Mr. Willem Bilderdijk (5)

Niet minder dan zijn vader, te Amsterdam, stond de jonge advocaat Bilderdijk, te ‘s Gravenhage bekend als een vurig aanhanger van het Huis van Oranje. Met den gloed zijner welsprekendheid verdedigde hij de historische rechten van dit edel Vorstengeslacht, waaraan Nederland, ja geheel Europa, zooveel te danken had. Het getuigde van moed zoo op te roeien tegen den stroom dier dagen, waarin de geest der revolutie het volk als tot waanzin opzweepte. Het had met God afgerekend, geen wonder, dat het ook geen oog had voor de historie, met het bloed en de tranen der martelaren geschreven. Het volk had zich andere „goden” verkoren, en het verwachtte alleen heil van Frankrijk, waar de zon der vrijheid(?) ter kimme was gerezen. De roode vloed spoelde alles weg wat de doorbreking der nieuwere beginselen in den weg stond.
Oranje kwam in den ban. Het dragen van oranje werd als een zwarte misdaad aangerekend. Het zingen van Oranjeliederen bracht in den kerker. Een manufacturier, die met witte en blauwe ook stukken oranje laken had uitgestald, werd met een zware geldboete gestraft. Een kruidenier, die een artikel, verpakt in oranjepapier, aan zijn klant had meegegeven, werd gegeeseld. Onder kamerplanten mochten geen oranjeboomen gehouden worden. Princesseboontjes werden slaboontjes genoemd. Op de meest tyrannieke wijze werd Oranje gesmaad. Bilderdijk brandde van verontwaardiging, en met volle overtuiging stelde hij zich te weer tegenover een verdwaasde menigte, die, opgezweept door intriganten, Oranje zou uitbannen. Zoo werd Bilderdijk de aanvoerder van een verdrukte minderheid, die haar hart aan het Huis van Oranje verloren had.
In dezen tijd werd een proces aanhangig gemaakt, waarin Mr. Bilderdijk een belangrijk aandeel had. Er was n.l. rechtsingang verleend tegen een zekere Mej. Katharina Mulder, wier misdaad was, dat zij op ondubbelzinnige wijze van haar liefde voor het Oranjehuis had blijk gegeven. In den wandel werd zij Kaat Mossel genoemd, in verband met haar optreden als stadskeurvrouw van mosselen. Het mocht deze eenvoudige vrouw aan fijne beschaving en goede vormen ontbreken, maar het hart droeg ze op de rechte plaats, en dat gloeide van hef de voor Oranje. Bij een conflict tusschen Patriotten, ook wel Keezen geheeten, en de Oranjemannen, had Kaat Mossel in de voorste gelederen gestaan. Hoe kon het anders! Had men niet een z.g.n. Vrijkorps opgericht, dat tot taak had zich tegen den Prins en zijn aanhang te stellen, als het moest met wapenen? Niet zoodra vertoonde zich dit Vrijkorps op straat, of het volk liep te zaam om deze vrijwilligers te bespotten, waarbij het niet ontbrak aan zichtbare teekenen van afkeer tegen de Keezen. Kaat Mossel was geen stille ooggetuige, maar vooraan stond ze, terwijl ze met luide kreten van haar liefde voor het Oranjehuis getuigde. Een Commissie uit de Staten van Holland stelde in de Maasstad een onderzoek in, dat tengevolge had, dat Kaat met eenige andere vrouwen in arrest werd gesteld. Het was slechts voor een kleinen tijd, maar de magistraat meende, dat deze maatregel een gevoelige les zou zijn. Maar de heeren kenden Kaat Mossel niet. Met haar vriendinnen ondernam ze een tocht naar de residentie, waar ze bij een parade zich vertoonde van hoofd tot voeten met oranjestrikken versierd. ‘t Uitstapje werd besloten met een bezoek aan het Huis ten Bosch, het verblijf van den Prins. Eenige dagen later is er weer een volksoploop te Rotterdam, en natuurlijk. Kaat Mossel is ook tegenwoordig, en luide klonk haar „Oranje boven!” Ook nu werd zij weer gekerkerd, en moest zij voor de rechtbank verschijnen.
De rechtszaal is tot in alle hoeken gevuld, als de mosselvrouw voor de balie verschijnt. Er komt beweging als haar advocaat zijn plaats inneemt, en deze, niemand anders dan de bekende Mr. W. Bilderdijk blijkt te zijn. Reeds voor hij een woord ter verdediging van de beklaagde heeft gesproken, gaan de tegenstanders met veel geweld te keer en allerlei dreigementen worden den moedigen advocaat toegeschreeuwd. Onbewogen staat de pleitbezorger van het recht te midden van verwoedde tegenstanders en als hij den President heeft verzocht, dat er de noodige stilte zij, vangt hij zijn pleidooi aan, waarmede hij de vijanden van Oranje striemde en hen als schuldig aanklaagde. „Mijn toestand”, zoo sprak hij tot den President van de rechtbank, „mijn toestand aan deze plaats heeft eenige overeenkomst met dien van Cicero, toen hij in de verdediging van Milo door de dreigende tegenwoordigheid van gewapende lieden belemmerd werd. Er is evenwel tusschen den Romeinschen advocaat en mij één onderschied; en dat onderscheid bestaat hierin, dat hij bevreesd werd en alzoo aan de verdediging van zijn cliënt haar eisch niet geven kon; — ik daarentegen vrees niets en zal mij door geenerlei consideratie laten afbrengen van mijn plicht en roeping hier ter plaatse. Ik vorder dan ook de noodige vrijheid en de noodige stilte om mijn defensie voor te dragen.”
Het werd een schitterend pleidooi, dat de aandacht van geheel het vaderland op hem richtte. Maar ondanks de welsprekende voorspraak werd Kaat Mossel naar de Gevangenpoort, te
‘s Gravenhage gevoerd, waar zij tot 1787 gekerkerd bleef. Eerst toen kreeg Bilderdijk haar vrijspraak.
Bij het verlaten van de rechtszaal bracht een der gewapenden van het Vrijkorps den moedigen advocaat — opzettelijk? — met de scherpe punt van de bajonet een lichte wonde in de zijde toe.
Maar ‘t deerde den vurigen Bilderdijk niet, evenmin als al de dreigingen, waarmede de vijand hem schrik wilde aanjagen.

H. (Hilversum) G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen