Een Geloofsstuk contra een Meestersstuk (XL)

Vooreerst dan ga ik de vraag bespreken, waarom had de Christ, Geref. Kerk meer op haar hoede moeten zijn bij het vernemen van de bezwaren der doleerenden tegen 'i reglement van 69? En dan ant-woorden wij: vooreerst om 't karakter dat de doleerenden aan dit reglement opdrongen. Dat men bezwaren tegen dit reglement heeft is niet erg. Dat men wijst op een leemte, wat betreft de verhouding van reglement en Dordsche kerkorde, wij hebben er niets tegen. Dat men de vraag stelt en zelfs wil verdedigen om dit reglement te wijzigen, te verbeteren of te vervangen, door inzending van de kerkorde, ook dat kome vrij ter sprake, Het reglement blijft menschenwerk, evengoed als de Dordsche kerkorde en zal mitsdien verre Tan volmaakt kunnen geacht worden.
Maar heel iets anders wordt het, wanneer men aan 't reglement wil opdringen, gelijk de doleerenden gedaan hebben, wat het noch naar oorsprong, noch naar inhoud wil zijn, n.l. een collegialistisch juk. Zulk een vernedering, verguizing had zich de Chr. Geref. Kerk niet moeten laten welgevallen, want daarmede werd naar het bedoelen der doleerenden de kerk der scheiding gebrandmerkt als „valsche kerk.” Om hier tot helderheid te komen moet ik even in herinnering brengen in welk opzicht de doleerenden de Herv. Kerk een valsche kerk noemden, Wiet de kerk als zoodanig, maar alleen haar organisatie was valsch. Zij was naar 't oordeel der doleantie-mannen valsche kerk als collegialistisch genootschap. Dat collogialis-systeem was het dwangbuis, waarin de kerk zuchte, was de valsche kerk, waarvan men zich afscheiden moest. Dat collegiale stelsel, dat in de Herv. Kerk zijn belichaming vindt, was de muur, waar tegen de doleantie van '86 den stormloop heeft gewaagd. Welnu, ook de Chr. Geref, Kerk stond in de sfeer van den Staat, op 't zelfde standpunt als de goddelooze organisatie der Herv, Kerk. Gelijk de Herv. Kerk een Algemeen Reglement heeft, dat in de Algemeene Synode de hoogste wetgevende en heerschende macht erkent, zoo bad de Chr. Geref. Kerk ook een reglement, dat in de Synodale Commissie een permanent bestuur aanvaard, dat met macht en gezag over heel de kerk haar scepter zwaaide. De Christ, Geref. Kerk werd dus op deze wijze verlaagd tot een reglementair genootschap, dat het collegialisme huldigde en als zoodanig dus valsche kerk was.
Kuyper noemde in de Heraut dit collegiale reglement zelfs de kroonlijst in 't gebouw der Chr. Geref. Kerk, Mij dunkt, erger kan het toch al niet, als men weet wat eigenlijk het collegiale systeem is. Dit u te teekenen kan ik niet beter en scherper doen dan Dr. Kuyper het zelf eens gehekeld heeft, en als ge dat leest, vraagt u dan tegelijk af hoe het mogelijk is, dat de Chr. Geref, Kerk zich dit collegialisme heeft willen laten aanwrijven. Kuyper schrijft daarvan:
„Dit collegiale systeem is niets anders dan de toepaasing op de kerk van Christus, van de denkbeelden der Fransche revolutie. De leer der volkssouvereiniteit als bron van alle gezag ook in de kerk van Christus, ziedaar 't hoofdkenmerk van het collegiaal systeem. De naam beduidt: Vereeniging en is ontleend aan de wet op de vereenigingen, die in het heidensche Rome bestond, en krachtens welke wet de kerken een tijdlang als collegia licita d. i. als geoorloofde vereenigingen, erkend zijn. Het souverein gezag van Christus wordt hier dus losgelaten, van geloovigen is geen sprake meer, het woord Gods houdt op autoriteit te hebben en hetgeen alleen autoriteit heeft en over kan dragen is eenvoudig het enkele lid met andere leden beslissende naar het stelsel van de helft plus één. Is die helft plus één vóór Jezus, welnu dan behoude de kerk haar christelijk karakter, maar ook valt het anders uit, dan is diezelfde kerk allicht morgen 't zij Joodsch, 't zij Mahomedaansch. Dit collegiale systeem, naar welks model ook de Herv. Kerk thans voor een goed deel georganiseerd is, is puur revolutionair en laat evenals de Fransche revolutie allerlei vorm van reglement toe.
Dit collegiaal systeem is een echt cameleontisch stelsel, ge kunt er elk stelsel mee goed praten, alleen het fundament staat zwak en trekt van onder elk der andere stelsels het goddelijk fundament weg om er het revolutionaire voor in de plaats te schuiven. Want dit is zijn zonde, dat het de autoriteit Gods in zijne Christus nooit anders in de kerk gedoogt dan rustend op de autoriteit van den vrijen wil des menschen. Tot zoover Dr. Kuyper. Maar nu vraag ik, is het niet ergerlijk, wanneer men dit collegialistisch karakter ook zocht in de Chr. Geref. Kerk, omdat zij had een reglement van 69 en een Synodale Commissie? Zulk een beleediging mag niet toegelaten worden. En al geloof ik gaarne, dat men dit niet tot in zijn uiterste bedoeld heeft, het beginsel van dit goddelooze stelsel, heeft de doleantie wel ter dege de Chr. Geref. Kerk voor de voeten geworpen. En dit nu had niet gedoogd mogen worden.

A. (Amsterdam) S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen