te handhaven bleek. Ook in het jaar 1888 zijn zulke pogingen tot nieuwe aaneensluiting der uiteengeslagen arbeiderspartij in het werk gesteld, en hebben geleid tot de internationale congressen van Londen 1888, Parijs 1889, Brussel 1891, Zurich 1893, Londen 1896, en Parijs 1900. Het tweede is voor ons onderwerp het meest van belang, omdat op dit congres tot den I-Mei-dag besloten werd, hoewel hieraan terstond moet worden toegevoegd, dat dit besluit niet door de gansche arbeiderspartij genomen werd!

De heeren waren namelijk verdeeld.

Aan de eene zijde stonden de_ aanhangers van den Franschen socialist Paul Bfousse, die een meer gematigd socialisme voorstond, en van revolutie en aljgemeene werkstaking aflceerig was, terwijl aan den anderen kant de onvervalschte Marxisten als de volgelingen van Jules Guesde en A u g u s t e B1 a n q u i de macht m handen zochten te krijgen. Beide partijen vergaderden afzonderlijk. Den 14en Juli 1889, op het eeuwfeest van de inneming van de Bastille, werden twee internationale congressen geopend, w^aarvan dat der Broussisten of Possibilisten h'et talrijkst, en dat der Guesdisten het radicaalst was. Op dit congres waren o.a. de Duitschers tegenwoordig, die op het andere geheel ontbraken, n.l. Be bel, Liebknecht, Engels e. a. en hier werd Nederland vertegenwoordigd door den bekenden Domei a Nieuwenhuis.

Het karakter van dit tegencongres is dus duidelijk. Het wil meer den consequenten, revolutionairen kant uit. Het kan niet meegaan met het getemperde socialisme van Brousse, dat de richting der zuiver-politieke actie verkiest, en van het Anarchisme niets hebben moet, jn'aar het houdt zich strak aan Marx vast, en duldt geen concessies aan de anti-socialistische partij.

En al heeft het anarchisme ook op dit congres niet den boventoon; al is hier Domei a Nieuwenhuis, die het parlementarisme aanviel, bestreden door Liebknecht, toch staat deze groep veel dichter bij de anai'chisten, dan de partij der Broussisten, die zich beslist tegen deze uitersten kantten.

Welnu, op dit meer zuiver Marxistisch congres, werd op voorstel van Dormbn, een gewezen mijnarbeiders, die 6 Dee. 1898 is gestorven, besloten, dat op 1 Mei 1890 de arbeiders in alle steden v£in Europa en Am'erika in het

openbaar zouden optreden ten gunste van een normalen arbeidsdag van acht uren, en in dit besluit ligt de geboorte van het socialistische Meifeest.

Dit feest is dus van zuiver-Marxistische origine. Het vaderschap komt aan de revolutionair-gezinden toe, en al is het later door de gansch'e arbeiderspartij overgenomen, en de groote dag van net socialisme geworden, nimjn'er niag vergeten, dat niet de gematigden, maar de „preoiese" socialisten tot di; feest van den arbeid den stoot hebben gegeven.

Het is niet moeilijk na te gaan, waarom de I-Meidag tot algemeen hoogtij gekozen werd. De eerste dag van deze maand vol leven en bloei, vol n'euvse klanken en frissehe geuren, vol opbruisende scheppingskracht en uitbottende natuurenergie was voor de Marxisten het symbool van het nieuwe leven en de nieuwe lente, die zij aan de wereld dachten te brengen, en die dag is gemaakt tot h\\n grooten, alles overheerschenden feestdag. Het is hun Kerstfeest en Raschen en Pinksteren tegelijk'. Het is de dag, waarop zij jubelen van de geboorte der nieuwe orde, en de opstanding uit den dood van liet kapitalisme en de uitstorting van den nieuwen - socialistischen geest, en wie goed ziet, m'erkt in dien eersten Mei-dag de werking van het anti-christelijke, dat de hoogtijden van het Christendom" opzij schuift, , en daarvoor eigen vierdagen in de plaats stslt.

Op het internationaal congres te Brussel v: m 16 tot 22 Augustus 1891 gehouden is het instit'.iut van den 1-Mei-dag bekrachtigd. Ook daar was ; ie oneenigheid niet gering; ook daar zijn D o m' e 1 a Nieuwenhuis en Liebknecht weer slaags - geweest, maar men vond elkander in de resolutie voor het Meifeest, die aldus luidde:

„Teneinde aan den Isten Mei zijn eigenlijk economisch karakter van den etsch van een achtlurigen arbeidsdag en van de huldiging van den klassenstrijd te waarborgen, besluit het congres: Ie. dat een gemeenschappelijk' feest voor de arbeiders van alle landen doelmatig is; en 2e. dat dit feest den len Mei zal worden g'evierd, terwijl het aanraadt, den arbeid overal, waar dat niet onmogelijk is, op dien dag neer te leggen."

Aan deze resolutie is ook uitvoering gegeven, en Jhet gewicht van den 1-Mei-dag is terdege gevoeld. Het groote gevaar aan deze socialistisohe demonstratie verbonden, is terstond onder oogen gezien, en in het nummer van „Le Tem'ps" van "5 Mei 1891, - schreef de Fransche staatsman Jules Simon, die zelf tot de eerste Internationale had behoord:

„De betooging van den Isten Mei is geen betooging. Zij is ook geen oproer. Wat aij dan is? Zij: is een bedreiging, die steeds meer groeien zal. Zij vermeerdert de oneenigheid tusschen patroons en arbeiders. Zij is een ramp."

En had hij ongelijk?

Nu konden echter de Engelsdhen, omi redenen van tactischen aard, zich' met het besluit van den Meidag niet vereenigen, en i, i] hebben zich. aanvankelijk tegen het 1-Mei-feest verzet, doöh' deze tegenstand is spoedig gebroken en in medewerking cnisezet. Reeds op het volgend congres te Zurich kon hetgeen te Brussel over het arbeidsfeest vastgesteld was, gehandhaafd blijven, en opnieuw werd verklaard:

„dat de eerste. Mei de gemeenschappelijke demonstratie-dag der arbeiders v-an alle landen zoü zijn, op welken dag de arbeiders de gemeenschappelijkheid van hün eischen en hun aller solidariteit aan de wereld' zouden verkondigen".

„Deze feestdag", zoo luidde het besluit, „moet een rustdag .zijn, voor zoover dit door de toestanden in de enkele landen niet onmogelijk wordt gemaakt. 'Voor de-totstandkoming der arbeidsrust op den eersten Mei heeft dan ook de sociaaldemocratie van ieder land te streven. Alle pogin. gen om dit doel te bereiken eullen in het werk worden gesteld, en op dien feestdag i; al de arbeidersklasse haar vasten wil verkondigen, om door de sociale omwentelingen de klasseonderscheidingen .teniet te doen, en aoo den eenigen weg te betreden, die tot inwendigen vrede van elk volk en tevens tot den internationalen vrede voert."

De eerste zinsnede vond eerst verzet bij de Duitschers, die geen verplichting op zich wilden nemen om solidair voor de arbeidsrust op te treden, omdat naar hun meening elk land zijn eigen vrijheid moes! gelaten worden, doch het congres wilde van geen verandering weten, en de Diiitschers leden de nederlaag Wat de laatste clausule over den weg tot den internationalen vrede aangaat, deze toenade ring werd er aangehecht terwille der Engelschen, die reeds besloten hadden in het jaar 1891 op den eersten Mei te rusten, en meenden dat dit besluit in hun land met meer synïpathie zou ontvangen worden, indien het congres uitsprak, dat de 1-Meiactie een beweging voor den vrede was.

Zoo is ook in Engeland het Meifeest ingevoerd, en in 1894 is het op grootsche wijze door de socialisten en trade-unions gevierd. Walter Crane, de Engelsche socialistisohe teekenaar en kunstschil der, die zijn talenten ten dienste van het socialisme heeft gesteld, en niet ophield door zijn platen voji stoute conceptie, den arbeid en den arbeider te verheerlijken, vervaardigde voor dit feest zijn bekende teekening: „The Workers Maypole" (dé moihoom der arbeiders), terwijl de socialistische dichter Williaim Morris zijn Meilied zong, dat de feestvierende scharen deed jubelen van nieuw leven en nieuwe kraoht.

Nadien is nog eens op het vijfde internationaal congres te Parijs in September 1900 gehouden, do viering van den eersten Mei bekrachtigd, en sinds IS deze dag een feestdag gebleven van allo yooialistische partijen, waarvan niet alleen de radicalen maar ook de gematigden dezen eersten dag van Bloeimaand vieren, als het groote feest van den arbeid, waarop het proletariaat zijn eischen aan de kapitalistische maatscJh'a.ppij bekend maakt. Ieder jaar worden de feestklobken weer geluid. Ieder jaar trekt men op met nieuwe leuzen en begeerten. Ieder jaar voert men een nieuw parool en de gedachte van den Engelschen mijnwerker Darmon op het congres van Parijs in 1889 geuit, is tot een werkelijkheid geworden, die het vereenigingspunt van alle volgelingen van Marx vorrnt. Het is dan ook geen wonder, dat de socialistische dichters zich beijverd hebben om^ de heerlijkheid van den grooten Meidag te bezingen, en telken jare putten de poëtisch'-aangelegde gessten zich uit om de scjhoonheid van dit feest in hun verzen te verklanken, zooals b.v. in deze kreupelrijmregels:

Als een , zon, begloor ons dichte scharen, En breng geluk een stond op 's werkers pad, O 'lieve Mei, o feest der proletaren ü , zij ons gegi'oet 'uit land, uit dorp en stad.

of in deze:

't Is Mei in 't land Van strand tot strand Klinkt 't machtig woord. Dat 't hart doorgloort! Vereend zijn wij', 't Is Mei! 't Is Mei! Vereend-zijn wij: 't Is eersten Mei.

Nu mag de beteekenis van den 1-Mei-dag niet onderschat. Evenals er van onze christelijke feestdagen deze rijke bekoring uitgaat, - dat op die kerkelijke hoogtijden bijna heel de christenheid tegelijk de geboorte van haar Heiland gedenkt of jubelt over Zijn triomf over het graf, zoo is voor den socialist het Meifeest het symbool van de eenheid der proletariërs, want op dien dag vereenigt s-ich' alles wat het roode vaandel vo^ljgt om die banier, om tot nieuwen strijd bezield en door het toekomjst-ideaal gesterkt te worden. En het is niet te verwonderen dat de socialist, die mtet het christelijk geloof en dies met de christelijke gedenkdagen afgerekend heeft, in den Mei-dag zijn hoog tij vindt, dat eenmaal over de kerkelijke vierdagen zegepralen, en de blijvende, groote, lichtende dag zal blijven van het nu nog strijdend, mlaar straks overwinnend proletariaat.

In den Meidag zit dus een stuk historie van het socialisme. Hjet is oorspronkelijk de manifestatie voor den achturigen werkdag en den internationalen vrede, en het blijft, zooals Jules Simon dit feest genoemd heeft een dreiging tegenover de kapitalistische mjaatschappij, In elk Mei-feest hebben wij te beluisteren een stem!, die ons spreekt van strijd en haat, van revolutie en groeiend - verzet, en ons tevens waarschuwt, dat wij tegenover die toenemende macht nooit mlogen verslappen, en steeds getrouwer zullen zijn in de worsteling voor de heilige rechten 'Gods.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen