De Thermometer

De Bijbel op het tooneel  
De Bijbel en ...... mijn thermometer rees.
Het tooneel en ...... mijn thermometer daalde.
Maar nu ...... De Bijbel op het tooneel en ...... mijn thermometer raakte defect.
Gij gelooft wellicht, dat dit opschrift niet geheel juist is, en dat er allicht een vraagteeken achter moet geplaatst.
En toch neen, het is gebeurd in Groningen vóór veertien dagen, dat de kunstenares Charlotte Kohier den Bijbel heeft opengeslagen bij haar rol in den schouwburg.
Zij zegt daarvan in een interview met een verslaggever van het „Nieuwsblad van het Noorden” Vrijdag 31 Jan. „uit alle mogelijke kringen, ook uit orthodox kerkelijke, heb ik waardeering ondervonden. Er zijn menschen in den schouwburg gekomen, die er nooit eerder waren geweest”.
Hier wordt het tooneel in de sfeer der religie gedragen, en wat wij ons een dertigtal jaren geleden niet hadden kunnen voorstellen, dat vindt ge thans in deze kunst-religie eeuw, waarin een wee-mystieke mentaliteit de menschheid kenmerkt, en een soort van godsdienstige bevlieging alom valt waar te nemen.
Thans krijgt Tooneel en Kerk een plaats niet tegen over elkander, maar naast elkander en met elkander.
Een langen tijd waren het slechts de vrijzinnig godsdienstige stroomingen, die het Tooneel opzochten, die kerk en komedie, Bijbel en Tooneel, zeer goed een plaats naast elkander konden aanwijzen.
Ook hierin komt verandering en vindt men in gereformeerde kringen — denk aan de Gereformeerde studenten Vereeniging S.S.R. — een zekere toenadering naar het tooneel, dat wij niet anders kunnen zien, dan een uiting van verwereldlijking van het Gereformeerde christendom.
Het was mij een aanwijzing van fouten, die ook in onze kringen zijn te ontdekken wanneer het genoemde Nieuwsblad schreef, hoe samenspraken den weg naar het Tooneel hebben gebaand. Het blad schrijft ,.En ook in kringen, waar men angstvallig zich had vastgehouden aan het woord „samenspraak”, zelfs, wanneer een groep dilettanten in wezen niets anders dan een tooneelstuk opvoerde, nam men een andere houding aan.
Het leekenspel, dat vooral de laatste jaren veel in beteekenis heeft gewonnen, schijnt een brug te slaan uit religieuse samenlevingen en jeugdgroepen naar het tooneel. Wel is waar, is dit wezen niet het doe], maar de practijk is toch zoo, dat, wie het dilettantisme kent, gemakkelijker voor de kunst, met welke zij zich verwant voelt, openstaat.”
Zulke woorden moeten wij ons voor gezegd houden, juist nu zij van zulk een onverdachte zijde komen, en die ons daghelder toonen, waar het heengaat met onze „samenspraken” en met onze „tooneel-voorstellingen”.

Ons Gereformeerde volk moet ernstig gewaarschuwd worden voor een strooming, die zeker zoo gevaarlijk is als de N.S.B. waartegen week in week uit lange stukken worden geschreven, maar wij vreezen geen N.S.B. als de kerk van Christus maar meer toonde werkelijk kerk van Christus te zijn. Maar wat voor glans en kracht en schoonheid moet er uitgaan van een kerk, waarvan de voormannen, of althans de toekomstige voormannen, een verwereldlijking vertoonen, die den schouw-burg-menschen wel aanstaat, maar die het echte Gereformeerde volk van Nederland met droefheid vervult?
Hoe de kunstenares Charlotte Kohier er toe gekomen is om den Bijbel de poort van den Schouwburg binnen te dragen?
Heeft zij God in Zijn Woord ontdekt?
Wel neen, want dan had zij er mee naar de binnenkamer gegaan, en was op de knieën gezonken met het „O God, wees mij, zondares, genadig”, gelijk ieder kent, die in het Woord de stem des Heeren heeft beluisterd.
Zij heeft niet God, maar zij heeft den mensch in den Bijbel ontmoet. Hoort eens, hoe zij hierover spreekt „Alles, wat in den mensch leeft, al zijn vreugde en smarten, in het kort alles, wat hem het leven kan brengen, vindt ge in den Bijbel. Wij, die in een tijd van sterke spanningen en felle botsingen leven, kunnen in den Bijbel lezen, hoe door alle tijden de menschheid is heen en weer geslingerd. Er zijn duizenden menschen, die in nood zijn. Zij leven onder den druk, zien geen uitkomst maar, probeeren tevergeefs op allerlei manier er onderuit te komen. Wie niet met zijn oogen dicht door het leven gaat, moet wel iets ervaren van dit alles. Zoo is het ook mij gegaan. En als ik dan in den Bijbel las, dan begreep ik, dat er „niets nieuws onder de zon is”. Dat gaf mij rust, en leerde mij de dingen beter zien. Toen heb ik me zelf afgevraagd, of ik niet anderen hier iets van zou kunnen laten meevoelen. Het antwoord lag voor de hand, maar ik heb lang geaarzeld, ook over de wijze, waarop ik dit doen zou. Ten slotte heb ik den eenvoudigsten vorm gekozen, dien van een verteller, die zittend en met sobere gebaren zich tot zijn toehoorders richt.”
Wanneer men zulke ontboezemingen leest, dan kan men toch niet anders dan constateeren, dat de wereld toch wel „vroom” begint te worden. Men kan nu wat makkelijker naar den schouwburg en naar het Tooneel. Eerst met den Bijbel en straks zonder den Bijbel.
De eerste stap is altijd de moeilijkste; de tweede gaat veel makkelijker. Als men bijv. eerst 30 gezangen heeft, voor den Gereformeerden eeredienst, dan komen er ook honderd. En als men er honderd heeft, waarom dan geen twee honderd of meer?
Zoo gaat het overal, waar men den voet op een zijpad heeft gezet. Wie eenmaal het Tooneel als een onmisbare schakel in de feestvreugde wil hebben, kan den Bijbel nog onder den arm nemen, maar raakt hem uit zijn hart kwijt. Zou zulk een den Bijbel wel ooit in zijn hart gedragen hebben?
Tooneel ...... het moest onder ons Gereformeerden niet genoemd, noch veel minder gevonden worden.
Christelijk Tooneel ...... Dat is nog erger, want dan spot men met het allerheiligste eens christens, omdat bijv. gebed, zonde, bekeering, geen zaken zijn voor de caricatuur.
Onze Chr. Gymnasia, onze Lycea, onze H.B.S., al deze inrichtingen voor Christelijk Middelbaar onderwijs, hebben de wacht te betrekken. Wie weet. of dan niet de eerste jaars studenten aan de oudere leden van S.S.R. tot leering kunnen zijn.
Ik wil ons Gereformeerde volk voor deze dingen wakker roepen, en niet met de fopspeen van „studentikoos” goed praten, wat niets anders dan wereldsch christendom is.

A.(Apeldoorn)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen