Kerk en Staat

Wij zijn er toch stellig hier nog niet recht achter hoe de vork in het tegenwoordige Duitschland precies in den steel zit. Want telkens blijkt het toch weer anders te wezen dan wij het ons hier voorstelden.
Wij hoorden in de laatste weken herhaaldelijk, dat er diepe meeningsverschillen waren tusschen de leidende persoonlijkheden van het tegenwoordige Duitschland, dat Goering en Göbbels op een zeer gespannen voet stonden, dat zelfs Hitler Goering niet meer in de hand hebben zou en dat deze laatste zoo wat kon doen en laten wat hij wilde; dat het tusschen von Hindenburg en Hitler ook niet zoo boterde en dat hij hardnekkig zou geweigerd hebben om het besluit te teekenen waarbij de afzonderlijke staten in Duitschland werden opgeheven en de Duitsche eenheidstaat er voor in de plaats trad, ja, wij hoorden zelfs iemand, dien wij nogal voor deskundig hielden op dit terrein, verklaren: zij houden het daar geen jaar onder elkander meer uit.
Maar nu wij den 30en Januari weer achter den rug hebben en Hitler hebben beluisterd en gezien wat daar in een enkele Rijksdagzitting tot stand gebracht werd, dan moeten wij eerlijk zeggen, dat ons dat alles toch een weinig verbijstert en dat wij wat voorzichtig moeten zijn met onze profetieën over Duitschland.
Want om nu maar even te wijzen op de reorganisatie van het Rijk. In de zitting van den op 30 Januari j.l. gehouden Rijksdag werd door Dr Frick e.a. het volgende voorstel ingediend:
De volksstemming en de Rijksdagverkiezing van 12 November 1933 hebben bewezen, dat het Duitsche volk, boven alle binnenlandsche politieke grenzen en tegenstellingen uit is versmolten tot een onscheidbare, innerlijke eenheid.
De Rijksdag heeft derhalve met algemeene stemmen de volgende wet goedgekeurd, welke met de ondubbelzinnige toestemming van den Rijksdag hiermede van kracht wordt verklaard, nadat is vastgesteld, dat de vereischte grondwetwijzigende formaliteiten zijn vervuld:
Artikel I: De volksvertegenwoordigingen der landen worden opgeheven.
Artikel II: 1. De souvereine rechten der landen gaan over op het Rijk.
2. De regeeringen der landen zijn ondergeschikt aan de Rijksregeering.
Artikel III: De Rijksstadhouders staan onder toezicht van den Rijksminister van Binnenlandsche Zaken.
Afdeeling IV: De Rijksregeering kan nieuwe constitutioneele bepalingen afkondigen.
Artikel V: De Rijksminister van Binnenlandsche Zaken vaardigt de vereischte rechtsverordeningen en bestuursvoorschriften uit voor de ten uitvoerlegging van de wet.
Artikel VI: Deze wet treedt in werking op den dag dat zij wordt afgekondigd.
Dit zijn maar zeer korte artikelen maar vraagt niet wat de aanneming daarvan beteekent.
Daarmede verdwijnen alle groote en kleine zelfstandige staten benevens de vrije steden waaruit tot nu toe het Duitsche keizerrijk was samengesteld en treedt Duitschland als een eenheid op. Er zijn dan op het oogenblik, dat deze wet in werking treedt, geen Saksers en Würtemberges, geen Rheinlanders en Pruisen meer. Er zullen dan alleen Duitschers zijn. Als wij hierover gaan denken voelen wij opeens, van welk een geweldige beteekenis deze reorganisatie is. Want daardoor komt er in het hart van Europa een staat te liggen, waarin de oude tegenstellingen tusschen de verschillende landen langzaam aan het verdwijnen zijn, om plaats te maken voor een eenheid van 54 millioen menschen die vastbesloten zijn voor hun plaats in de zon het uiterste te wagen en die niet zullen rusten alvorens zij de zelfde rechten hebben verkregen, die de omwonenden hebben. En wanneer men hun die rechten onthouden mocht, zij eenvoudig deze dan zich zelven zullen toekennen en in overeenstemming daarmede zullen handelen.
In dat opzicht is de rede die Hitler in verband met de reorganisatie van het Rijk gehouden heeft niet zonder beteekenis. Verschillende punten heeft hij in deze rede aangevoerd en vanzelfsprekend heeft hij alles belicht uit en getoetst aan het nationalistisch beginsel, zooals hij dat verstaat en ziet.
Voor hem is de rassengedachte zuiver nationalistisch en behoeft zij niet te leiden tot een minachting van andere volken, maar wel tot het besef van de taak om het eigen volk te behouden.
Zij behoeft niet, zegt Hitler, maar gij doet wel, zeggen wij, gezien wat het afgeloopen jaar Duitschland op dit punt ons heeft laten zien. De praktijk was wel in lijnrechten strijd met de theorie. Hij heeft ook op de verhouding tot de kerken gewezen en in verband daarmede opgemerkt, dat de nationaal-socialistische beweging vervuld is geweest van den wensch om de groote religieuse, zedelijke waarden van de christelijke confessies voor het Duitsche volk te behouden.
De regeering heeft de reiigieuse instellingen versterkt, alles in de verwachting, dat bij een aaneensluiting van de Evangelische landskerken en van de Evangelische confessies tot een Duitsche Evangelische rijkskerk, de zielen de werkelijke bevrediging zouden vinden, terwijl bij verdeeldheid van het Evangelische leven een verzwakking van het geloof te duchten zou zijn.
Zoo de nationaal-socialistische staat in het afgeloopen jaar aan de christelijke confessies achting heeft bewezen verwacht de staat dezelfde achting van de zijde van de kerken voor den staat.
Wij hebben hier niets aan toe te voegen. De Duitsche kerken voelen de beteekenis van deze woorden aan den lijve Ook de beruchte en vanuit christelijk standpunt zeer te veroordeelen „Sterilisatie wet”, waar vooral van Roomsche zijde heftig tegen getoornd wordt en waar de Paus zijn afkeuring over heeft uitgesproken, werd door Hitler besproken en het is wel der moeite waard het standpunt van het Nationaal Socialisme, zooals dit door hem geformuleerd werd te kennen. Hij zeide, dat voor den staat een zware last was het leger van degenen, die wegens erfelijke belasting bij voorbaat aan de negatieve zijde worden geboren. Hier móet de staat tot werkelijk revolutionnaire maatregelen overgaan. Indien daarbij vooral van confessioneele zijde, bedenkingen worden geopperd en tegen deze wetgeving oppositie wordt gevoerd, antwoord ik het volgende.
Het zou doelmatiger en vooral christelijker zijn geweest in de afgeloopen jaren niet de zijde te kiezen van hen, die het gezonde leven bewust vernietigden, in plaats van zich te verzetten tegen hen, die niet anders willen dan het kranke leven te vermijden.
Indien de kerken zich bereid willen verklaren, de erfelijke zieken in verpleging en observatie te nemen, dan zijn wij gaarne bereid af te zien van de onvruchtbaarmaking.
Zoo echter van den staat wordt verlangd, dat deze daarvoor jaarlijks toenemende reusachtige bedragen zal opbrengen, die thans reeds meer dan 350 millioen Mark beloopen, dan is de staat gedwongen zich zelf hulp te verschaffen. De eerlijkheid gebied mij te zeggen, dat Hitler hier eenerzijds een geweldige waarheid uitspreekt. Het Neo Malthusianisme werd helaas in verschillende Duitsche kerken getolereerd, en daardoor praktisch bevorderd, maar de conclusie die hij daaruit trekt is onjuist, omdat de beide vraagstukken niet in het zelfde vlak liggen.
Maar wij hebben wel duidelijk begrepen, dat het staatsprincipe alle andere principes beheerscht en of het theologische, moreele of christelijke zijn, zij moeten wijken, wanneer de staat dit vordert. Dat is heidensch en niet christelijk.

d. H. (Den Helder), J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen