Het Darbisme 1

De bespreking onzer kerkenorde moeten wij weer eens laten rusten, aangezien tot ons eene gewichtige vraag kwam, die wij niet onbeantwoord mogen laten. Wij blijven met die beantwoording toch in de lijn van onze kerkregeering, aangezien ook een onzer kerkelijke bepalingen waarschuwt tegen „de tot het Darbisme neigende richting van vele christenen in ons vaderland.”
In verband hiermede beantwoorden wij de vraag:
„Is de zoogenaamde Darbisten gemeente niet geheel den wil van God voorbijgegaan ten opzichte van het ambt der Herders en Leeraars, der Ouderlingen en Diakenen?”
Om deze vraag volledig te behandelen, willen wij eerst onder de oogen zien, wat aanleiding gaf tot het Darbisme, Wij willen hier nu geen historisch verhaal geven van de opkomst van deze secte. Wij gebruiken dit woord niet in beleedigenden zin, maar om daarmede aan te duiden, dat het geen kerk of gemeente is. Wel spreekt vraagster zelf van de „zoogenaamde Darbisten gemeente,” maar zij zal wel weten, dat de Darbisten hunne „vergadering” geen kerk of gemeente, maar samenkomst van „de broeders” noemen, gelijk ze dan ook in den eersten tijd van haar opkomst in Plymouth (Engeland) „Plymouth broederen” genoemd werden. Later werden zij door hun tegenstanders naar Darby, Darbisten genoemd.
De aanleiding van het ontstaan der broedervergadering, lag in den treurigen toestand der Engelsche kerk. In deze kerk was Darby predikant, ongeveer 1830. Deze half protestantsche, half roomsche kerk stuitte hem tegen de borst. Er was toen juist eene richting in die kerk aan het opkomen, die deze kerk geheel wilde romaniseeren. Hij verliet die kerk als zijnde geheel bedorven en nu vestigde zich bij hem de overtuiging dat er geen kerk meer was. Daarom zag hij het als eene roeping vóór den christen zich aan alle roeping voor den christen zich aan alle kerkgemeenschap te onttrekken en als geloovige zich terug te trekken in een kring van ware geloovigen. Geen kerk meer maar „de vergadering” der broeders. Wat was het daar aangenaam! Geen ongeloovigen, geen doode kerkvormen, maar samen spreken over God en Zijn dienst. Zoo kwam het Darbisme tot de stelling; Er is geen zichtbare kerk meer, derhalve ook geen ambten, maar de ware geloovigen moeten zich buiten de kerk in een kring opsluiten en treurende over de goddeloosheid van kerk, predikanten en alle ambtsdragers, blijmoedig uitzien naar de wederkomst van Christus. Vandaar dat de leer van 's Heilands wederkomst en een duizendjarig rijk, waarin de kerk zal bloeien, het lievelingsthema werd der Darbisten.
In dit historisch licht bezien, heeft het Darbisme iets aantrekkelijks. Met verwerping van de zichtbare kerk, kwam de onzichtbare in het middelpunt te staan. Om nu tot de vergadering der broeders toegelaten te worden, was het niet meer de vraag, die de kerk stelde: Wat belijdt gij te gelooven? Maar de vraag: Zijt gij bekeerd? en dan werd men na bevestiging gaarne opgenomen, onverschillig van welke kerkelijke belijdenis men was. Hier treedt het individualisme op den voorgrond. Want wie kan uitmaken of iemand bekeerd is? Moeten dat enkele vooraanstaande „broeders” doen? Heeft God het onfeilbaar oordeel over iemands staat niet aan Zich behouden? Filippus vroeg den kamerling niet: Zijt gij bekeerd? maar of hij in Christus geloofde? Toch neigen ook menschen van Gereformeerde gezindheid hierheen, sprak één onzer Synoden. Kan iemands haan geen koning kraaien, wil hij geen prediker zonder opleiding, neemt men naar zijn schatting te veel onbekeerde menschen door belijdenis bij de gemeente op enz., welnu, dan onttrekt men zich aan de kerk en richt een eigen kringetje op, waarin men zelf de vooraanstaande man is, gaarne het woord voert, zelfs gaat prediken en o gruwel, alle geordende kerken en ambten verwerpt en de maatstaf aanlegt om den staat der genade van anderen te meten en te verwerpen, als zij niet precies met eigen ervaring (niet dus met de H. Schrift) overeenkomt. Dit individualisme, 'n tweelingbroertje van het independentisme, is dan ook één der grondstellingen van het Darbisme.
De grondstelling is individualisme, m.a.w. zooals ik de toestand zie, zoo is het. De kerk zie ik als bedorven, derhalve weg met de kerk en de ambten. Kenmerk van het Darbisme is dan ook, dat het anti-kerkelijk en daarmede onbijbelsch is.
Om nu niet te uitgebreid te worden, noemen wij hier slechts drie gronddwalingen.
1. Het darbisme stelt zich niet naast maar tegenover de kerk, welke dan ook. Hierin is het in strijd met de H. Schrift. Toen na de hemelvaart des Heilands, de discipelen wederkeerden naar Jeruzalem kwamen zij in een kring van 120 geloovigen saam in een opperzaal, vastende en biddende, maar daarbij zorgende dat de ledige plaats in den Apostelkring werd aangevuld. Met beroep op het Oude Testament wordt een nieuwe ambtsdrager gekozen. Wat is het daar aangenaam in die opperzaal, en in dien kring met eendrachtig bidden en smeeken. Daar is het beter dan in die Oud-Testementische kerk, die zoo verdorven was met al die priesters en schriftgeleerden.
Maar wat is nu het opmerkelijke? Uit die opperzaal gaan op den dag des Pinksterfeestes de discipelen naar den Tempel en niet in de opperzaal maar in den Tempel heeft de uitstorting des Heiligen Geestes plaats, en groeit de vergadering van 120 aan tot eene schare van drie duizend. Was er niet overvloedige reden om den tempel, waarin God zelf reeds het voorhangsel had doen scheuren op Jezus' sterfdag, te verlaten en te vlieden? Maar de apostelen gaan niet van den Tempel naar de vergadering. Zelfs later niet toen zij bij de schoone poort des tempels dien kreupele genazen. Eerst als ze uitgeworpen werden uit den tempel, prediken zij in de huizen, maar stellen zich niet tegenover de kerk. Gelijk de eerste Afgescheidenen zich niet hebben afgescheiden van de liberale of Ned. Herv. Kerk, maar door hare verdorven besturen zijn uitgeworpen. Darby echter koos de opperzaal met de geloovigen in plaats van den Tempel met hare ceremoniën.
P.J.M. de Bruin

(Wordt vervolgd.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen