Kerk en Staat

Het cijfer der socialistische Kamerleden is deze week weer met een verminderd en van 18 zijn de heeren thans op 15 gedaald. En gelukkig dat het nu met de stemmingen en herstemmingen maar aan het eind is, want anders vielen er stellig nog meer slachtoffers, Een duidelijk bewijs dat ons volk in Juni „verleugend” is geworden, — dat allerlei booze invloeden het hebben beïnvloed; dat partijzucht en tariefvrees het verblind hebben, en tengevolge daarvan hebben velen in een richting gestuurd, die toch feitelijk de hunne niet was. Wij hebben dat duidelijk gezegd. Uit den teleurstellenden afloop der verkiezingen het besluit te willen trekken, dat ons volk reeds half socialistisch was, noemden wij toen op zijn zachtst gesproken, voorbarig. Daarmee ontkennen wij volstrekt niet dat het dien weg opgaat, maar de gebeurtenissen der laatste dagen hebben bewezen, dat het er gelukkig nog niet zoo ver op is als werd vermoed. Het heeft zijn bezinning weer terug. Het begon met Rotterdam. Daar werd als lid der Provinciale Staten de heer van Vessem gekozen in de plaats van een socialist, die reeds gekozen was, maar voor een ander district had geopteerd. Eenige dagen later werd onze candidaat, de heer Gerretson met een prachtige meerderheid in de Tweede Kamer gekozen.
Dat was de eerste Kamerzetel, die de socialisten verloren. Eenige weken later ging Hoogezand. En de vorige week ging Amsterdam III. Dat had niemand gedacht. Amsterdam III, de burcht van het socialisme in de hoofdstad van ons land, het district waar de socialisten oppermachtig waren, waar zij eandidaat stelden wien zij wilden, overtuigd als zij waren, dat hun candidaat altijd gekozen werd, de zetel van den socialistisch en paus Troelstra, die hem van af 1902 onafgebroken had bezet. Amsterdam III is gevallen en — zijn val is groot.
Men had er van socialistische zijde Oudegeest candidaat gesteld, de leider van de groote spoorwegstaking, de man die honderden gezinnen en personen in ellende gestort heeft, maar die er zelf niet onder heeft geleden, — die man moest in de Kamer. Sommigen hadden daartegen geprotesteerd, maar hun protest was in den wind geslagen. Oudegeest moest er in. Hij was een verdienstelijk lid van de partij, een van de „personae gratae”, die waardig gekeurd werd den zetel van Troelstra te bezetten. Onwillig ging men mee, uit kracht van het partij-verband. Maar animo voor Oudegeest was er niet. Dat bleek al dadelijk bij de eerste stemming. Oudegeest werd niet gekozen en de kerkelijken zaten op de wip. Dat was wat voor de liberalen, die dezen zomer de pet voor Troelstra hadden afgenomen om de kerkelijken te verdrijven, daar hadden die gehate kerkelijken het heft in handen. Wat zouden ze doen? Zich onthouden of op hun candidaat stemmen en alzoo den burcht van het socialisme mede helpen veroveren. Men moest het afwachten. In die richting iets doen, durfde en kon men niet. Maar de kerkelijken hebben een schitterende revanche genomen. Zij begrepen, hoewel er aanvankelijk tot onthouding geadviseerd was, dat er hier van de twee kwaden het minst kwade moest worden gekozen, en dat men door lijdelijk toezien niet mocht medewerken aan de verkiezing van een man als Oudegeest. De gelegenheid om het socialisme een nekslag te geven was zoo schoon, dat men die niet mocht laten glippen. De socialisten, verschrikt door den uitslag van de stemming, begrepen onmiddellijk wat er in Amsterdam III het spel stond. De Kamerfractie bood telegrafisch hare diensten aan. Avond aan avond ging men den boer op. Men sprak waar er maar plaats was, men debatteerde waar er maar te debatteeren viel, maar dikwijls op zulk een onbeschofte manier en zoo met terzijde stelling van alle fatsoen, dat men er op het laatst genoeg van kreeg. Dinsdag 11 Nov. was de herstemming. De liberalen hadden 50 automobielen en 200 ophalers in dienst. Alle krachten werden ingespannen. De kerkelijken hielpen dapper mee. ’t Was nu voor of tegen Oudegeest. Aan niets anders werd in III gedacht. En de uitslag? Met ruim 700 stemmen meer kwam de candidaat der liberalen uit de stembus. De socialisten woedend, neen erger: duivelsch. De Zaansche wethouder, de welbekende Duys, zeide op dienzelfden avond in een vergadering o.m.: „laten de liberalen op vergaderingen nu nog eens onder mijn oogen komen en zeggen dat wij hadden moeten samen gaan. De liberale en clericale koppen zullen wij tegen elkaar slaan, en dan in een hoek trappen.” Gelukkig dat die mijnheer niets te slaan heeft, maar het is wel kenschetsend voor den geest die deze heeren bezield. De nederlaag is ook verschrikkelijk. ’t Is wel een geduchte afstraffing voor hun snorkerij van dezen zomer. Maar God regeert. Al is er niet veel verootmoediging openbaar geworden, er zijn er toch wel die zich in ’t verborgen voor God verootmoedigd hebben, en deze hebben een heerlijke verhooring op hun gebed aanschouwd. Wat de politieke gevolgen van deze verkiezing zullen zijn, kan nog niet worden gezegd. Maar voor het ministerie dat op de socialisten steunen moet, is deze uitslag niet heel bemoedigend, want zij zal het samengaan van liberalen en socialisten zooal niet geheel onmogelijk maken, dan toch zeker niet weinig bemoeilijken. Maar anderzijds zullen de socialisten wel alles doen om een Kamerontbinding te voorkomen, overtuigd als zij zijn dat die hun geen voordeel maar schade zal brengen. Wij hebben dus af te wachten, maar onderwijl voert God Zijn raad uit.

L. (Leiden) J.
(Wordt vervolgd).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen