Moderne Religie (III)

Als derde karakter noem ik,
3. dat deze moderne religie door en door autonoom is.
Wat wil dit zeggen, zoo vraagt mogelijk de lezer. Wel autonoom beteekent zich zelf tot wet te zijn; als men dus geen! hoogeren maatstaf kent dan het eigen-zelf. Dit beteekent voor ons onderwerp, dat men voor de religie (godsdienst) geen absolute ken bron der waarheid aanneemt, geen openbaring of ordinantie Gods erkent. Men make hier wel ouderscheid tusschen ken bron en orgaan. De menschelijke rede b v. kon wel orgaan heeten; orgaan of instrument waarmede wij werken. Terwijl dit orgaan of instrument dan niet eens meer gaaf is, ja in zich zelf als onwedergeboren tegen God over staat. Het bedenken des vleesches is vijandschap tegen God. De kenbron zelf echter is niet de rede, maar de openbaring Gods. Nu doet de nieuwe religie, of liever de moderne „religieusiteit” (godsdienstigheid), tweeērlei; zij erkent feitelijk de rede als zuiver ongeschonden, onbevooroordeeld orgaan; en verwerpt de H. Schrift (de bijzondere openbaring Gods als absolute kenbron der waarheid. De mensch maakt zelf uit, wat en boe godsdienst is. Op gezag van zichzelven alleen zal hij zeggen, of en wat God is. Buiten alle geschiedenis en traditie (overlevering) om, in breuke met den band aan de voorgeslachten, begint de moderne mensch als van voren af aan. Wat vorige geslachten gedacht, gevoeld, beleefd hebben, gaat ons allemaal niets aan Geheel op da lijn van Nietzsche, dis de gansche historie (geschiedenis) als een last beschouwt, welke den mensch maar ophoudt er. hindert om tot een zelfstandige persoonlijke opvatting en levens-plaats te komen. Alsof het niet juist de aard der menschheid is, onzer menschelijke natuur, dat de „persoon” alleen kan bestaan, zoowel lichamelijk als geestelijk als deel van het geslacht dat een eenheid in. Wie al den band met de historie en het verledene losmaakt vermoordt juist de persoonlijkheid, naar haar edelen geestelijken zin; en maakt consequent doorgedacht bandelooze beest-menschen van ons. Terecht teekent Prof. J. Wendland deze beweging als een oppositie tegen de religieuee overlevering in het oude dogma, in cultus (eeredienst) en lied. De leuze is: „frühere Zeiten dachten darüber so, wir heutigen denken anders ” (vroegere tijden dachten daarover zóó, wij heden van der tegenwoordigen tijd denken anders”.)
Liep weleer (zeg een kleine eeuw gelede”) de groote strijd over de vraag, of de bijbelboeken wel echt waren, thans erkent men al meer, nu ja, dat de boeken, de brieven enz. wel echt zijn (d.w.z. van de schrijvers, wier naam zij dragen, afkomstig zijn; maar de inhoud is waardeloos, wij nieuweren huldigen andere opvattingen, dan Mozes, dan David, dan Jesaja, dan Paulas enz. Prof. Dr. E. Hoppe heeft in zijn voortreffelijk werk: „Glauben und Wissen” treffend deze frontverandering in het licht gesteld. Terecht merkt hij daarbij op (bl. 366), hoe het resultaat echter één is, n.l. dat men in naam van Schriftcritiek en (gelijk thans vooral) ras „wetenschap”, „philosophische critiek” enz. meent te kannen verklaren, dat bet gezag van den bijbel is vernietigd.
„Das Resultat der modernen Feinde ist dasselbe wie das der alten Tübinger: die Autorität der Bibel ist vernichtet”.
In het Tijdschrift „De Tempel” kon Prof. Dr. K. M Roessingh (Afl. 1 blz. 2) dan ook zeggen, dat een kenmerk der „buitenkerkelijke”, „vrijzinnig-religieuze” menschen van thans is, dat zij den bijbel niet; meer erkennen. Na maak ik voor ons doel twee opmerkingen.
1. Erkent man den bijbel niet meer als van goddelijk gezag, inzake de groote levensvraag: „wat moet ik doen om zalig te worden”, — dan hoeft das, ik noem maar eens, Paulus zich vergist. Dan is de leer der vrije genade Gods, en van bet geloof in Jezus Christus als den éénigen en volkomen Zaligmaker, dus slechts een vinding van. ik zeg maar weer Paulus, zonder goddelijk gezag? Maar dan blijkt hier zonneklasr, dat zulk een antonoom standpunt (want Paulas was dit dan ook) als de nieuwere wenschen, niet de minste waarborg of eenig gezag toekomt. — Wie zal b.v. de..…werkelijke autoriteit van dit autonoom standpunt self uitmaken?
2. Inzonderheid wordt het gezag van den bijbel bestreden op z. g. n. „weten-schappelijke” gronden, ontleend aan de evolutie (ontwikkeling-leer; en diergelijke; maar versta dan doch vóór alles, o denkende en onderzoekende lezer, dat er juist geen veranderlijker „schepsel” is, dan madame de wetenschap! De bijbel in strijd met de wetenschap ? Zou 't waar zijn? Welke, wat wetenschap? Want het zonderlinge om niet te zeggen bespottelijke, van 't geval is, dat de „wetenschap” zichzelf op deze punten allesbehalve gelijk blijft. Zij verandert om de zooveel jaren, soms om de zooveel maanden. Daarenboven komen de nieuwere opgravingen, ontdekkingen, vondsten, plas al de honderdtallen „correcties” in de wetenschap zelf, ons al meer berichten, dat de bijbel het nog niet zoo mis had. Zoo nu weer in het onlangs verschenen boek van Abbé Th. Moreux over Egypte e. a, van de zijde der nieuwere natuurphilosofen b.v. komt al meer de erkenning los, dat, om iets te noemen, het Scheppingsverhaal des bijbels, naar zijn hoofdidee, vol-strekt „wetenschappelijk” is. Misschien dat ik laser hierop nog wel eens afzonderlijk speciaal terugkom.
Maar ten slotte, versta toch, o lezer, waar men u henenvoert als men in de religie (godsdienst) u „autonoom” maakt. In een doolhof Tan dwalingen. van ten slotte schandelijke onzedelijkheden voert mor u binnen. Men laat u knielen voor den afgod van uw eigen ik. Gij moet u zelf dan door uzelf verlossen. Uw zinkende ziel moet zich. aan zich zelf omhoog heffen. Hard is de vrijheid; slavernij van de schrikkelijkste soort wordt het. Zonder Verlosser, zonder troost, zonder vastigheid, zender uitzicht voor sterfbed en eeuwigheid.

(Wordt vervolgd.)

Arnhem. Wisse.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen