De vader des vaderlands (XXIV-Slot)

Oranje en Datheen!
Beider namen zijn vereeuwigd in de historie der vrijmaking van de Nederlanden. Hoe hebben zij gestreden voor de verlossing des volks uit de slaven-boeien van Spanje en Rome, voor de grondvesting der Reformatie voor de komende eeuwen. De prijs dien zij hiervoor te betalen hadden, was hun niet te hoog, zij hebben hun leven geofferd voor de zaak des Heeren.
Maar in het kiezen van den weg naar de vrijheid, gingen zij niet hand aan hand. Principieel stonden Oranje en Datheen tegenover elkander.
Datheen, kind zijner eeuw, kon zich niet tot het standpunt van Oranje op heffen. Voor hem was overheid en kerk onlosmakelijk één, naar Oud Testamentisch voorbeeld. De overheid moest haar zwaard ten dienste der kerk stellen. In zijn streven werkte de roomsche zuurdeesem na. Hij had geen oog voor de tweeërlei plaats en taak door God aan overheid en kerk aangewezen.
Naar Gods genadig bestel hebben Oranjes idealen gezegevierd: „een vrije kerk in een vrijen staat”, Gewetensvrijheid werd als het recht van ieder burger gewaarborgd. Deze heerlijke vrucht van het calvinisme, viel Nederland als een rijpe vrucht in den schoot, maar na bange worsteling. Ook in Engeland triumfeerde dit beginsel onder het optreden van Cromwel.
De Prins heeft het „Kanaan der vrijheid” niet mogen betreden, al schouwe hij van den Nebo des geloofs de gouden toekomst van vrijheid en recht. Het geloof in de zegepraal der zaak des Heeren gaf hem krachten om zich staande te houden in donkere tijden, waarin velen aan een goede uitkomst wanhoopten. Zijn laatste bede, waarmede hij viel onder de handen van den sluipmoordenaar, door Spanje gewapend, vertolkte zijn grenzelooze toewijding aan de zaak des volks: „Mijn God! wees mijn ziel genadig! Mijn God! ontferm U over dit arme volk! Stervend reikte hij de banier der vrijheid aan het nageslacht, dat in eeuwen van strijd zijn vrijheid heeft weten te verdedigen en te handhaven.
Niet minder dan ten tijde van den Prins van Oranje, gaat het in dezen tijd om het patrimonium, het erfdeel der vaderen. Naar alle zijden dreigt gevaar. Ongeloof en revolutie reiken elkander de hand om ons volk van zijn geestelijk goederen te berooven. Het veldwinnend communisme zoekt, met vertrapping van vrijheid en recht, ons volk af te voeren naar den chaos. Hiertegen dient biddende gewaakt, en krachtig gestreden. Maar niet minder tegen een ander beginsel, dat van dag tot dag aan invloed wint, namelijk het fascisme, dat onder de leuze: handhaving van het gezag”, ook gevaar voor de vrijheid oplevert. Het fascisme in Italië en Duitschland wierp een dam op tegen den vloedgolf van het communisme, maar bracht alle levensterrein onder het juk van de staatsmacht. Ook de kerk moest haar hoofd buigen, en boette hare vrijheid in.
Geen communisme, maar ook geen fascisme!
Hoezeer het fascisme de massa ook suggereert, en invloed oefent op de jongeren, er dient met nauwgezetten ernst gewaakt, dat ook dit beginsel niet tot heerschappij kome. Ook in christelijke kringen kan men dikwerf zeggen: „als men van twee kwaden, het communisme en het fascisme, moet kiezen, dan het fascisme boven het communisme!” Maar men moet nimmer tusschen twee kwaden kiezen, want dan kiest men in ieder geval het kwade. Beiden moeten bestreden worden, zoowel het communisme als het fascisme!
Er gaat op heden een geweldige nationale ontroering door ons volksleven, mede het gevolg van het brute optreden van de revolutionaire elementen. De laatste dagen hebben ons overtuigd bewezen, dat de natie, in groote meerderheid, voor het Oranjehuis in de bres springt. Elk rechtgeaarde Nederlander voelt zich hierbij het hart van diepe ontroering kloppen. Maar deze opbruischende Oranje liefde moet gehouden binnen de bedding der historie. Zij mag zich niet verliezen in wegen, waarin de geestelijke vrijheid van ons volk tot een fictie zou worden.
Daarvoor dient biddend gewaakt!
De tijden zijn hoogst ernstig. God is met Zijn gerichten op aarde. Ook ons volk gaat niet vrij uit voor het aangezicht des Heeren. Een ontzaggelijk schuld-register klaagt het aan voor den troon van een rechtvaardig God. Er is veel oorzaak tot verootmoediging vanwege de nationale zonden. Gerechtigheid alleen verhoogt een volk. De vreeze des Heeren bevat het geheim van zegen voor Nederland en Oranje. Als het rijk gezegend nageslacht van een volk van martelaren, dat goed en bloed geofferd heeft voor de zaak des Heeren, moeten we de wacht betrekken bij het Woord Gods en Zijn heilig gebod. En hoe donker dan ook de tijden zijn, hoezeer de toekomst ook kan doen vreezen, maar dan buigen we onze knieën voor den God der Vaderen met de bede:

Wilt Gij ons slechts nog kennen,
God van het voorgeslacht!
Hoe zal de Schildleeuw brullen
Van moed, van vreugd, van kracht!

In getrouwheid aan ’s Heeren Woord, kan dan met Da Costa worden ingestemd:

Of zijn het andre tijden,
die God voor ons bewaart?
Een donkrer lotsbedeeling,
waarvoor wij zijn gespaard?
Gij zult ons toch niet hebben,
gij goden van den tijd!
Wij blijven ook bij ’t zinken
der vaadren God gewijd!

Met al hun schoone woorden,
met al hun stout geschreeuw,
zij zullen ons niet hebben,
de goden dezer eeuw!
Tenzij het woord der Zwijgers
moedwillig werd verzaakt:
’k Heb met den Heer der Heeren
een vast verbond gemaakt.

A. (Apeldoorn) G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen