Onze Kerkregeering

Art. 36 D. K. 0.
Het gezag der meerdere vergaderingen V.
(Slot).
De geschiedenis der Kerk in Nederland geeft ons van zulk een afbreken van den band der gemeenschap met eene plaatselijke gemeente het volgende voorbeeld uit de achttiende eeuw.
In 't begin der achttiende eeuw stond te Zwolle een predikant, met name Frederikus van Leenhof, die door Cartesianistische en Spinozistische beginselen geleid, afdwaalde van de Gereformeerde leer.
Hij gaf in 1703 te Zwolle een werk uit, dat groot opzien baarde. Het was getiteld: „De hemel op aarde”, maar het bracht in de Kerk eene groote opschudding, daar het afweek van de leer der waarheid in Gods Woord geopenbaard. Velen namen tegen dit werk de pen op om de Spinozistische dwalingen te bestrijden, o a. Taco Hajo van den Honert, die Leenhof een Godverzaker noemde en van het boek „de .Hemel op aarde” verklaarde, dat er geen twintig regels in gevonden werden, die niet ontleend waren aan Spinoza's geschriften.
Algemeen oordeelde men in de Kerk, dat Leenhof moest worden afgezet en de Noord en Zuid Hollandsche Synoden verklaarden zich tegen zijn leer. In Holland werd het verkoopen zijner geschriften zelfs bij Staatsbesluit verboden. De provinciale Synode van Overijssel zette hem in 1708 af. De Kerkeraad van Zwolle echter stoorde zich niet aan die afzetting en handhaafde hem, hierin gesteund door de magistraat der stad en de Staten der Provincien.
De meerdere vergaderingen gingen nu niet over tot de afzetting van den Zwolschen Kerkeraad, die den afgezetten predikant handhaafde, maar zij verbraken tijdelijk het kerkverband met den onwilligen en ongehoorzamen Kerkeraad van Zwolle en van de gemeente aldaar, door het besluit te nemen „dat Ds. F. van Leenhof nergens in eenige kerkelijke functie zou erkend of geadmiteerd worden; dat zoolang de Kerkeraad van Zwolle hem in den dienst zou dulden, geen Zwolsch predikant tot den predikstoel elders toegang zou hebben; dat men lidmaten, die naar Zwolle vertrokken, uitdrukkelijk tegen hem en zijn aanhang zou waarschuwen; en dat de andere kerken geen attestatiën uit Zwolle, door hem geteekend, ja zelfs in het algemeen geen attestatiën van den Kerkeraad van Zwolle voortaan meer zou respecteeren of aannemen, maar dat bij lidmaten, die van daar kwamen, opzettelijk onderzocht zou worden, of zij van de gevoelens van Ds. Leenhof geheel vrij waren, om ze in dat geval als lidmaten in te schrijven.” Eerst toen Leenhof inzag, dat het tot welzijn van de Zwolsche gemeente en tot terugkeer van vrede en rust in de kerk beter was, dat hij heenging, legde hij zijne bediening neer en predikte 1 Januari 1711 zijn afscheid. Hierop werd de afgebroken band met de gemeente Zwolle weer hersteld.
Uit deze geschiedenis blijkt, dat bij onwilligheid van een mindere aan eene meerdere vergadering die meerdere vergadering recht heeft om als tuchtmaatregel den band met die mindere vergadering tijdelijk of geheel te verbreken.
Zoo handhaaft art. 36 der kerkorde eenerzijds de autonomie der plaatselijke kerken en spreekt ze toch uit, dat er een zeker gezag of zeggenschap is van de meerdere vergaderingen over de mindere. Het presbyteriaal kerkverband verhindert dus eenerzijds de hierarchie, afsof eene classis b.v. over eene gemeente bestuursmacht zou mogen uitoefenen, maar ook anderzijds de willekeur, alsof eene gemeente zóó autonoom of zelfstandig zou zijn, dat zij zich niet aan de besluiten der meerdere vergadering zou behoeven te storen, wanneer die besluiten niet strijden tegen Gods Woord, de belijdenis of kerkorde. Art. 31 en 36 der K. O. wijzen dus de juiste verhouding van het kerkverband aan.
P.J.M. de Bruin

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen