Kerk en Staat

De eerste gedachte, die bij het over-denken van dit reorganisatie voorstel in mij op kwam was: Als dat voorstel aan-genomen en uitgevoerd wordt, dan is de Ned. Herv. Kerk vrij van het Synodale juk, haar door Koning Willem I in 1816 opgelegd. Onder dat juk heeft de Kerk heel veel geleden, want ten gevolge daarvan heeft het anti-Gereformeerd beginsel zich met zoo groote kracht in de Kerk kunnen ontwikkelen, dat er een tijd geweest is, dat het Modernisme praktisch oppermachtig binnen hare muren was. Gevolg daarvan is geweest, dat naast en tegenover de Ned. Herv. Kerk de Christelijke Geref. Kerk zich heeft kunnen en mogen uitbreiden, zoodat de Gereformeerde waarheid, om het begrijpelijk te zeggen, in ons volk bewaard gebleven is. Wij hebben voor ons zelf de vraag wel eens gesteld: wat er van de Kerk van Christus in ons Vaderland zou geworden zijn, indien de Christelijke Gereformeerde Kerk in het jaar 1834 niet geboren was? Wij kunnen zoo’n vraag nooit beantwoorden, omdat er dan weer andere mogelijkheden tot openbaring zouden gekomen zijn. Hoe dat ook moge zijn, het feit kan en mag niet worden geloochend: dat de Christ. Geref. Kerk vanaf 1834 tot op heden, de Gereformeerde waarheid heeft bewaard. Bij de Gereformeerde waarheid behoort ook een Gereformeerde d.i. een presbyteriale Kerkregeering, zooals die in de kerkenordening van Dordrecht 1618/’19 is vastgesteld, waardoor aan de plaatselijke kerk de bevoegdheid verleend wordt, om door haar opzieners tucht te oefenen over de leer en het leven der lidmaten……
Het heeft echter ook in de Ned. Herv. Kerk in de achter ons liggende jaren niet ontbroken aan pogingen, om de Kerk van binnen uit te reorganiseeren, want het mag niet worden ontkend, dat er ook in die Kerk een deel was achtergebleven, dat de Gereformeerde belijdenis hef had en daarvoor den strijd aanbond tegen het Modernisme, De belijders van de Gereformeerde leer waren dus verdeeld: een deel zat in de Ned. Herv. Kerk en veroordeelde de Afscheiding, en een ander deel was Christ. Gereformeerd geworden en veroordeelde hen, die in de Herv. Kerk waren achter gebleven. Zoo hebben wij den toestand in de tweede helft der vorige eeuw nog gekend. Maar voor de Doleantie was de verhouding tusschen de beide deelen heel wat soepeler geworden, zoo soepel zelfs, dat op kleinere plaatsen, waar een Herv. predikant van Geref. Belijdenis stond, er een zeer broederlijken omgang tusschen hem en den Christelijk Gereformeerden ambtgenoot bestond, waar de gemeenten zich niet aan stootten. De opkomst van de beweging. die tot de Doleantie geleid heeft, werd oorzaak, dat de Kerkelijke verhoudingen over de geheele linie werden verscherpt, en toen de Kerken uit de Doleantie in 1892 met de Christelijke Gereformeerden van 1834 samensmolten, bleef er opnieuw een gedeelte trouw aan het beginsel der Scheiding van 1834, en handhaaft nog heden ten dage, wat er in de Acte van Afscheiding ten opzichte van de Ned. Herv. Kerk wordt uitgesproken. Zelf gedoopt in de Ned. Herv. Kerk en geboren uit een geslacht, dat meer dan 100 jaar een kerkelijke functie in de Ned. Herv. Kerk waargenomen heeft, ligt er altijd in ons hart nog een betrekking op die kerk en wij hooren nog het eenvoudig gebed van oude Ned. Herv. Broeders, die niet twijfelden of God zou eenmaal den Kandelaar weer op zijn plaats zetten.
Zal dit nu inderdaad gaan geschieden?
Zullen de gebeden door de voorgeslachten opgezonden, toen zij niet ter kerk konden gaan, omdat de plaatselijke gemeente in de handen der Modernen was, door God verhoord worden?
Zal, als dit reorganisatieplan inderdaad de Kerk vrijmaken zal van de Synodale organisatie, er alleen plaats zijn voor het Evangelie Jezus Christus en Dien gekruist?
Zal de loochening van Christus waarachtige en eeuwige Godheid niet langer meer worden geduld en zullen zij, die dit niet aanvaarden kunnen op wacht-geld gesteld worden?
Laten wij voorloopig deze vragen niet vermenigvuldigen, maar beginnen, met dankbaar te erkennen, dat er iets gaat gebeuren. En dat gebeuren zal nu straks wel duidelijk worden en aan het licht brengen, hoe sterk in de tegenwoordige Ned. Herv. Kerk het beginsel is, dat wij met den naam van Gereformeerd omschrijven, onverschillig of dit ethisch of confessioneel voor- of onderwerpelijk gereformeerd is.
’t Gaat om de plaats en de kracht, die dat beginsel in de tegenwoordige Ned. Herv. Kerk heeft. Want dat zal ten slotte zoowel de ontwikkeling, als het resultaat van dit reorganisatieplan beheerschen en bepalen.
In dit reorganisatieplan liggen de mogelijkheden daartoe wel uitgestippeld, maar mogelijkheden zijn nog geen werkelijkheden en om deze laatste gaat het juist.
Zoo wordt er gesproken over de taak, die er voor de lidmaten bij de vervulling van hun roeping, voor alle ambtsdragers bij hun ambtsbediening;
voor de Kerkvisitatoren en den moderator, dat is de predikant, die door iedere particuliere of prov. Synode zal worden benoemd, en die een groote bevoegdheid verkrijgen zal; bij de vervulling van hun taak en voor alle Kerkelijke Vergaderingen bij bestuur en toezicht, en deze taak bestaat o.m. ook hierin dat aan hun is opgedragen;
de zorg voor de belijdenis der Kerk door hervorming en handhaving. Maar hier rijzen vragen:
want er wordt gesproken, in de omschrijving van het wezen der Kerk, dat dit tot uiting gebracht wordt „in haar historische Formulieren”, Waarom worden deze hier niet met name genoemd?
Verder wordt er gesproken over het geloof der Kerk en dat dit in hare verkondiging en in hare symbolische en liturgische geschriften steeds zuiverder tot uitdrukking komt en opdat de openbaring van God, Vader, Zoon en Heiligen Geest naar de Heilige Schrift, als regel van geloof en leven worden geëerbiedigd en het karakter der Kerk, als Kerk van Christus worde bewaard. Maar dit alles is toch we! heel vaag. Men voert hier een geweldige voorzichtigheid, en voorzichtigheid is stellig hier geboden, maar nooit ten koste van dat, wat de Kerk alleen tot Kerk van Christus in deze wereld kan stempelen.

d.H. (Den Haag) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen