Kerk en staat

Het vonnis van Ds. Niemöller is uitgesproken, en gezien de geruchten, die er aan voorafgingen en de botsingen, die er tijdens het proces tusschen de rechtbank en de verdedigers hebben plaats gevonden (wanneer de berichten daarover waar zijn), is het ons niet tegengevallen. Hij is veroordeeld geworden tot 7 maanden vestingstraf, wegens voortgezet vergrijp jegens paragraaf 130a artikel 1 van het Wetboek van strafrecht, dat luidt:
„Een geestelijke of ander bedienaar des Woords, die in uitoefening of naar aanleiding van de uitoefening van zijn beroep in het openbaar voor een menschenmenigte, in een kerk of op een andere voor religieuze bijeenkomsten bestemde plaats voor verscheidene toehoorders aangelegenheden van den Staat op een den openbare vrede in gevaar brengende wijze tot onderwerp maakt van een proclamatie of bespreking, wordt gestraft met gevangenis- of vestingstraf tot ten hoogste 2 jaren.
Verder werd hij veroordeeld wegens voortgezet vergrijp jegens paragraaf 130a, artikel 1 van het wetboek van strafrecht veroordeeld tot zeven maanden vestingstraf.
Voorts werd hij wegens vergrijp tegen de verordening van 28 Febr. 1933 veroordeeld tot een geldboete van 500 R.M. en wegens een verder, gelijk vergrijp tot een geldboete van 1500 R.M.
De vestingstraf en de 500 R.M. geldboete worden geacht door het voorarrest te zijn voldaan. In plaats van de boete van 1500 R.M, komt, ingeval van nietbetaling een gevangenisstraf van drie maanden.
In de verschillende bladen, die wij er over lazen, werd deze lezing van de openbare zitting waarin het vonnis geveld werd gegeven:
Het proces tegen Ds. Niemöller had voor het gerechtsgebouw van Moabit naar schatting ongeveer 500 personen doen samen stroomen, waarvan echter slechts 200 met de journalisten konden worden toegelaten om aanwezig te zijn bij de voorlezing van het vonnis, die volgens de wet in het openbaar moet geschieden.
Nadat de rechters waren binnengetreden, gaf de president eerst het woord aan den beklaagde, met de vraag of deze nog iets te zeggen had.
Ds. Niemöller, die een kalmen indruk maakte, verklaarde met luide en vaste stem, dat hij aan zijn verklaring van Zaterdag j.l. (in geheime zitting afgelegd, red.) niets had toe te voegen, en dat hij zijn onschuld staande hield.
Nadat de rechtbank zich gedurende vijf minuten teruggetrokken had, werd onmiddellijk uit naam van het Duitsche volk het vonnis voorgelezen. Daarop werd medegedeeld, dat in verband met de ernstige kwesties, die het proces opgeworpen heeft, en die de veiligheid van den staat in gevaar zouden kunnen brengen, het publiek niet aanwezig mocht zijn bij de voorlezing van de overwegingen van het vonnis. De voorlezing van de motiveering was een kwartier, nadat het publiek de zaal verlaten had, geëindigd.
Men herinnert zich, dat het openbaar ministerie tegen Ds. Niemöller een jaar en tien maanden gevangenisstraf had geeischt.
Thans is daarmede de zaak Niemöller nu aan het einde en kan hij, naar de begeerte van zijn hart weer in zijn kerk te Dahlem voor zijn gemeente optreden? Wij vreezen van niet? Want wat is er gebeurd? Lees, wat het Duitsche Nieuwsbureau daarover heeft gemeld:
„Naar wij in verband met het in schutzhaft nemen van ds. Martin Niemöller nader vernemen, moest deze maatregel niet alleen ten uitvoer worden gelegd ter bescherming van ds. Niemöller, maar vooral ook omdat hij tijdens de behandeling van zijn proces duidelijk te kennen had gegeven, dat hij het voornemen had zijn staatsvijandige en de openbare orde en rust in gevaar brengende agitatie voort te zetten. Het was derhalve te vreezen, dat Ds. Niemöller binnenkort zich een nieuwe aanklacht op den hals zou halen wegens dezelfde vergrijpen, waarvoor hij thans veroordeeld is. Naar wij vernemen hield men het voor doelmatig deze nieuwe onverkwikkelijke gebeurtenissen te voorkomen, door hem voorloopig om te beginnen in schutzhaft te nemen.
Dat is niet erg bemoedigend, en het is begrijpelijk, dat er aan den avond van den dag, waarop het vonnis geveld werd, een samenkomst in zijn kerk gehouden werd, waarover deze mededeeling in „De Standaard” te lezen stond:

Een bijeenkomst te Dahlem.

Gisterenavond heeft te Dahlem, in de kerk van ds. Niemöller een dienst plaats gehad, waar ds. Müller voorging. Deze bevestigde, dat ds. Niemöller door de geheime staatspolitie weer was gevangen genomen. Ds. Müller was in zijn toespraak zeer bitter en in felle bewoordingen laakte hij een artikel in het „Schwarze Korps”, waarin werd beweerd, dat ds. Niemöller in de geheele kwestie zich zelf zocht, en dat, toen hij met eerlijke middelen geen kans zag, om naam te maken, niet geschroomd had, op onwettige wijze, langs den weg van hoogverraad, de aandacht op zich te vestigen.
Ds. Müller betoogde met kracht, dat een dergelijke leugencampagne ten scherpste diende te worden gelaakt. Reeds het feit. aldus spr., dat de leider der Belijdende kerk tot vestingstraf is veroordeeld, wijst er op, dat men hem niets oneervols ten laste heeft kunnen leggen.
Tenslotte noodigde de prediker de aanwezigen, waaronder zich verschillende officieren in uniform bevonden uit, om te bidden voor de voorgangers der Belijdende kerk, die in gevangenissen of concentratiekampen zuchten,
Nu wordt deze maatregel verdedigd met de bewering, dat Ds. Niemöller gisterenavond in schutzhaft moest genomen worden, aangezien wegens het milde vonnis een zekere opwinding bij de bevolking heerschte en derhalve betoogingen tegen hem te verwachten waren.”
‘t Is nu Donderdagavond 3 Maart, en er is nog geen bericht gepubliceerd, dat hij thuis is. Dat geeft te denken. Is men werkelijk zoo bang in Duitschland, dat de in vrijheidstelling van dezen man aanleiding tot onordelijkheden zou kunnen geven? Wij weigeren dit vooralsnog te gelooven? De vraag, die thans nog beantwoord moet worden is: Wat zal de Kerkelijke rechter thans met Niemöller doen? Zal deze hem in zijn ambt laten, of zal men hem een spreekverbod opleggen? Wij moeten nog even afwachten, hoe het verder verloop wezen zal. Die 1500 Mark. die hij nog betalen moet, zullen hem niet in de gevangenis houden. Hij heeft vrienden in zijn gemeente, die stellig bereid zullen zijn dit bedrag onmiddellijk voor hem te voldoen. Nog eens: de zaak Niemöller heeft o.i. een voorloopig einde, en aan zijn in vrijheidstelling zou men wel eens zoodanige voorwaarden kunnen verbinden, dat deze voor hem onaannemelijk waren. Wij hopen dat onze vreeze beschaamd zal worden.

d. H. (den Haag) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen