In den weg der scheuring? (III)

Maar niet minder spreekt uit de beschuldiging van Ds. van der Linden historische partijdigheid. Want de onpartijdige beschouwing van de Kerkgeschiedenis der laatste jaren leert onzes inziens voor ieder, die maar onpartijdig zien en onderzoeken wit, juist het tegenover gestelde. Maar het is de vraag, of men onpartijdig zien en onderzoeken wil? Of men datgene, wat zich als waar aan ons voordoet, ook als waar wil erkennen? Er is ook een historisch ongeloof, dat spot met alle objectieve historische waarheid.
Leg een Roomsche maar uit en bewijs het hem maar met de documenten in de hand, dat een man als Willem van Oranje een zegen voor ons Vaderland is geweest, — hij zal zich niet laten overtuigen, om de eenvoudige reden, dat hij niet overtuigd zijn ml. Hij zit geheel in de dwaling van zijn historisch ongeloof gevangen en dit los te laten, zou gelijk staan met zich zelven te verliezen. Zoo geloof ik oprechtelijk, dat er in de Geref. Kerken van onzen tijd zeer velen zijn, , die eerst op dit punt zichzelven zouden moeten verliezen, alvorens zij tot de objectieve, de zuivere historische waarheid op kerkelijk gebied zouden kunnen door-dringen. Let wel, ik beschuldig ze niet, dat zij de historie vervalschen, terwille van het beginsel dat zij voorstaan, maar ik beschuldig ze hiervan, dat zij zich zelven in den weg staan om de volle, de zuivere historische waarheid te zien. Nu is het loslaten en verliezen van zichzelven, zij het dan ook op een bepaald Punt altijd een verbazend moeilijke en pijnlijke zaak. Het verliezen van onszelven op een bepaald punt, eischt een offer, een beginsel of eene meening, die ons heilig en dierbaar geworden is, en zonder welke wij meenen, dat wij niet verder voort kunnen. Juist daarom hebben zoo weinigen den moed, het offer hunner overtuiging te brengen en staat mitsdien het resultaat van hun historisch onderzoek al vast, voordat zij nog met hun onderzoek beginnen. Als een predikant, die in hart en nieren Hervormd is, de geschiedenis der Afscheiding gaat onderzoeken, of hij het dan weten wil of niet, maar het resultaat van zijn onderzoek staat vooraf reeds vast, en hoewel hij onmogelijk zal kunnen ontkennen, dat er destijds van de zijde der kerkelijke besturen inderdaad dingen gedaan zijn, waardoor de kerk zich in de oogen van tijdgenoot en nakomeling heeft geblameerd, toch zal hem dit nooit kunnen bewegen in de Afscheiding een door God gewerkten uitgang te zien, waarbij bij zichzelven heeft aan te sluiten. Zoo is het ook met vele Gereformeerden. Wanneer zij de gebeurtenissen op kerkelijk gebied vanaf den jare 1880 in ons Vaderland nagaan en den oorsprong der Doleantie en der Vereeniging van 1892 bestudeeren, dan zullen zij daarin ongetwijfeld dingen ontmoeten, waarvan zij rondweg moeten erkennen, dat deze anders hadden moeten zijn of anders hadden moeten loopen, maar het zal hun nooit kunnen bewegen, den tegenwoordige Christelijke Gereformeerden recht te laten wedervaren, omdat zij vooraf reeds vast stelden, dat deze menschen niet anders dan ontevredenen, oppositiemannen kunnen geweest zijn en hunne kerk als zoodanig een scheurkerk is. Deze dingen moge men bejammeren, gelijk zij inderdaad te bejammeren zijn, zij zijn zoo; en dat ze werkelijk zoo zijn, wordt door uitlatingen als die van Ds. van der Linden bewezen. Ja, al doorleeft men de geschiedenis persoonlijk mede, en al heeft men zijn aandeel in de dingen, die geschied zijn, dan nog is dat geen waarborg, dat men de dingen historisch juist beschouwde. Dan nog kunnen wij staan onder den invloed eu de werking van meeningen, die wij voor de eenig ware houden, en waardoor wij ons in al ons doen en laten eenvoudig onbewust laten beheerschen. Dit mag naar beide zijden niet uit het oog verloren worden. Wat wij hier schrijven geldt zoowel de Gereformeerden, die ons een scheurkerk noemen, als de Christelijke Gereformeerden, die zich tot geen prijs met de Gereformeerden kunnen vereenigen. Het moet ons in deze zaak niet gaan om het gelijk te hebben, maar om de waarheid, want alleen de waarheid maakt vrij. De waarheid zal ten slotte zegepralen, ook over datgene wat wij voor waarheid hielden. Menschelijke stelsels en meeningen en beginsels zijn in den stroom der tijden medegegaan, maar de waarheid kwam altijd weer boven, want de waarheid is uit God. Daarom, op voor de waarheid, ook indien de waarheid ons onszelven zou kosten.

L. (Leiden) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen