Indrukken en Ervaringen (26)

Wat gaan toch de dingen in ons leven gewoonlijk heel anders, als wij het ons voorgesteld hadden. Ik heb dat zoo sterk gevoeld bij de demobilisatie wanneer ik daar tijdens de mobilisatie met de mannen over sprak en zij vroegen mij: dominee hoe zal dat toch eens eenmaal gaan en hoe zullen al die menschen in de maatschappij terugkeeren, dan heb ik daar heele boomen over opgezet. Ik stelde het mij zelf dan op volgende wijze voor. Dat al die lichtingen op eens naar huis gezonden zouden worden, heeft niemand zich ook maar een oogenblik voorgesteld. Neen er zou een zeer geleidelijke demobilisatie plaats vinden, maar het demobilisatiebevel zou eerst gegeven worden en dat zou in mijn schatting het groote moment zijn geweest. Mannen heb ik vaak gezegd: wat zal dat een dag zijn als de demobilisatie ingeleid wordt, en de eerste manschappen naar hunne haardsteden zullen terugkeeren. Als de compagnie aangetreden zal staan es de luitenants de laatste inspectie zullen houden, als de compagnies-commandant met de oranjesjerp om, zijn compagnie voor het laatst zal inspecteeren en de mannen die zullen afzwaaien voor het front der compagnie zal opstellen. Als hij zijn compagnie in gloedvolle woorden zal aanspreken, haar nog eenmaal zal terugroepen het uitbreken der mobilisatie, het opmarcheeren uit het garnizoen naar een hem onbekende bestemming en hij zal haar dan nog eenmaal het mobilisatieleven herinneren, de namen der kantonnementen opnoemen, waarin zij gelegerd zijn geweest om hen dan te verkondigen dat het einde van hun zwerftochten daar is. Als hij zich ten slotte tot die mannen richten zal die huiswaarts zullen gaan en hun den dank van bet vaderland zal overbrengen voor alles wat zij gedurende de mobilisatiedagen hebben gepresteerd, en wij zullen onder het zingen van het „Wilhelmus” uiteengaan, mannen zeide ik dan, dat oogenblik alleen zal ons driekwart van de mobilieatiemissére doen vergeten. En ik geloofde in zulke oogenblikken wat ik zeide en de mannen geloofden het ook. Ik heb ze onder het schilderen van den eersten dag der mobilisatie met tranen in de oogen zien zitten. En als ik dan die rijen doortrok en ik schetste de tehuiskomst, dat zij niet meer met enkele dagen verlof zouden komen maar dat de zonen tot hun ouders en de mannen tot hunne vrouwen zouden zeggen: nu gaan wij niet meer weg, maar wij blijven voor altijd tehuis, hoe de moeders en de vrouwen dan tranen van dankbaarheid zouden schreien, dan werden wij allen warm en met spanning verbeidden wij den dag dat het demobilisatiebesluit. verschijnen zou. Maar nu de werkelijkheid. Vele phantasiën zijn in rook vervlogen, en van deze geheele voorstelling is niets in vervulling gaan. Nooit heb ik een kapitein met een oranjesjerp om gezien en nooit heb ik een compagnies-commandant een gloeiende toespraak tot zijne manschappen hooren houden. De mobilisatie is uitgegaan als een nachtkaars, en nog is het officieele demobilisatie-bevel niet verschenen. Door den langen duur van de mobilisatie, het herhaaldelijk opkomen van nieuwe lichtingen landstorm en militie, kon er reeds in 1916 met het wegzenden van de oude landweerlichtingen begonnen worden. Daarop volgden in 1917 de oudste militie lichtingen, en zoo was er feitelijk al een demobilisatie tijdens de mobilisatie. En dat afzwaaien van die oude lichtingen ging zoo eenvoudig dat de troep er eigenlijk niets van bemerkte. En het publiek bemerkte er evenmin iets van. Gedurende een of twee dagen waren er wat meer soldaten bij den weg dan anders, maar niemand bracht dat met het huistoe van een lichting landweer of militie in verband. Dat de mannen zelf er eenig gevoel van hadden heb ik nooit kunnen bemerken. Ik heb eens een gezelligen avond geleid in een Mil. Tehuis, die speciaal belegd was met hot doel een afscheid te geven aan de mannen die den volgenden dag vertrekken zouden. Er lag in dat kantonnement een heel bataljon.
Het tehuis was dien avond dan ook tjokvol. Maar toen ik in mijn toespraak wees op de groote beteekenie van dezen avond voor de vrienden die voor het laatst tegenwoordig waren, en hun wees op de groote weldaden die de Heere hun schonk, keken die zelfde vrienden mij zoo wonderlijk aan of zij zeggen wilden: maar zoo erg behoeft dat nu niet. Later hoorde ik dat een hunner gezegd bad: de dominee was veel meer aangedaan dan wij, ik althans gevoelde er niets van. Het afscheid van de kameraden viel hun even gemakkelijk als het afscheid van den dienst zelf. Aan niets, hoegenaamd aan niets hebben onze mannen zich gehecht en het kan wezen dat ik mij vergis, maar ik geloof dat bij verreweg de meesten alle indrukken van de mobilisatie reeds zijn weggevaagd. Wanneer ik althans nog eens jonge menschen uit onze divisie ontmoet en met belangstelling naar hun wedervaren informeer, dan blijkt het mij, dat zij zooveel met het heden te does hebben, dat er weinig tijd es lust overblijft om zich met het verleden bezig te houden. Oorzaak daarvan is, dat mes is deze mobilisatie zeer oppervlakkig geleefd heeft, zoodat de indrukken zich niet behoorlijk hebben kunnen vastzetten.

De Veldprediker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen