Buitenland 17

XVII.
Op het besluit van 14 Augustus 1562 tot benoeming van vier bisschoppen, volgde dat van 1 October 1562, waarbij de leeraars gedreigd werden met verbanning, zoo zij zich niet vóór 1 November tot den bisschop hadden gewend om kerkelijke wijding van hem te ontvangen. De presbyteriaansche ordening werd niet ais geldig erkend en ieder leeraar moest zich opnieuw laten wijden door den bisschop. Dit besluit veroorzaakte veel ontroering in Schotland. Bijna 400 leeraars weigerden en moesten, indien zij zich niet onderwierpen, op 1 November hun ambt neerleggen, om dan in de vochtige Novembermaand met vrouw en kinderen, met eene ledige beurs en de donkerste vooruitzichten, hunne woonsteden te verlaten en elders eene schuilplaats te gaan zoeken voor de strengheid van den koning en de guurheid van den winter tevens.
Toch bleven die leeraars pal staan en spraken beslist uit zich niet aan eene bisschoppelijke wijding te onderwerpen, al was ook een man als Leighton bisschop. Evenals Paulus den Apostel Petrus wederstond , toen hij met de Joden-christenen veinsde, evenzoo weerstonden de getrouwe leeraars.
Het was een droevige dag, die laatste Zondag van October 1662. Al de getrouwe leeraara preekten dien dag hun afscheid onder luid snikken en weenen der leden. Op den eersten Zondag in November bleven meer dan 200 kerken gesloten. Onder de afgezette predikanten behoorde ook John Welsh, een kleinzoon van den vroeger genoemden John Welsh, die onder Jacobus I verbannen werd. Ook werd verbannen Ds. Alexander Peden. Deze predikte zijn afscheid over Hand. 20 : 32 in den namiddag van den laatsten October Zondag. Hij bleef doorspreken tot ’s avonds toe. Daarop verliet hij den predikstoel, sloot dien dicht en gaf nu drie sterke slagen op de deur, zeggende tot driemaal toe: „Ik leg beslag op u, in den naam van mijn Meester; moge gij nimmermeer geopend worden, dan door hen, die binnengaan door Hem, die de ware deur is, gelijk ook ik gedaan heb.” En inderdaad, geen der door de bisschoppen gewijde predikers beklom ooit dien predikstoel; hij bleef gesloten van 1662 tot 1688, toen een getrouw en geloovig Presbyteriaan hem weder opende. Pedens profetie werd dus bewaarheid.
Velen der getrouwe leeraars gingen naar Nederland. De regeering stelde nu in hunne plaats hulppredikers aan, die door de bisschoppen werden gewijd, nadat zij slechts één jaar theologie hadden gestudeerd. Er waren vele zedelooze personen onder. Het volk vergeleek ze bij de priesteren der hoogten, die Jerobeam aanstelde in plaats van Aarons zonen om de altaren te Bethel en te Dan te bedienen. Het wilde hen niet hooren, ja zelfs niet ontvangen in hunne woningen. Op sommige plaatsen moesten zij met militaire hulp in de kerk gebracht worden, op andere plaatsen had men de klepel uit de klok genomen, opdat er niet geluid zou kunnen worden, als zulke hulppredikers optraden. Zelfs werd in eene gemeente de deur der kerk versperd en de hulpprediker gedwongen om door het raam in de kerk te klimmen onder uitroep van het volk; „Die niet ingaat door de deur in den stal der schapen, maar van elders inklimt, is een dief en moordenaar”. Hier werd dus ook een letterlijke toepassing van Joh 10 : 1 gezien. ’t Gevolg hiervan was, dat overal ruiterij werd ingekwartierd om het presbyteriaansche volk met geweld naar de kerk te drijven, opdat de hulppredikers toch niet voor stoelen en banken zouden optreden. Ook dit baatte niet. Het volk dat de hulppredikers in de week vaak dronken zag, wilde bij hen niet kerken en las in huis Gods Woord of ging tot de afgezette leeraars, die in stilte in hunne woningen in afgelegen streken huisgodsdienstoefening hielden. Werd dit echter door de ingekwartierde soldaten ontdekt, dan werd dit belet en hooge boeten moesten betaald worden door hen die de afgezette leeraars gingen bezoeken.
P.J.M. de Bruin

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen