Onze liturgische geschriften 61

LXI.
Wat is er van Nesterius en zijne volgelingen geworden?
Nestorius, wien eens de patriarchale zetel van Constantinopel werd waardig gekeurd, is op 't laatst als balling gestorven. Hoog heeft hij eens uitgeblonken, maar zijn droevig einde, dat als een treurspel zulk een doffe tonen laat horen, heeft al die glorie verdonkerd. Door den Keizer verbannen, zou hij later door Egyptische profeten met ruwe hardheid naar onderscheidene plaatsen zijn vervoerd, totdat op 't laatst de dood — men weet niet recht wanneer — een eind aan het treurspel zijns levens maakte. Toch hebben zijne volgelingen zich weten staande te houden en trots alle tegenkanting hebben zij een zelfstandige Nestoriaansche Kerk gesticht, die nog heden bestaat in Perzië en in Oost-Indië op de kust van Malabar. In Perzië dragen de volgelingen van Nestorius den naam van Chaldeeuwsche christenen, zoo genoemd naar hun kerktaal, die 't Chaldeeuwsch is en in Oost-Indië staan zij bekend onder den naam van Thomas-christenen. Met een zekere trots beweren deze laatste, dat zij geestelijke nazaten zijn van den Apostel Thomas, hoewel alle geschiedvorschers eenparig oordeelen, dat zij dezen naam aan een hunner leeraars lang na dezen Apostel hebben te danken.
Het leerstuk, waardoor deze Nestoriaansche Kerk zich van de Grieksche of Oostersche Kerk onderscheidt is nog altijd het dogma over de beide naturen in Christus.
Dat is de grondslag van haar ontstaan en steunpunt van haar kracht. Een ontwikkeling der leek moet ge echter noch bij haar noch bij de geheele Oostersche Kerk zoeken. Daartoe ontbreekt èn het intellect èn de lust De ontwikkeling der geestelijkheid staat in het Oosten op een zeer laag peil. Men teert daar, op wat de „vaderen” hadden nagelaten. Zelf de lijnen trekken, zelf het leerbegrip dieper indenken en al duidelijker formuleeren wordt bij geen enkele kerk in het Oosten gevonden.
Geheel de kerk in het Oosten lijdt aan versteening en zij is nog niet veel verder gekomen dan wat in de eerste eeuwen op de groote Algemeene Concilies werd vastgesteld. Het meest is nog de leer van den persoon van Christus tot volledigheid gekomen, maar dat heeft de Oostersche Kerk ook niet aan eigen initiatief maar aan de overlevering der vaderen te danken.
De Roomsche Kerk, waarmede de Grieksche Kerk in beginselen veel punten van overeenkomst heeft, heeft althans nog gestaan naar een zelfstandige theologische, ontwikkeling der verschillende leerstukken. De Oostersche of Grieksche echter leeft nog altijd bij de dogmen-vorming uit de 7e en 8e eeuw. Dat is haar rijkdom en het ergste is nog, dat zij dezen rijkdom angstvallig verbergt en liefst niet voor het zoeklicht brengt.
Het is wel sterk uitgedrukt, maar de juistheid zou ik toch niet gaarne durven tegenspreken. Als een bekwaam schrijver de Kerk in het Oosten aldus toekent: Zij draagt niet 't beeld van den liefelijken hof Gods met zijne bloeiende bosschages, dien de Kerk moet afschaduwen, maar van een begraafplaats, die met al den tooi van haar kunstige en levendige bloemen toch slechts de plaatsen verraadt waar de dooden begraven liggen hoeveel moeite men ook gedaan heeft om er het voorkomen van een hof aan te geven.”
De Oostersche Kerk splitst zich in drie groote groepen, die niet zoo zeer in leer als veel meer in de wijze van bestuur veschillen: Ie. De Kerk onder den patriarch van Constantinopel. 2e. De Russische Kerk. 3e. De geunieerde Grieksche Kerk, die het pauselijk gezag erkent.
Naast deze drie groepen bestaan de secten, waaronder ook de Nestoriaansche Kerk wordt gerekend.
Van deze drie hoofdgroepen heeft tegenwoordig de Russische Kerk de leiding. Bij haar begint een meer wetenschappelijk theologisch leven te ontwaken. Maar gelijk op staatkundig zoo is Rusland op theologisch gebied in een wordingsproces, waarvan zich op 't oogenblik nog niets zeggen laat.
Wat nu de Nestoriaansche Kerk betreft, onderscheidt deze zich van alle andere sectarische groepen en van de geheele Oostersche Kerk door haar eenvoud van eeredienst. Alleen de Nestoriaansche Kerk wil geen beelden, zelfs geen geschilderde voorstellingen en ook geen crucifixen. In deze is zij nog een krachtig protest tegen de verblindende opschik, waar aan de Grieksche Kerk nog sterker dan de Roomsche zich overgeeft.
J.J. van der Schuit

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen