Tijdygest en politieke stroomlngen.

III. (Slot)

De moderne politieke stroomingen van fascisme en nationaal-socialisme komen dus op in een tijd, waarin do geestolij'lce verwarring grenzenloos is, en waarin de geest van dien tij'd niet den minsten weerstand biedt tegen het gevaar, dat in die stroomingen ligt.

Immers noch dat individualisme, 't zij' in zijn kemisracht, 't zij in zijn verwording, noch de omslag ervan in den geteekendeii typisch-Duitschen vorm, baseeren zich op iets anders dan op krachten, die in den mensch en in de schepping zelve liggen moeten, op beschouwingen, die dien mensch en die scheppingskrachten als in zichzélf tot alles, en zeker tot het goede, in staat achten.

En zoo'n beschouwing staat principieel machter loos tegen met de noodige felheid en bravoure voorgedragen en toegepaste methoden, welke in beginsel van hetzelfde uitgangspunt uitgaan.

Dat nu doen èn fascisme èn nationaal-socialisme ongetwijfeld beide. Ons oog is geenszins gesloten voor veel uiterlijk goeds, dat het fascisme in Itahë heeft teweeggebracht; ook het Calvinistisch oor vangt uit do eischen, waarmede fascisme en nationaal-socialisme het verworden leven tot betering en terugkeer oproepen, klanken op, die op het eerste gehoor aangenaam aandoen.

Maar een echte Calvinist heeft toch zeker geleerd, niet uitsluitend op het oppervlakkig gezicht zijner oogen en het aanvankelijk gehoor zijner ooren te oordeelen!

Daar is iets, dat dieper ligt! dat die oogenschij'alijk orde-scheppende daden drijft, dat beginsel is achter die schoonklinkende theorieën!

En dan geldt Groen's waarschuwing, dat alles, wat uit het beginsel van het ongeloof, dat is uit het loslaten van de ordeningen Gods, opkomt, onvermijdelijk de revolutie kweekt. Wie ongeloof en ongeloofstheorieën zaait, moet revolutie maaien!

Welnu: heel de fascistische staatsleer is onschriftuurlijk en revolutionair, heel 'de nationaalsocialistische theorie is principieel uitgaande van eene goddelooze staatsbeschouwing en daarin levensgevaarlijk.

Noch in de beschouwingen omtrent volk en overheid, noch in de verhouding van maatschappij en staat, noch op het terrein van nationalisme en internationalisme bieden zij' iets, dat bij het licht der Schrift acceptabel is.

Het fascisme gaat uit van en predikt onbewimpeld een staat, die heel bet leven, in al zij'n openbaringen, in den meest volstrekten zin, be^ heerscht; alles is in, er is niets buiten den staat. En die staat is, echt revolutionair onder een vriendelijk mombakkes, de z.g. corporatieve staat, d.w.z. dat alle corporaties en alle corporatief leven volkomen in den staat opgaat, gemaakt is en gemaakt wordt tot deel en orgaan van de politieke partij die in dien allesbeheerschendfen staat de leiding heeft. Onder dezen schij'n van verzet tegen een liberalisme, dat individualistisch het heele leven in atomen uiteenscheurde, en tegen een socialisme, dat met zijn revolutionair syndicalisme den eigenlij'fcen staat geheel deed opgaan in die gesyndicaliseerde maatschappij, predikt het zijnerzijds een corporatieve staatsgedachte, die den ahnachtigen staat heel het maatschappelijk leven met huid en haar doet verslinden, dat leven knecht en in den

ban sluit, heel de maatschappij' maalct tot een niet-zelfstandig-levensbevoegd appendix van dien staat.

Hegel's leer van den absoluten staat herleeft volkomen; zóó sterk, dat Mussolini laatstelij'k een Hegel-gezelschap in Rome heeft doen stichten^ waarin diens fundamenteele gedachten zelfs alleen maar in het Duitsch behandeld mogen worden!

Het nationaal-socialisme gaat in principe van dezelfde gedachte uit. De staats-idee, waarbij de staat is de saambinding van het superieure ras, mag door niets geschaad of in gevaar gebracht worden, — ook niet door den godsdienst, welke alleen vrijheid vindt voorzoover hij het staatsbestaan niet in gevaar brengt, of zich tegen zedehjkheids-en moraalopvattingen van het Germaansche ras niet keert.

Gevoelt men niet, hoe hier theorieën verkondigd worden, die het leven, zooals God het schiep, kluisteren in den tyrannieken greep van een op - menschelij'ken waan gefundeerden staat?

Het is ZOO' juist, wat ik onlangs las, dat onze oogen wijd geopend moeten blijven voor de gevaren, welke in deze bewegingen schuilen. Men vindt daarin n.l. de herleving eener gedachte, die vroeger ook reeds uitkwam (wat is er weinig nieuws onder de zon!) in beschouwingen als b.v. van den ouden Chamberlain in Engeland, volgens welke er een onverbrekelij'k verband bestaat tusschen ras en religie. Zij koppelen de religie', bet Christendom, vast aan biologische prae-disposities, en verkondigen superioriteitswanen, welk© voor de internationale samenleving der volken op den duur niet anders dan onheilspellend kunnen werken.

Hoe staat hier de Calvinistische beschouwing in haar schoonc' heerlijkheid tegenover!

Een Almachtig Go-d, Schepper van hemel en aarde. Die daarom recht heeft, dat Zij'n schepping zich Hem O'nderwerpe, maar Wiens o-rdeningen voor dat leven ook alleen bouwend en bewarend kunnen zij'n. Aan Wien, O'Ok op het terrein van staatsieven en maatschappelijk gebeuren, te gehoorzamen is, niet het minst door te zien, en te ©rfcennen, dat Hij, Die dat leven maakte met eigen levenswet en levensgang, de O'verheden gaf, O'm recht te bestellen, het zwaard te voeren, en zoowel nationaal als internationaal leven in orde en vrede mogelijk te doen zijn. Maar dan: in geho'orzaamheid. Immers niet de mensch, de gevallene, zondige, beperkte, in zichzelf niet tot iets goeds in staat zijnde mensch, zal dat leve'n naar eigen inzicht vO'rmen, bouwen, restaureeren. Dat er nog zO'Oveel goeds oo'k in menschelij'k samenleven bestaat en mogelij'k bleef, alléén, O'mdat in Jezus Christus gedachten van ontferming met dat zondige leve'U bij Hem bestonden. Daarom een juist onderscheideai tusschen staat en maatschappij nO'Odig; daardoor ook alleen een waarachtig leven en levensmogelij'kheid bestaanbaar tusschen de volken der wereld.

Hoe ijzingwekkend het soms ook zijn kan te bespeuren dat de wind van leer der nieuwe politieke stroomingen ook in eigen gelederen vele onstandvastigen aan het wankelen brengt, — hoezeer dat ook spreekt van gemis aan studie, aan principieel© gefundeerdheid, — hoezeer het O'us waarschuwt dat wij allein, ook na ontvange'n genade, kinderO'n des tijds zijn, geneigd O'm bet goede en het kwade van den tij'd over te nemen: principieel is er, Goddank, redding, als de zuiver schriftuurlij'ke. Calvinistische beschouwing wordt gezocht, erkend en beleefd.

Ons jong geslacht vo'oral werpe zich in deize, in biddende studie, vO'O'ral en allereerst op de kennisname en kennis-bevestiging van die beschouwing en die beginselein. '•

Dan zullen, als God ons helpt, tenminste in'ons vaderland de nieuwe politieke, revolutionaire stroomingen, gedreven door een van God en Zijn gebod losgemaaiten tijdgeest, het niet hebben!

Immers, wij gelooven ook ten deze: niet om hun erf te wezen, heeft God het ons bewaard.

BIJLEVELD.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen