Verkiezing van Ouderlingen. VIII

De verkiezing door „de gemeente” is dus de verkiezing door de stemgerechtigde manslidmaten. Alleen waar nog geen ambten zijn ingesteld, heeft eene vrije stemming plaats. Waar echter een kerkeraad is, stelt deze het dubbele getal, waaruit de gemeente de helft kiest en bij meerderheid van stemmen aanwijst. Hier komt dus de vraag ter sprake, wat men verstaan moet onder meerderheid van stemmen.
Hiermede wordt bedoeld de volstrekte meerderheid, dit is, bij een even getal de helft plus één en bij een oneven getal, de helft plus ½ stem; b.v. van 31 stemmen is de helft 15½ + ½ =16 stemmen de volstrekte meerderheid. Bij eene enkelvoudige verkiezing baart dit weinig moeite, daar er tusschen twee candidaten bijna altijd een meerderheid met de helft + één of meer stemmen en eene minderheid beneden de helft verkregen wordt. Alleen kan zich het geval voordoen dat beide candidaten evenveel stemmen verkrijgen. In dit geval moet het lot beslissen, tenzij vooraf door den kerkeraad bepaald is en aan de gemeente bekend gemaakt is, dat de oudste in jaren de gekozene bij staking van stemmen zal zijn. Natuurlijk moet dit dan regel blijven bij volgende verkiezingen en niet slechts voor één keer worden aangenomen. Voetius beveelt in dit geval de beslissisg door het lot aan om zoodoende alle bevoorrechting te voorkomen. Hij wil dat bij staking van stemmen eerst nog eens gestemd zal worden en zoo dan weder de stemmen staken, na voorafgaand gebed om de tusschenkomst des Heeren, door het lot zal beslist worden.
Wij achten dit ook de meest gewenschte manier in zulk een geval.
Bij meervoudige verkiezingen, d.w.z. zoo er twee of meer ouderlingen uit vier of meer candidaten gekozen moeten worden, kunnen zich eigenaardige moeilijkheden voordoen. Het is dan mogelijk dat òf niemand òf zelfs meer dan het aantal te kiezen personen de volstrekte meerderheid verkrijgt. Het eerste geval dat niemand der candidaten de volstrekte meerderheid heeft, zal wel tot de zeldzaamheden behooren, maar is toch lang niet altijd buitengesloten. Bijvoorbeeld, er zijn uitgebracht 50 stemmen voor de verkiezing van twee ouderlingen. Nu is de volstrekte meerderheid 26. Er zijn echter op de vijftig stembriefjes honderd namen geschreven, op ieder briefje twee. Nu kan zich dus het zeldzame geval voordoen, dat ieder 25 stemmen krijgt en dan heeft niemand volstrekte meerderheid. Eene herstemming, en zoo dan de uitslag dezelfde is, eene loting zal dan noodig zijn, zoo er althans geen voorafgaande bepaling bestaat, dat de oudste in jaren bij staking de gekozene zal zijn. Nu denken misschien sommige lezers, dit geval van ieder 25 stemmen zal toch zeer weinig voorkomen.
't Is zoo, maar 't is ook mogelijk dat enkele leden slechts één in plaats van twee namen op 't stembriefje plaatsen, 't zij dat zij de candidaten niet kenden of slechts één van de vier naar hun zin was. Stel nu dat er van de 50 stemmers vijf hun briefje invulden met één naam, dan werden 95 namen ingevuld en kan A 25, B 24, C 23, D 23 stemmen hebben en heeft ook niemand volstrekte meerderheid.
Doch een veel meer voorkomend geval is, dat slechts een deel der te kiezen ouderlingen de volstrekte meerderheid heeft. Om bij hetzelfde voorbeeld, bovengenoemd te blijven, het kan zijn dat van de 50 uitgebrachte stemmen A 31, B 24, C 23 en D 22 stemmen ontvangen, dan heeft alleen A de volstrekte meerderheid en moet tusschen B en C herstemd worden en zelfs tusschen B, C en D, indien B 23, en C en D ieder 22 stemmen hebben.
Een veel meer voorkomend geval, vooral in groote gemeenten, is, dat er meer personen de volstrekte meerderheid bekomen dan er vacatures zijn. B.v. Er moeten drie ouderlingen gekozen worden. Er zijn tachtig stemmen uitgebracht, n.l. A heeft 70, B 50, C 45, D 42, E 15, F 14 stemmen, samen 236, daar 4 briefjes slechts 2 in plaats van 3 namen bevatten. Nu is 41 volstrekte meerderheid en deze hebben A, B, C en D verkregen. Bij dezen uitslag zijn A, B en C verkozen. Wel had D ook volstrekte meerderheid, doch het gekozen zijn hangt af van de meerderheid. De volstrekte meerderheid op zichzelf beteekent nog niet het verkozen zijn. Volstrekte meerderheid wil alleen zeggen dat men minstens de helft plus één moet hebben om gekozen te worden, doch niet dat men daarom alleen reeds gekozen zou zijn. Dit hangt af van de meeste stemmen dergenen, die eene volstrekte meerderheid verwierven.
Prof. Rutgers merkt op in zijne „Kerkelijke adviezen”, dat de grondregel altijd is dat hij die de meeste stemmen krijgt, verkozen is, doch dat nu bij dien grondregel een tweede regel geldt, n.l. dat die meeste stemmen, altijd de helft plus één, dus volstrekte meerderheid moeten bevatten. Hij zegt: „Die eisch van volstrekte meerderheid is eenvoudig een eisch, die den genoemden grondregel eenigszins beperkt, om te voorkomen dat iemand niet met een zeer klein aantal stemmen gekozen werd, doordat alle andere stemmen op vele personen verdeeld waren”.
In 't bovengenoemde voorbeeld van 80 stemmen, ware het ook mogelijk geweest dat A 79, B 76, C 21, D 20, E 20 en F 20 stemmen hadden bekomen met 4 briefjes waarop slechts 2 namen en dan zoude behalve A en B, ook C met 21 stemmen gekozen zijn, indien de eisch er niet was van volstrekte meerderheid. Doch is aan de volstrekte meerderheid voldaan, dan geldt overigens, dat zij, die de meeste stemmen hebben onder hen, die de volstrekte meerderheid verkregen, de gekozenen zijn.

A.(Apeldoorn), de Br.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen