Kerk en Staat

De politieke toestand van Europa is op dit oogenblik verwarder dan ooit. Overal gemis aan vaste lijnen in de buitenlandsche staatkunde. Overal barometer-politiek. En dat alles een natuurlijk gevolg van het schandelijk verloop der Balkangebeurtenissen. Want daar gaat het in de laatste weken gruwelijk toe. En daar is niet één mogendheid in Europa, die den moed heeft om aan dat bloedvergieten een einde te maken. Toen Turkije, de zieke man, op het punt stond in een te storten, kwam alles tusschen beide: onder geen voorwaarde mocht Bulgarije Konstantinopel bezetten. En Bulgarije had zich naar den wensch der mogendheden te voegen. Maar thans ziet men het lijdelijk aan, dat de Balkanstaten elkander vernietigen. Opkomen mochten ze niet, ondergaan mogen ze wel. Ja, Europa heeft veel liever, dat de een zich tegen den ander doodvecht, dan dat ze zich onderling hadden vereenigd tot een machtigen bond, die in de toekomst door zijne houding de Europeesche politiek had kunnen beheerschen. Bulgarije heeft het op dit oogenblik wel hard te verantwoorden en vooral zijn koning Ferdinand van Coburg. Van alle zijden wordt hem de oorlog verklaard. Van alle zijden rukt men tegen hem op. Zelfs Roemenië heeft daar het zwaard getrokken en de troepen van koning Carol zijn op weg naar Sofia. Wonderlijke ommekeer : zoo pas nog de geëerde en gevierde, thans de verlatene en verachte. Maar er zijn oorzaken voor. Er is bloed dat al meer dan 20 jaar om wraak geroepen heeft. Het bloed van Stamboelof.
Als luitenant in Oostenrijksche dienst werd Ferdinand door Stamboelof, den man die groote verdiensten jegens zijn vaderland heeft, tot den troon van Bulgarije geroepen. Niet één van de Europeesche vorsten wilde hem erkennen, maar gesteund door zijn minister-president wist hij zich staande te houden. Langzamerhand echter werd het den eerzuchtigen Coburger duidelijk, dat hij op deze wijze zijn doel niet bereiken zou. Stamboelof, zijn weldoener, de man aan wien hij alles te danken had, moest opgeofferd worden, en 15 Juli 1895 werd hij op verradelijke wijze in de straten van Sofia vermoord. Uit de wijze waarop de moordenaars werden behandeld, bleek duidelijk, dat de regeering niet vreemd aan deze misdaad was, want twee daders kregen zeer geringe straffen en de hoofddader werd eerst in 1902 terechtgesteld. Een kreet van verontwaardiging doortrilde Europa, maar zij was weer even spoedig weggestorven en van toen af rees de zon van den Coburger steeds hooger en hoe hooger zij rees, hoe heerlijker zij werd. 't Scheen alsof het onschuldig vergoten bloed van Stamboelof zegen bracht over zijn huis en zijn land. Hij liep van toen aan geheel aan den leiband van Rusland en toen prins Boris, de troonopvolger van de Roomsch-katholieke tot de Grieksch-katholieke kerk overging, was de aansluiting bij Rusland voltooid en de toekomst van het huis Coburg in Bulgarije verzekerd.
Met medeweten en toestemming van Rusland maakte hij zich in 1908 geheel van Turkije los, zette zich eigenmachtig de koningskroon op en, riep zichzelf tot Czaar van Bulgarije uit. Niemand die hem durfde weerstaan. Geleidelijk zag hij zich door alle vorsten van Europa erkend en de Keizer van Duitschland ontving hem te Berlijn met vorstelijke praal. Niemand dacht meer aan het bloed van Stamboelof. De herinnering aan dezen gruwelijken moord was uitgewischt en het scheen alsof God zelf aan dit alles niet meer dacht. Want het ging steeds hooger met den Coburger, zijn heerschzucht kende geen grenzen meer. Constantinopel werd het doel wat van zijn streven en zijn kroning in de Aya Sofia het droombeeld van zijn leven. Om dit te bereiken wist hij al de Balkanvorsten in éen verbond saam te brengen en in het najaar van 1912 stonden zij tot verbazing van Europa eensklaps tegen Turkije op. Europa was ontzet, maar de Coburger sloeg zijn slag. De eene overwinning volgde op de andere. Andrinaopel moest zich overgeven , en hadden de Europeesche groot machten uit vrees voor internationale verwikkelingen hem voor de Tsatjsaldalinie geen gebiedend „halt!” toegeroepen, Ferdinand had zeker zijn droombeeld verwezenlijkt. Hij stond thans op het toppunt van zijn macht; de Europeesche grootmachten ijverden om zijn vriendschap en bedelden om zijne gunst en het scheen alsof deze man bestemd was een groote rol in de Europeesche politiek te gaan spelen. De grenzen van zijn rijk waren meer dan verdubbeld, de Balkanvorsten erkenden hem eenparig als hun meerdere en men sprak reeds van een Balkanverbond met den koning van Bulgarge als Czaar aan het hoofd. Totdat de ure der vergelding sloeg. Want trots alles en ondanks alles riep het bloed van Stamboelof op Sofia's straten om wraak. Niemand dacht meer aan dat bloed, niemand hoorde die stem meer. God alleen gedacht en hoorde. En nu, op het moment waarop de trotsche Coburger meende het ideaal van zijn leven te zullen grijpen, stort God hem in den afgrond van zijn eigen heerschzucht te pletter. Hij die meende over alles te kunnen heerschen, wordt daar door allen bedreigd en aangegrepen. Rechtvaardig. Want goddeloozer plannen zijn er aan het licht getreden. Een verradelijke aanslag op Serviërs en Grieken was beraamd, die door een wondervollen samenloop van omstandigheden lekte. Gelukkig, want anders waren de gevolgen niet te overzien geweest. Maar God greep in, en ontdekte het Bulgaarsche verraad, dat tegen bondgenooten zou worden gepleegd. En thans, wordt Bulgarije vernederd tot in het stof. Al de glans van Ferdinands kroon en scepter wordt verdonkerd. Van alle zijden grijpt men het aan, zelfs de oude erfvijand, de Turk, is uit zijn tent getreden en bemachtigt Andrianopel. Rumenië heeft Bulgarge den oorlog verklaard en de legers rukken naar Sofia op. Ferdinand moet radeloos zijn. Hij smeekt om vrede, maar niemand antwoordt. De keizer van Duitschland gaat pleiziervaren in de Noordsche wateren. De koning van Italië is op bezoek bij den koning van Zweden. Engeland heeft dadelijk gezegd, dat het niets ten bate van Bulgarije zal doen. De Czaar evenmin. En Oostenrijk aarzelt. Bulgarije wordt vernederd en Ferdinand in zijn hoogmoed ter neer geworpen. Het bloed van Stamboelof, want:
Gewis, daar is een God, die leeft En op deze aarde vonnis geeft.

L. (Leiden) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen