Zonder antwoord naar huis (II - Slot)

Sam. Maar mij dunkt, Dirk! dat toch die bedoelde classe beter in staat is om te weten wat de Synoden daarvan gezegd hebben, dan zulke menschen. die zoo pas uit de Herv. Kerk komen.
Dirk. Dat zou ik ook zeggen, Sam! maar het gaat altijd niet gemakkelijk maar alles in z’n hoofd te houden.
Sam. Dat is gekheid, Dirk! Een classe moet dat haarfijn weten, vooral in dezen tijd, nu de vereeniging der beide kerkelijke groepen aan het doorwerken is. De menschen, die tot ons overkomen, moeten maar niet aan hun lot worden overgelaten of met onzekere boodschapjes naar huis gezonden.
Maar... iets anders, Dirk! weet gij er ook iets van of op de Synoden der Geref. Kerken” een antwoord op die vraag is gegeven ? Anders kunnen die menschen wel aan het zoeken en aan het nazien blijven, wie weet hoe lang.
Dirk. Jawel, Sam! zoo vergeetachtig ben ik gelukkig nog niet; op de Synode in den Haag en in overeenstemming met de voormalig Christ. Geref. deputaten is een antwoord op die vraag gegeven; en dat antwoord is later door de Synode te Amsterdam bekrachtigd.
Sam. Maar dan begrijp ik het nog minder, dat die classe geen antwoord geven kon.
Dirk, Dat begrijp ik heel goed, Sam! Ik zal u het waarom wel even zeggen: de deputaten en de Synode der voormalige Christ Gereformeerden schijnen het al zeer licht met die vraag opgenomen te hebben. En zij kwamen er heel gemakkelijk toe om het antwoord, door de Doleerenden op die vraag gegeven, te aanvaarden. Doch het was alles theorie en zij beseften niet, dat er eenmaal een tijd zou komen, waarin dat antwoord practisch zou moeten worden toegepast; en daar stond nu de classe Haarlem voor, en het was geen wonder, dat ze er voor terug deinsden.
Sam. Er voor terugdeinsden, Dirk! Het lijkt wei Of er een halsbreken aan die vraag verbonden was. Zoo erg zal het toch niet zijn?
Dirk. Ik weet het niet, Sam! waar het toe gekomen zou zijn, als het bij de menschen hart tegen hart gaat, dan kan er veel gebeuren,
Sam. Het moet dan een vreemdsoortige vraag zijn, Dirk! ofschoon ik er niets ongewoons of moeilijks in zie. Maar beantwoord gij die vraag eens, als ge kunt; dan kan ik er misschien beter over oordeelen.
Dirk, Ik wil het voor u wel doen, Sam! voor mij — ge voelt dit zeker — is dit niet noodig, en het zou dan trouwens ook voor mij, als Christ. Gereformeerde, een ander antwoord zijn; doch ik geef hu het antwoord der »Geref. Kerken”, zooals dit door de beide groepen is goedgekeurd, gelijk ik u daar straks heb’ gezegd.
Die menschen dan hadden dit antwoord moeten ontvangen: de Geref. Kerken en de Ned. Herv. Kerk (niet het Synodaal genootschap) zijn één: gij moogt niet overkomen, maar gij moet u voegen bij »de Geref. Kerken,” omdat zij verlost zijn van hel Synodaal genootschap en den wettigen Kerkeraad ter plaatse (te Wormerveer) in haar midden hebben; — er is van overgaan of overkomen geen sprake; want er zit in die woorden een beginsel der Scheiding van ‘34; en er zou dus uit voortvloeien, dat gij u. moest afscheiden van de Ned. Herv, Kerk, En dit nu is ongeoorloofd, dewijl de Herv. Kerk, de Kerk der vaderen is, die slechts nog gekneld zit. onder een onwettig bestuur. Daarvan verlost zijnde, (waarop wij altijd nog hopen ) treedt de Herv. Kerkweer in haar vorigen staal terug. Daarom moet gij u voegen bij »de Geref. Kerk” en onder den wettigen Kerkeraad ter plaatse; van zelf hebt gij dan geen lidmaatschap OP TE zeggen; want van welke broeders en zusters zoudt gij u kunnen afscheiden aangezien wij die. allen beschouwen als achtergeblevenen, die wij hopen dat morgen of overmorgen ook u zullen volgen, om dan tezamen als »de Geref. Kerken” der Vaderen als voorheen zich weer te openbaren. — Ziedaar het antwoord, Sam! dat de classe Haarlem had moeten geven orn getrouw de bedoeling der »Geref. Kerken” in zulk een geval uit te drukken.
Sam. Nu, Dirk! dat antwoordje valt me niet mee, hoor! Ik dacht, dat het heel kort en gemakkelijk kon zijn, maar het is lang en ingewikkeld; ik moet ten minste al mijn verstand bij elkaar verzamelen om het te bevatten. Maar dit begrijp ik er toch uit, dat het antwoord heel anders is dan ik gedacht had.
Dirk. Zoo, is het heel anders ? En welk antwoord had gij dan verwacht, Sam? Of beter nog: welk antwoord zoudt gij gegeven hebben;- want gij kunt die vraag ook wei beantwoorden, zeidet gij?
Sam. Wel, ik had precies gezegd zooals Prof. Lindeboom in »de Roeper” schreef, nl. dat ze toch niet met hun naam op twee lidmatenboeken kunnen staan; dat dus het breken met hel genootschap medebrengt hun lidmaatschap bij de Herv. Kerk op te zeggen.
Dirk. Als dat geen antwoord op de vraag is en niet in strijd is met de »Ge-ref. Kerken,” waarom dan Prof. Lindeboom niet te Haarlem ontboden, om het daar ter plaatse te zeggen! Hij had die menschen van dienst kunnen zijn, beter dan met dat keffen in »de Roeper,” want daar hebben de menschen van Wormerveer weinig aan. Doch dit kan ik u wel zeggen, Sam! als Prof. Lindeboom dat antwoord gegeven heeft, dat hij dan de Herv. Kerk met het Synodaal genootschap vreeslijk met elkander verwart en zelf het groote onderscheid niet vat, dat »de Geref. Kerken” in die woorden hebben gesteld. Uit het breken met het genootschap vloeit volstrekt niet voort, dat zij hun lidmaatschap in de Herv. Kerk zouden moeten opzeggen,— integendeel het doleerbeginsel, dal in de Geref. Kerken (zoowel A als B) is aangenomen, weerspreekt zelfs dit; want de Herv. Kerk en het genootschap (dat door Lindeboom wordt aangemerkt als één) is niet één, maar zijn twee, volgens dat beginsel.
Sam. Als ik het dus goed begrepen heb, Dirk! dan is uw antwoord volgens het doleerbeginsel en dat van Prof. Lindeboom in den geest der Afscheiding. Is het zoo niet?
Dirk. Juist begrepen, Sam!
Sam. Maar dan houd ik het met wat Prof. Lindeboom schreef, Dirk!
Dirk. Dat kan wel zijn. Sam! maar.....
dan moet je bij de Christ. Gereformeerden zijn; daar kan zulk een antwoord practisch worden toegepast, doch in »de Geref. Kerken” niet.
Sam. En Lindeboom behoort toch bij »de Geref. Kerken”! En hij gaf geen antwoord in doleerenden zin!?
Dirk. Althans met de pen nieten niet in »de Roeper”: maar laat hij dat antwoord eens persoonlijk op de classe Haarlem brengen, als hij durft; dan zullen ze het hem eens netjes aan zijn verstand brengen hoe onmogelijk het in de practijk is uit te voeren dat, de twee beginselen, scheiding en doleantie, naast elkander vereenigd kunnen samenwerken, voor welke mogelijkheid Lindeboom zoo menigmaal heeft gepleit. Voor aller oog is het nu weer te Haarlem gebleken, dat men de menschen dan zonder antwoord naar huis moet sturen, omdat het totaal onmogelijk is. En waar de deputaten (met Prof. Lindeboom er bij) en de Synode te Amsterdam hebben toegegeven aan de doorwerking van het doleerbeginsel, laten ze nu den moed eens hebben, het tegen te houden, Dat durven ze niet!
Sam. O, nu begrijp ik het. Dirk! Zij konden wel een antwoord geven, maar ze durfden niet, omdat A bang was voor B.
Dirk. Juist, Sam! En dan moet ge er hij weten, dat aldaar zooveel meer .A’s dan B’s waren, wel een bewijs hoe de mannen der voormalige Scheiding met hun Scheidings-beginsel onder de tafel kropen en niet durfden optreden. En dan willen ze de eenvoudige menschen nog wijs maken, dat door de vereeniging dat beginsel juist tot zijn recht is gekomen!! Arm volk, dat zoo zich zijne geschiedenis schaamt!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen