Kerk en Staat

Wanneer men de voorgestelde wijzigingen aandachtig overweegt, zegt men onwillekeurig tot zichzelven: hoe kunnen geleerde menschen toch nog zoo dwalen. Want voor de geestelijke bevoegdheid der Classicale Vergaderingen is immers in de thans bestaande Hervormde kerk geen plaats. Al werd haar die bevoegdheid toegekend, de Classes zonden baar onmogelijk kunnen uitoefenen, om de eenvoudige reden, dat deze bevoegdheid alleen daar kan zijn, waar de kerk leeft en geregeerd wordt naar de wet, waaruit deze geestelijke bevoegdheid als van zelve voortvloeit. De geestelijke bevoegdheid van de Classis is maar niet iets, dat op zichzelf slaat, maar dat organisch samenhangt met het geheel. En dat blijkt men of dat wil men in de Confessioneele kringen niet verstaan. Daar wil men deze bevoegdheid niet op organische, maar op mechanische wijze tot stand brengen, niet als opkomende uit de grondwet der kerk zelf, maar als door reglementswijziging verkregen; dus als van buiten aangebracht. Die bevoegdheid kan alleen daar zijn, waar de presbyteriale kerkregeling gehuldigd wordt en de Dordtsche kerkenordening de grondwet der kerk is. Daar moet vanzelf de Classis deze bevoegdheid hebben. Maar zoo natuurlijk het daar is, zoo onnatuurlijk zou het zijn in de Ned. Herv. kerk, waarvan de grondwet niet de Dordtsche kerkenordening, maar het Reglement van 1816/52 is. Het is eenvoudig het zetten van een nieuwe lap op een oud kleed, en daarvan heeft Jezus gezegd, dat daardoor een scheur ontstaan zal erger dan degene die er was. Zoo lijkt ons nu ook het pogen van de Confessioneelen. Men ijvert voor reorganisatie, maar daar is in de Ned. Herv. kerk geen reorganisatie mogelijk op den grondslag van het Algemeen Reglement. Dat Reglement zelf moet weg. Want dat Reglement bindt de kerk. Dat snoert haar den mond. Dat belemmert hare vrijheid van beweging en dat verhindert haar te doen datgene, waartoe zij als kerk geroepen is. Zoo lang dat Reglement van kracht blijft, beteekent het herstel van de rechten der Classicale Vergaderingen absoluut niets, Want men zal de Classis herstellen, maar de provinciale kerkbesturen laten blijven en de Synode laten voor hetgeen zij thans is. Gevoelt men niet hoe dwaas. Daar zit eene classicale vergadering en oordeelt over eene leer en geeft een vonnis af over den persoon die in strijd leert met de Belijdenis. Maar die persoon gaat onmiddellijk in hooger beroep, gelijk er in de kerk van Christus een hooger beroep is, en het provinciaal kerkbestuur spreekt hem eenvoudig vrij. Of indien het provinciaal kerkbestuur met de zienswijze der Classis al mede ging en den klager in het ongelijk stelde, gaat deze eenvoudig naar de Synode, en de Synode spreekt hem vrij. Is daarmede de bevoegdheid der Classis feitelijk niet tot een bespotting gemaakt.
Men denke eenvoudig aan het geval met dominé Bähler. Was hij niet wettig geschorst door het provinciaal kerkbestuur, en wat deed de Synode? Zij sprak hem vrij en nog heden ten dage leert ds. Bähler vrij en frank in de Ned. Herv. kerk. De geheele actie van de confessioneelen is dus weer iets wat naar onze meening op niets uitloopt, omdat het kwaad niet in den wortel wordt aangetast. Het Algemeen Reglement moet weg. Maar dat kan niet weg. Want men beweerde wel in de dagen van de Doleantie, dat het Reglement de stolp was, waaronder de kerk als was besloten, zoodat alleen die stolp behoefde te worden weggenomen, en dan was de kerk weer vrij, maar de ervaring heeft geleerd, dat iedere gemeente, die het waagde die stolp op te heffen, daarmede buiten de Herv. Kerk als zoodanig kwam te staan, en dus langs den tegenovergestelden weg tot Afscheiding kwam. En juist dat wil men van confessioneele zijde tot geen prijs. Wat er geschiede, maar de Herv. Kerk verlaten, dat nimmer. En nu neemt men zijn toevlucht tot allerlei lapmiddeltjes. Nu verheugt men zich over de benoeming van een professor die de Gereformeerde beginselen is toegedaan en verwacht daarvan weer redding, dan hoopt men weer op de herleving van het Gereformeerd bewustzijn, maar slot van de rekening is, dat de toestand onveranderd voortduurt. Dat is het schrikkelijke. Men is overtuigd dat de toestand zondig is, dat alle aansturen op Reformatie en Reorganisatie een hopeloos werk is en toch blijft men. Toch gaat men voort, en dat terwijl de dagen zoo boos, de afval zoo vreeselijk en het ongeloof zoo stout wordt. Alles roept om eenheid, om eenheid van de belijders van den Christus. Geen gezonde staatkunde in ons vaderland, tenzij dal die eenheid er is. Geen gezonde ontwikkeling van de Christelijke wetenschap, tenzij dat die eenheid er is. Geen gezond kerkelijk leven zonder die eenheid. Mocht dat meer worden verstaan, dan zonden al deze op niets uitlopende pogingen worden nagelaten en in plaats daarvan zou deze groote en alles beheerschende vraag aan de orde worden gesteld: Langs welken weg kunnen alle ware Christusbelijders in ons vaderland in een kerkverband worden samengebracht. Wanneer die vraag in ernst aan de orde gesteld wordt, komen wij verder, want in de verdeeldheid van onzen tijd ligt onze zwakheid, maar in de eenheid ligt onze kracht tegenover onzen gemeenschappelijken vijand.

L. (Leiden) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen