Niet langer geïsoleerd!

De Islam is eeuwenlang een afgesloten wereld geweest. Er was temauwernoiod eenig punt van aanraking tusschen de Christelijke wereld van het Westen en het Mohammedanisme.

Daaruit volgde, dat de Mohammedanen hun eigen oiitwikkeling en cultuur hadden, hun, eigen literatuur, wetenschap, kunst. Zij stonden oip zichzelf, hadden genoeg aan zichzelf; en daar zij in de Christenen' limi doodsvijanden zagen, hielden zij zich verre van hen. Er was geen begeerte, en geen gelegenheid ook, om ie’s van elkande over te nemen.

In de Christelijke maatschappij leefde dan ook de overtuiging, dat het Mohammedanisme versteend was en onveranderlijk. Ho'e het leven moest zijn geregeld, wat geboden was en verboden, - wat moest wordeii geloofd en verworpen, bet lag alles vast in den Koran en in de traditie. 'Het was altijid zoo geweest, en het zou ook altijd zoo blijven.

De zendelingen dachten dit eveneens; tenminste, het werd tamelijk algemeen aangenomen, ' dat de Islam als zoodanig onverzettelijk was, en slechts een enkele van de aanhangers van den valschen profeet tot bekeering kwam.

In de laatste vijf en twintig jaren is echter een algebeele omlceering van gedachten gekomen, gegrond op feiten, die onweersp'rekelij'k zijn. Het Mohammedanisme is niet langer geïsoleerd; de punten van aanraking met de Christelijke landen zijn vele. En diensvolgens staan voior de prediking van het Evangelie de deuren overal open. God heeft wonderlijk gewerkt in de geschiedenis van het eerste kwart dezer eeuw. lin wie dit opmerkt, m^^M^Rmi groot. , - ^^^feS.

In het boek, dat wij de vorige maal iióéïnden, „The Moslem World ot to-day", wordt een afzonderlijk hoofdstuk .gewijld aan de aanraking en invloed der Westersche beschaving op de wereld van den Islam. De schrij'ver, Dr James L. Barton, brengt de verschillende gegevens samen; bet zijn niet vele nieuwe dingen, die hij noemt; maar de verdienste van zijn artikel is, dat de bakende dingen tot één geheel zijn saamgevoegd.

Daar is allereerst het wederrijdsche reizigersverkeer. Die Mohammedanen blijven niet in hun eigen land, maar trekken naar Europa en Amerika. Allenvege zijn in de landen van den Islam, in Perzië, Turkije, Syrië, Egypte, Noörd-Afrika, Indië, en ook i^seds in Arabië, prachtige heirwegen aangelegd, waarlangs de auto's snorren; uitstekende sj: oorwegen verbinden de meest afgelegen boeken met de beschaafde wereld. En zoO' worden de Mohammedaansche landen; .overstroomd - met reizigera en bandelaars.

De gevolgen blijven niét uit. De geest 'van de Mohammedaansche jongelingschap ontwaakt, en de begeerte naar een meer moderne opvoeding wordt schier overal aangetroffen. In verschillende van de Mobammeda, a.nsche centra staan bloeiende hoogescholen of universiteiten. En zij, die nog hoogere aspii'aties hebben, gaan ter schole in het Christelijke Westen. Scholen, op meer Westersche leest geschoeid, zijn er sinds 1920 in Turkije zelfs, en Perzië in grooten getale. En bet is bekend, hoe ook vooral in Ned.-tndië, op Java, zich meer dan honderd leerlingen a; aiibieden voor de HoUandsch-Javaansche scholen als er maar .plaats is voor enkele tientallen.

Juist die naam: Hollandsch-lnlandsche scholen, wijst op een ander punt van aanraking; het betreft n.l. de taal van bet Westen. Het Arabisch is de heilige taal van den Islam; maar in het overige deel der wereld kan men er niet mee terecht; voox den handel moet men met een of meerdere Europeesche ^^alen ojf? , 4j< ife, ; -hoogte zijn; en men begeert die te leeren. p^SS^''-

Daarmee is ook de toegang tot de Westersche literatuur ontsloten. En dat dit van onberekenbaren invloed is op de zielen der Mohammedanen behoeft geen nader betoog. De dorst naar kennis is ongemeen sterk. En de nieuwe gedachten verdringen langzamerhand bet oude Mobammedaansche geloof.

Dan bleef ook de groote wereld-oorlog niet zonder groote gevolgen. Immers, Mohammedanen streden aan de zijde - der Christenen tegen andere Christen-volken, of ook wel tegen bun eigen Mohammedaansche broeders. Wel heeft de Sultan van Turkije den heiligen oorlog uitgeroepen, maar het baatte niet; de Mohammedanen vereenigden zich niet tegen de Christenen in doodelijken kamp. De heilige oorlog bleek een jammerlijke mislukking. En dit is een buitengewoon opmerkelijk feit. Het wil toen zeggen, dat de eenheid van den Islam volkomen is gebroken; van pan-Islamisme is geen spïake meer; het is in nationalisme va, n allerlei aard opgelost. Het is niet te verwachten, dat de M.ohammedaansche landen zich nog eens tegen de Christenen zullen vereenigen; vooral niet, sinds-Turkije den kalief heeft afgezet.

Dat wil niet zeggen, dat de Mohammedanen zich gewillig zullen blijven bukken onder het Wester­ sche juk; veeleer is het tegendeel op te merken. Zij hebben het van nabij gezien, de Mohammedanen, hoe onderling verdeeld en elkander vijandig gezind de Christenen zijn. En dit heeft de gedachte versterkt, dat het eenmaal mogelijk zal zijn bet juk van zich af te werpen; het verlangen naar 'vrijheid en zellstandigheid is koortsachtig gewoixlen. De uitslag van de verkiezingen ni Egypte wijst ook in deze richting. De Arabieren droomen van een nieuw Arabisch koninkrijk; Perzië aanvaardde een grondwet; Turkije voelt zich en onderhandelt met de groote Westersche mogendheden op voet van gelijkheid.

Door de aanraking met bet Weste.ri zijn de nadenkende Mohammedanen er toe gekomen vergelijkingen te ^rekken, die niet ten gunste van den Islam uitvielen. Vooral de positie van de vrouw werd als minderwaardig gezien, en daarin wordt 'schier overal een grondige verandering aangebracht, waarop wij nog nader hopen te wijzen. De Turksche regeering lieeft doorgetast, en economische en sociale wetten uitgevaardigd, welke alle eeuwen door als in strijd met den Islam werden beschouwd. En de Emir van Afghanistan, waarlijk niet de eerste de beste, heeft handelsscholen voor de Nomadische stammen opgericht.

De sociale veranderingen grenzen aan revolutie. Met name komt dit uit in' de Arrijmaking van de vrouw, en de daarmee samenhangende polygamie. Men gaat inzien, dat het hebben van meerdere vrouwen een bederf is, en zelfs onzedelijk moet worden genoemd.

Ligt het in den aard Ha^lfen-Islam onverdraagzaam te'zijn, de a, anraldrig. niet het Westen heeft ook daarin verandering aangebracht. Ronduit erkennen vele Mohammedaansche schrijvers, dat bet Christendom ten opzichte van de verdraagzaamheid betere beginselen bevat dan de Islam.

Merkwaardig is het verlangen naar democratie, in plaats van-de theocratie, welke tocb bet Mohammedanisme van nature eigen is. Nog geen twintig jaar geleden was de Sultan van Turkije in eigen oog en in dat van zijn volk de Schaduw van God op aarde! Hij oefende goddelijke en absolute autoriteit uit over zijn Volk, en bad als Kalief ook groot gezag over alle Mohammedanen in andere landen. Maar ziet, de Sultan is doior zijn eigen onderdanen verloochend, en bet Kalifaat is afgeschaft, verdwenen, en een oonstitutioneele democra.tie is ingevoerd, welke er geen aanspraak op maakt boven bet volk te staan.-Zoo is in Turkije de scheiding tusschen kerk en staat een - feit , g€-• worden. Inderdaad, wonderlijke dingen. - 33S*i^Swft^

En dergelijke gebeurtenissen, zij bet ookf niet in zulk een mate, vonden en vinden plaats in Perzië, Egypte, 'China, Iraq enz.

Uit dit alles volgt nog niet, dat het met den Islam als godsdienst gedaan is. Veeleer valt op verscheiden plaatsen een herleving waar te nemen. Zij, die het gevaar van den opdringenden invloed vaii het Westen zien, vereenigen zich, om het Slohammedaansch geloof te versterken. De Turk moge dan zijn geloof verloochenen, de Indiër stelt zich daar rechtstreeks tegenover. In Syrië en Egypte wordt godsdienstige lectuur gretig gekocht en gelezen.

Echter wordt tevens de noodzakelijkheid gevoeld, om den Islam in meerdere overeenstemming te bi'engen met de moiderne wetenschap. En er is een krachtig streven, om de uitspraken van den Koi'an zoo uit te leggen, dat ze passen opi deni tegenwoordigen tijd.

Een vooraanstaande Turk moet tot een zendeling gezegd hebben: van alle vormen van vrijheid is die van vrijheid van conscientie de meest wezenlijke en heilige; het einddoel der opvoeding moet zijn den mensch voor te bereiden tot bet doen van een vrijwillige keuze. Voorzeker merkwaardige uitspraken van een Mohammedaan.

Dr Barton mag dan ook wel zeggen, dat de Islam van een menschenleeftijd geleden geheel nieuwe vormen aanneemt. In de Islamitische wereld vinden groote religieuse, sociale en intellectueele veranderingen plaats. Én deze beweging is meer algemeen en meer fundamenteel dan eenig andere dergelijke beweging sinds de Reformatie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen