Kerk en Staat

Ons vaderland heeft het verlies van een drietal mannen te betreuren, die elk in hun kring superieur waren. Op het welbekende kerkhof Oud Eikenduinen aan den Loosduinschen weg werd op Dinsdag 15 Augustus de oud-minister de Marez Oyens ter aarde besteld. Naar Partenkirchen in Beieren vertrokken om daar eenige weken met zijn echtgenoote door te brengen, heeft een droevig ongeluk een einde aan zijn werkzaam en nuttig leven gemaakt. Voormiddags, nadat bij ’s avonds te voren was aangekomen, ging hij een kleine wandeling in de omstreken doen, is daarop vermoedelijk verdwaald en toen in een bergkloof van 100 M, diepte gevallen, waar een houthakker hem ongeveer 8 dagen later als bij toeval vond.
Een edel mensch, een Christen-staatsman, een goed vaderlander en werkzaam man is daarmede uit het midden van ons volk weggegaan. De Marez Oyens behoorde tot die menschen die meer arbeiden dan spreken, die het liefst niet op den voorgrond treden en ware zijn van alle menschvergoding. Dat bleek wel het duidelijkst uit zijn begeerte, dat er op zijn graf niet van den mensch, maar van God zou worden gesproken, opdat Hij in alles zon worden verheerlijkt. De begravenis was plechtig door hare eenvoudigheid. Aan de geopende groeve werd door Ds. Karres, predikant bij de Herv. Gem. te ’s Gravenhage, waarvan de overledene ouderling was, 2 Kor. 5 gelezen, daarna een gebed uitgesproken on vervolgens gezongen :

Jezus, uw verzoenend sterven
Blijft het rustpunt van ons hart.

Daarmede was de plechtigheid afgeloopen, die door den vertegenwoordiger van onze Koningin werd bijgewoond.
De tweede vaderlander, die op dezen zelfden dag op de Israëlitische begraafplaats aan den ouden Scheveningschen weg werd ter aarde besteld, was een zoon uit het oude Bondsvolk, Jozef Israëls, een man, die den roem van zijn volk verre buiten de grenzen van ons kleine land heeft verbreid. Hij was de schilder van Nederland, die als zoodanig door zijn vakgenooten en kunstbroeders werd geeerd. Op Zaterdagmiddag 12 Aug. overleed hij plotseling te Scheveningen in den leeftijd van 87 jaar.
Een eigenaardig type, deze zoon uit Israel. Geboren in 1827 te Groningen uit streng godsdienstige ouders werd hij door zijn vader tot rabbijn bestemd, maar omstandigheden in de zaken waren oorzaak dat dit voornemen niet werd uitgevoerd en Jozef Israels kwam op het kantoor. Maar het genie laat zich niet onderdrukken en God maakt van den mensch datgene, waartoe Hij zelf hem heeft bestemd. Onder den arbeid was hij telkens aan het teekenen en copieeren, en eindelijk besloot de vader op aandrang van anderen hem bij een schilder in de leer te doen. Het beslissende keerpunt in zijn leven was een krankheid, die hem te Zandvoort bracht. Daar aan het strand der zee ging zijn oog open voor het eeuwige in de schepping en daar ia hij geworden de schilder bij de gratie Gods. Jozef Israels had zijn volk met zijn heerlijke geschiedenis lief. In zijn Alleen op de wereld heeft hij iets van de eenzaamheid van het oude Bondsvolk, dat daar verre van zijn Kanäan ronddoolt vertolkt, en nooit verloochende hij zijn afkomst, al onderhield hij in de laatste jaren de religieuze geboden en inzettingen niet meer. Thans rust zijn stof in het midden van alle zijne broeders. De geheele Europeesche pers heeft beschouwingen aan hem gewijd en op het Joodsche kerkhof was een uitgelezen gezelschap samengekomen, zooals daar maar zelden wordt aanschouwd.
De derde die op dienzelfden dag op het Lieve Kerkhof te Heemstede begraven werd was Ds. P. H. Hugenholtz, emeritus voorganger van de Vrije Gemeente te Amsterdam, die in den ouderdom van 77 jaar aldaar overleden is.
Een hoogstaand man, al was hij geen man van onze beginselen. Hij was de zoon van den welbekenden Rotterdamsche predikant P. H. Hugenholtz, die in de dagen van diep verval, waarin de Herv. Kerk zich destijds bevond, het Evangelie der genade Gods in Jezus Christus zuiver verkondigde en het kerkelijk leerstuk der voldoening van heeler harte was toegedaan. Hij studeerde eerst te Utrecht en daarna ging hij naar Leiden, waar hij geheel meeging met de moderne richting die destijds onder Scholte, Kuenen en Rauwenhof aan het opkomen was. Hij bleef aanvankelijk nog orthodox, maar te Hoenderloo, zijn eerste gemeente, kwam de beslissing on ging hij tot de modernen over. Het langst heeft hij gearbeid binnen Amsterdam. Herhaalde malen werd hij daar aangeklaagd bij het Classicaal Bestuur wegens het niet gebruiken van de Doopsformule; maar telkens zonder eenig gevolg. Tot twee maal toe protesteerde de dienstdoende ouderling in de kerk met luider stem na afloop van den dienst tegen de aangehoorde prediking, tot hij door de orgeltoonen overstemd werd. Hij was de eerste predikant die van een kansel der Ned. Herv. kerk durfde leeren, dat Jezus niet opgestaan was. Op 30 Nov. 1877 trad hij uit de Ned. Herv. kerk en richtte toen de Vrije Gemeente op, waarvan hij tot voor twee jaren de voorganger was.
Hij heeft veel geschreven. Met woord en geschrift heeft hij de beginselen van het modernisme verdedigd en verbreid, maar heeft niet kunnen verhoeden dat de jongeren onder de modernen zich ook van hem losmaakten. Thans rust hij in het graf. Ons betaamt geen oordeel, maar met deernis hebben wij den man nagestaard, die zijn schoone gaven gesteld bad in den dienst van een geloof dat voor ons ongeloof is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen