De Eenheidsbeweging. (4)

Ten laatste vragen, bij dit historisch overzicht onze aandacht pogingen tot vereeniging op federatieven basis met het doel coöperatief te zijn.
Deze pogingen dateeren uit de laatste eeuw. Engeland en Amerika zijn de bakermat dezer pogingen.
Men wil bij deze pogingen geen samensmelting. Het woord: federatie zelf zegt dit al, dat de afzonderlijke groepen van kerken bestaan blijven. Toch sluit dit niet uit, de weg van Stockholm naar Lausanne bewijst dit reeds, dat men zal moeten streven naar steeds grooter synthese.
Vier namen zijn hier van beteekenis.
Allereerst: De Evangelische Alliantie.
Deze laten we, als van ouden datum, en niet rechtstreeks met de eenheidsbeweging in verband staande rusten.
Dan komt de Wereldbond van Kerken.
Deze is geboren in analogie van de vredesconferentie in 1907, Doel is: de bevordering van toenadering tusschen de volken, door de kerken. Eenheid der kerken is hier geen rechtstreeks doel. De Kerk wordt hier gezien als een instituut, waarvan groote invloed kan uitgaan tot bevordering en bestendiging der wereldvrede. Werken de kerken samen, haar invloed zal grooter, haar stem krachtiger zijn.
Terecht heeft men in die kringen echter gevoeld dat, zou er vruchtbare samenwerking zijn, dan moest men staan op denzelfden grondslag van geloof, en uitgaan van dezelfde principes.
Vandaar dat in 1910 in de Protestantsch Episcopale kerk van Amerika opkwam de gedachte, om een wereldconferentie ter bespreking van „geloof en kerkinrichting” te houden, waar men elkander als kerken zou vinden in principieele vragen, om zoo hechter basis tot samenwerking te verkrijgen.
De oorlog vertraagde deze plannen.
In 1927 is deze conferentie te Lausanne gehouden.
„Zij was,” aldus Dr Aalders, „een kerkelijke eenheidsbeweging van zuiver type.”
Niet dat zij een eenheid forceeren wilde, neen, zij wilde hierover spreken en doen nadenken.
Door iemand die haar bezocht is ze genoemg „een avontuur in idealisme”.
Inderdaad is daar hoog-kerkelijk spel gespeeld en weinig reëels bereikt.
‘t Is wel bewaarheid geworden wat bisschop Brent in zijn openingsrede zeide:
„Aangezien het niet het werk van een vergadering is geweest, die de eenheid der Kerk heeft verbroken, zal zij haar ook niet kunnen herstellen.”
Twee factoren hebben voorkomen dat men in Lausanne totaal niets zou hebben kunnen doen.
De eerste was, dat het modernistische element nagenoeg geheel ontbrak.
De tweede, dat men de meest delicate onderwerpen tot het laatste toe heeft bewaard en het allerlaatste sprak over de eenheid van het Christendom in betrekking tot de bestaande kerken.”
Het rapport, na bespreking, over de onderwerp werd opgesteld onder leiding van den bekenden Dr Nathan Söderblom .
Zoo weinig bevredigend was dit rapport, dat het, om verdere botsingen conferentie te voorkomen, werd verwezen naar de voortzettingscomimssie.
Men heeft te Lausanne ervaren dat zelfs het vinden van een gemeenschappelijke basis tot samenwerking niet zoo gemakkelijk is.
Als resultaat dezer conferentie heeft men genoemd, dat men elkander heeft leeren kennen. Zeer juist!
Maar dan zóó dat elk in den ander, niet tot zijn verbazing zichzelf, maar wel degelijk een ander ontmoette, als het over de grondvrager der kerk ging.
Als verdere uiting van pogingen om komen tot federatie of unificatie der kerken moet genoemd de Conferentie var Stockholm in 1925.
Deze conferentie is later voorbereid echter eerder gehouden dan die te Lausanne.
Stockholm beoogde de kerken tot overeenstemming te brengen omtrent de lijnen waarlangs het Koninkrijk Gods bevorderd moet worden in de vragen der 20e-eeuw. Internationale, industrieele en sociale vragen vormden den hoofdschotel der conferentie.
Zij werd gehouden onder leiding van den inmiddels overleden Söderblom.
Zes honderd afgevaardigden van kerken uit de gansche wereld wisselden van gedachten. Zelfs de stokoude patriarch van Alexandrië, was als een der vertegenwoordigers van de Grieksche kerk, aanwezig.
Geen wonder dat men gewaagde vanen„oecumenisch concilie” 15 eeuwen na dat van Nicéa.
Een „boodschap” werd opgesteld, Voortzettingscomité’s in verschillende landen werden benoemd.
In ons land werkt Stockholm na in den Raad van Kerken voor Practisch Christendom, waaromtrent onze Synode ten vorïgen jare besloot, dat wij daaraan niet zouden medewerken.
Onmiskenbaar is, dat Stockholm vragen heeft opgeroepen, die het denken beïnvloeden in dezen tijd. Daar zijn onderwerpen aangesneden, problemen gesteld met welker oplossing men in onzen tijd worstelt.
In 1935 zal men te Londen den „Stockholm”-arbeid voortzetten. Dit zal, naar verluidt wordt het Nicea der ethiek worden. De drie groote ethische vraagstukken van onzen tijd zullen daar besproken worden, n.l. den vrede, het sociale probleem en het gezin.
En D.V, zal in 1937 te Lausanne de „Lausanne-conferentie” worden voortgezet. Het voorloopig program zegt dat „het probleem der genade in de Kerk” daar in het centrum zal staan.
Wie meenen mocht dat de eenheidsbeweging stervende is zal uit deze toekomstplannen verstaan, dat het noodig is zijn meening te herzien.

(Wordt vervolgd.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen