Een Eerepalm na honderd jaren

In het Hervormd Weekblad „De Gereformeerde Kerk schrijft de Redacteur Dr. J.Ch. Kromsigt over de afzetting van Ds. de Cock in 1834, Wie had kunnen denken, dat na honderd jaren deze gesmaden Die-naar van Christus ons zou herinneren aan het woord van den dichter:

Hij zal welhaast uw recht, voor elks gezicht,
Doen dagen als de morgenzonnestralen,
En blinken als het helder middaglicht.

De Redacteur van de Gereformeerde Kerk schrijft in het nummer van 24 Oct.
We nemen het geen oogenblik op voor de wijze, waarop de Cock tenslotte door de kerkelijke besturen gevonnist is. Niet alleen verdient het optreden van regeeringswege tegen hem en zijn vrienden met geldboeten, inkwartiering enz. „schandelijk” te worden genoemd. De behandeling van zijn zaak door de besturen is het spotbeeld van een rechtsgeding, ’t Is als de rechtspraak uit de Fransche revolutie: La mort sans frase”.
Er was voor de synode een „memorie van defensie”, maar die wordt eenvoudig als ijdele fraseologie genegeerd. De veroordeeling staat al van te voren vast.
Eigenlijk is er in deze zaak geen kerkelijke uitspraak gedaan.
Wij zijn dankbaar voor deze rehabilitatie, ook al komt zij wat laat. Hierin wordt niet slechts de Cock, maar bovenal het beginsel der afscheiding uit haar smaadhoek in een beter licht gesteld.
Alleen de laatste zin is ons wat onverstaanbaar.
Is er geen kerkelijke uitspraak gedaan in 1834??
De Redacteur van genoemd Kerkblad schrijft hierover deze vreemdsoortige conclusie:
„Maar gaf dit wangedrag der besturen aan de Cock recht om de kerk, die door deze besturen niet vertegenvoordigd werd, voor valsch te verklaren?
Omdat zij in het hier aanhangig conflict tusschen de Cock en zijn liberale tegenstanders een valsche uitspraak deed?
Maar zij heeft in het geheel geen uitspraak gedaan.
Zij kon zich niet uitspreken, zij miste de vergaderingen, die haar dienen konden als mond om te spreken.”
Hier hebt ge het doleantie-princiep, dat de besturen zijn als een net. of een stolp, waardoor de kerk wordt belet zich naar haar eigen aard te ontwikkelen. Dat kan wat worden in het jaar 1936, als het gouden feest der doleantie wordt herdacht. Dr. Kromsigt heeft hier dezelfde beginselen ontwikkeld als de Doleerenden in 1886.
Ja, 1936 moet ons herinneren aan de leuze, waarvoor eens mannen als Ten Hoor e.a. hebben gestreden: AFSCHEIDING GEEN DOLEANTIE.
Of zoo niet, verheerlijkt dan geen doleantie buiten het Hervormd Genootschap om, maar ga dan staan, waar Dr, Krom-sigt c.s. staat, en schrijft geen brochures.
Ik kan een man als Dr. Kromsigt veel beter begrijpen, dan die vele woordvoerders in de Gereformeerde kerken, die weer hun uiterste best gaan doen om Afscheiding en doleantie aan elkander te koppelen.
1936 kan ons weer leeren, hoe ver vele zonen der scheiding zijn weggegleden van het pad der beginselen, waarop de Cock eens stond.
Dr. Kromsigt, dat is een doleantie-man.
En allen, die buiten het Hervormd Genootschap staan, mogen nu of straks de doleantie roemen, zij staan bij een gebalsemd lijk. Doleantie is alleen in het Hervormd Genootschap, daarbuiten is Afscheiding.
1834—1934 had recht op een dankbaar festijn.
1886—1936 is een oegrafenis, want het beginsel der doleantie ligt op een praalbed, ook al zullen er honderden in 1936 er zich om verdringen.
Het beginsel der Afscheiding leeft tot op den dag van heden, Gode zij dank.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen