Willem de Mérode, door R. Kuitert.

Voor we, naar de gewoonte in deze rubriek de bespreking beginnen van verschillende nieuwverschenen boeken-van-romankarakter, willen we de aandacht vestigen op een boekje, dat niet van belletristischen aard is, maar voor studeerenden is bedoeld : „Willem de Mérode, door R. Kuitert 1, Want het verdient op zichzelf onze belangstelling, als verklarende inleiding tot het werk van ecu onzer bekende christelijke dichters, maar het is ook opmerkenswaard als eerste deeltje van een nieuwe seri(> boeken-over-literatuur. •

(hu over 't laatstgenoemde 'teerst te sproken: (leze serie „Inleidingen tot het werk van Nederlandbche Woordkunstenaars der Twint'gs'e Eeiiw" draagt tot titel: Uit Nieuwe Tijden en staat ouden' redactie van den heer R. Kuitert. De heer Kuitert. leeraar aan de Ned. Herv. Kweekschool voor onderwijzers te Amsterdam, heeft de klacht opgevangen uil de verslagen van de examens voor de hoofdacte: „de Nederlandsche literatuur schijnt voor bijna alle candidaten bij 1900 te eindigen" en het gerechtvaardigde van die klacht uit eigen examen-practijk erkennende, heeft hij zich tot taak gesteld, een poging te doen, dit gebrek aan kennis van de hedendaagsche literatuur te verhelpen. De serie „Uit Nieuwe Tijden" moet daartoe dienen. Ze zal een aantal werkjes brengen, die een algemeene oriëntatie geven op het werk van oenigen modernen schrijver, luuir vorm en inhoud beid(> .

Meer dan deze sobere aankondiging vinden we niel. wie de behandelde schrijvers zullen zijn, welke bijdrage tot de serie we verwachten mogen, in welk tempo de respectievelijke doeltjes elkaar zullen opvolgen, er wordt niets van'gemeld. Afwachten is dus de boodschap. Maar ook zonder dat we van het verdere programma iets weten, spreken we onze vreugde uit over het plan alszoodanig. Want inderdaad bestaat aan boekjes, als hier worden aangekondigd, behoefte. Talrijk zijn de seriën, die text-uitgaven brengen, uit alle perioden onzer rijke lilei'atuur: , , Zwolsche Herdrukken", „Nederlandsche Schrijvers", , .Klassiek Letterkundig Paniheon", , , Van Alle Tijden", , , Meulenhoft's Bibliotheek van Nederlandsche Schrijvers", , , Wolters' Bibliotheek van Nederlandsche Letterkunde", , , Zonnebloemboekjes" van de Waelburgh e.d. Meerendeels van goede inleidingen en verklarende aanteekeningeu voorzien, vormen ze een voortreffelijk fonds van studie-materiaal, onmisbaar voor ieder die de literatuur-historie als studiev^ak beoefent ot die zich tot een examen voorbereidt. Maar samenvattende en iilgemeen-oriëntecrende studiTn over hot g.hcele werk van een dichter a£ schrijver zijn zeldzaam, althans in den beknopten vorm, dien een examinandus behoeft. Op dit gebied is er een leemte, en, al worden in den laatsten tijd ook intrinsieke pogingen gedaan, die leemte te vullen, (o.m. door de serie , , Christelijk-Letterkundige Studiën", die de Uilgevers-maatschappij Holland verzorgtj, er kan en moet nog heel wat meer worden gedaan. We zeggen: m o et, want de steeds stijgende belangstelling voor lileratuur heeftJeiding noodig, zal ze niet in een onvruchtbaar geliefhebber-in-letterkunde verloopen en ook, het is niet de erv^aring met hooEdactecandidaten alleen, voor de voorbereiding voor examens zijn betrouwbare voorlichtingen geen overbodige luxie. Met name — we zijn het met den heer Kuitert geheel eens — ontbreekt er aan de geordende kennis omtrent de nieuw^ste literatuur veel. Misschien is het, omdat men hier meer naar persoonlijke smaak leest en uiteraard de zelfcontrole door handboeken mist, mogelijk ook komt hier de gozctt'.; -, , studie" door bepaalde sympathieën of antipathieën meer in het gedrang dan ten aanzien van de andere literatuur, hoe het zij — een feit is het, dat in vele gevallen de „kennis" ontoereikend is, en (lang niet altijd rijpe) persoonlijke meening daarvoor in de plaats staat, zoo er al niet is een volkomen niet-kennen.

Daarom dan verdient het streven van den. heer Kuitert waardeering en is de eersteling van zijn serie waard, dat er bijzonderlijk de aandacht op gevestigd wordt.

Hij op; ent dan zijn nieuwe reeks met een eigen studie over Willem de Mérode, daarmee wellicht tegelijk een proeve gevende van di.' methode, die in „Uit alle tijden" zal worden gevolgd.

Na een inleiding, kort en zakelijk, over de ontwikkeling, die tot de openbaring der nieuwste literatuur leidde, geeft hij een beknopte biografi, e van de Alérode, die — terecht, want om feiten gaat het niet bij de stadie der letterkunde — vooral wijst op de invloeden, die zich bij de vorming van dezen dichter hebben doen gelden. En dan volgt, in systematische orde van chronologische opvol-1 ging , de bespreking der voornaamste bundels, van het werk zelf dus. Achtereenvolgens komen aan de orde: „Gestalten en Stroomingen", , , De Overgave", „Het kostbare Bloed", „Het heilig licht", „Kwatrijnen" , .Rozenhof", , , De Donkere Bloei", maar altijd zoo, dat de teekening van het dichterbeeld primair blijft. Er worden noodige taalkundige en zakelijke verklaringen gegeven, maar eerste doel is steeds de zielsgestalte van den dichter uit den bepaalden bundel naar voren te doen treden.

Deze methode is stellig de juiste. Ze is dat voor elke literatuur-besp/ekirig, omdat zoo alleen het wezen der literaire kunst kan woorden verstaan, maar ze is dat in 't bijzonder wel met betrekking tot het werk van de Mérode, dat, door de complicaties van diens dichterziel, vaak moeilijk zonder meer en zeker niet anders dan door een goed inzicht in zijn ontwikkeling te begrijpen is. Als nu de studiosus eerst de aangegeven bundels leest en dan Kuitert's inleiding bestudeert, krijgt hij-de juiste voorstelling omtrent den groei van de Mérode's kunst en zal hij ook de gi'oote lijn van diens dichtwerk gaan zien.

\'olledigheidshalve geeft de heer Kuitert deze lijn aan in een ..same'ivaiting" aan .'t slot van zijn boekje. En dan komt hij (o.i. is dit echter niet een heel duidelijk deel; tot de motiveering van wat hij in zijn inleiding zei, dat de kracht die de Mérode doet dichten, die drijfveer is van al zijn werk, is: het verlangen, het verlangen naar rast, naar aanvaarding in geloof, naar vrede met God. Door al de slingeringen en moeilijkheden, door de vele en sterk wisselende stommingen heen, breekt • altijd dat verlangen weer naÉx buiten uit en als men dat eenmaal ziet, heeft men den sleutel in handen, die al de Mérode's verzen verklaait, eik in de bijzondere omstandigheden, waarvau ze spreken. Dan begrijpt men ook waarom de Mórode een christelijk dichter is en wat de beteekenis is van zijn christelijke kunst.

We meenen, dat de heer Kuitert met aldus zijn moeilijke stof te, bewerken, een verdienstelijken arbeid heeft verricht, allereerst van nut voor degenen, die hij vooral dienen wilde: de studeerenden, maar toch ook voor de velen, die als belangstellenden de Mérode's verzen hebben gekozen en niet altijd hebben begrepen. En als we in deze eersteling een proeve mofijen zien van. liet soort, beteekent zijn. serie een verblijdende vermeerdering van noodzakelijk studiemnteriaal.

ij Uilg. J. B. Wolters, Uitg. Hij., Oen. Haag.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen