Samenspraak over de Dordsche Synode van 1893 (X)

Sam. Als ze dan zoo hun goederen kwijt raken, Dirk! is het hun eigen schuld, zoowel als het der Christ. Gereformeerden eigen schuld is.
Dirk. Neen Sam! dat komt op rekening van de mannen der vereeniging, — de leeraren en kerkeraden, die eerst door de vereeniging en daarna door de ineensmelting het kerkelijk goed hebben prijs gegeven, zonder de leden de waarheid te zeggen, maar die hun hebben wijs gemaakt, dat alles bleef zooals het was. En dat zullen ze blijven doen totdat ze eindelijk zelf als gewone lidmaatjes op de achterste bank in de Doleerende kerken geschoven worden. En weetje, Sam ! wat ze dan daar zullen te doen hebben?
Sam. Ik weet niet of dat wel hun deel zal zijn, Dirk!
Dirk. Ongetwijfeld, Sam! maar daar zullen ze dan alleen te denken hebben aan hetgeen zij geweest zijn. Dat zal dan het overschot zijn van al de »vereenigde, afgescheidene kerken” met de goederen incluis. — Totaal ondergegaan in de Doleerende kerken, Sam!
Sam. Gij voorspelt weinig goeds, Dirk! doch het komt mij voor, dat ge eenigszins ontstoken zijt, en daarom heb ik nog al hoop, dat niet alles wat ge voorspelt, zal uitkomen. Maar indien het nu eens dien weg opging, hoe zou het dan naar uwe meening, met de Kamper School gaan?
Dirk. Och, Sam! Ik heb daar al zóóveel van gezegd;— ik zweeg er nu maar liever over. Gij moet dit vragen aan Doe, Lindeboom, die zeker zal zeggen: »O heel goed, man! de Kamper School blijft in elk geval;” een paar weken geleden bracht hij dit bericht door »de Roeper” aan mijn adres.
Sam. Zoo, Dirk! kreeg je ook wat van Doc. Lindeboom? Hij schijnt tegenwoordig zijn zwaard in de hand te hebben.
Dirk. Och, Sam! de goede man heeft te hordt een schijnbare overwinning behaald (ik zeg een schijnbare). Nu is hij misschien een weinig overmoedig geworden en waant het terrein gewonnen. En nu zou hij willen, dat alle menschen gelooven aan het behoud der Kamper School,— ook dat wij’ er ons in zouden verblijden! En och: we laten den goeien man zijnen ijver gaarne alleen houden. Het is te laat! Dien ijver had hij vóór de vereeniging moeten openbaren en niet. vroeger (zooals hij in den Haag heeft gedaan): het graf der Kamper School helpen delven door het aanvaarden der vrije studie. Net is jammer, dat zoo’n verstandig man nog moet leeren, dat uitstel van een vonnis nog geen vrijspraak is. Over drie jaar zal de zelfde zaak weer in behandeling komen, en Dr. Kuyper hoopt, dat het dan beter zal gaan als in Dordt.
Sam. Zou dan de Kamper School werkelijk nog gevaar loopen, Dirk? Dirk. Die wordt in elk geval opgelost in de Vrije Universiteit; daaraan behoeft ge nu in het geheel niet te twijfelen. De ineensmelting zal daarvoor zelf den weg banen; na de ineensmelting is er geen sprake meer van eenig beding. Dan zijn het niet meer twee groepen onder bedingen vereenigd. En als dan de vroegere A’s sinds wat opgeruimd zijn. dan vergaderen in hoofdzaak de B’s, die dan met de Kamper School handelen als de kat met het muisje! O, zoo gemakkelijk wordt dan de Theol. faculteit der V. U. de eigene en de eenige inrichting tot opleiding. En dan treedt de Doleantie weer in hare ware gedaante te voorschijn! En dan zal het, na zooveel kunst- en knutselwerk groot feest zijn! Als gij het (over zeer weinige jaren gebeurt het) beleven moogt, denk dan nog eens om mijne woorden!
Sam. Ik heb je die namen Doleantie en Doleerend al zoo menigmaal hooren noemen, Dirk! wat heb je daar toch meê op het oog? Van Doleantie of Doleerend is toch geen sprake meer; het zijn nu Geref. Kerken, zonder meer! Ik meen dat je die namen nu ten onrechte gebruikt.
Dirk. Het kan wel zijn, dat je dit meent, Sam! maar het zijn wel terdege Doleerende kerken. Men roemt er op, dat de namen Doleantie en Afscheiding bij hen uit de wereld zijn; doch al zoodanige roem is ijdel. De naam doleerend is een poosje met vacantie, totdat de ineensmelting allerwege beeft plaats gevonden. Dan komt ze terug; thans mocht die naam misschien eens kwaad doen!! Neen, Sam! in »de Geref. Kerken” is wel de afscheiding den bodem ingeslagen, maar niet de Doleantie.
Sam. Hoe zoudt gij dan »de Geref. Kerken” willen noemen, Dirk ?
Dirk. Zegt gij dat maar, Sam!
Sam. Ik noem ze bij den naam »Geref. Kerken,” — zonder meer.
Dirk. Het zijn dus geene Doleerende Kerken ?
Sam. Neen, Dirk!
Dirk. Zijn het dan Afgescheiden Kerken?
Sam. Ja, Dirk! dat moeten ze toch eigenlijk wel zijn; want ze zijn afgescheiden van de Ned. Herv. Kerk.
Dirk. Meen je dat. waarlijk, Sam? En het woord afscheiding mag bij »de Geref. Kerken” niet gehoord worden! Ds. Gispen sprak in ’92 op de vereenigde Synode dit zelfs met een zekeren trots uit!
Sam. ’t Is waar ook. Dirk! — Ja, man ! dan weet ik het niet, hoor! Ze zijn dan zeker noch doleerend, noch afgescheiden, maar......ja, wat zal ik zeggen; ik kan niet anders zeggen dan: »Geref. Kerken.”
Dirk. Zoo komen we er niet, Sam ! En toch moeten we zien, dat we het te weten komen wie en wat ze eigenlijk zijn.
Waar zijn ze vandaan gekomen?Zeg mij dat maar eens.
Sam. Gedeeltelijk uit de »afgescheiden” en gedeeltelijk uit de Doleerende Kerken.
Dirk. Goed zoo! en de afgescheidenen: waar zijn ’die van daan gekomen?
Sam. Uit de Herv. Kerk.
Dirk. En de Doleerenden?
Sam. Ook uit de Herv. Kerk.
Dirk. Hebben de Doleerenden zich dan ook afgescheiden?
Sam. Neen, Dirk! die zijn in Doleantie gegaan.
Dirk. En waarom of waarover gingen zij in Doleantie?
Sam. Wel, om de kerkelijke goederen !
Dirk. Best! En tot hoelang hebben zij daarover gedoleerd ? Tot aan de vereeniging?
Sam. Dat weet ik niet, Dirk! Zóó ver heb ik er niet over nagedacht.
Dirk. Ha, man! daar heb je het juist! Laat ik je nu eens zeggen, dat ze daar nog om doleeren en wel na als vóór de vereeniging. Zij zijn dus nog Doleerende Kerken.
Sam. Maar dat beeft toch geene beteekenis voor de kerken A, de kerken B hebben dit voor zich zelven.
Dirk. Misgezien, man ! Waarom hebben zij dan gemeenschappelijk den naam van «Geref. Kerken” aangenomen, en waarom moest de naam Christelijk Gereformeerd uit de wereld?
Sam. De naam »Geref. Kerken” was de aloude naam na de reformatie.
Dirk. Denkt ge dat dit de voorname reden was om dien naam aan te nemen? Neen, man! Daar zat wat anders achten onder dien naam behoorden eenmaal de goederen, die thans eigendom zijn van de Ned. Hervormden. Met dien naam konden zij de Doleantie voortzetten, en die voortzetting kon met den naam »Christelijk Gereformeerd” niet, omdat deze naam een apart kerkgenootschap te kennen gaf. Met den naam »Christ. Gereformeerd” konden zij niet doleeren, maar moesten dan onder de vlag der afscheiding varen.
Sam. Dit zal de beteekenis van den naam »Geref. Kerken” niet zijn, Dirk! want dan zouden na de vereeniging de afgescheidenen onder hen nu ook moeten Doleeren; en dit zou al te dwaas zijn.
Dirk Ja, man! Hoe belachelijk het ook moge wezen, toch is het zoo: die afgescheidenen moeten nu ook doleeren. Vóór de vereeniging hadden zij niets met de Ned, Hervormden en hare goederen te maken; toen stonden ze daar als een apart lichaam; doch volgens besluit der Synode mogen ze alzoo niet meer bekend staan.

(Wordt vervolgd.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen