De Dordtsche Synode en het Supralapsarisme

Wij naderen zoo langzamerhand het einde om te luisteren naar de verschillende stemmen der provinciale synodes, die op de groote Synode van Dordrecht aan het woord geweest zijn.
Vorige keer luisterden wij naar Over-ijsel, thans is het de provincie Drente, die haar oordeel geeft.
Het is wel opmerkelijke, dat, onverschillig aan welke provincie — Zuid-Holland uitgezonderd — men het oor leent, zij alle zeer eenstemmig zijn in haar oordeel. Zonder eenige wankeling of onzekerheid kiezen zij voor het infra-lapsarisme. Wat Zuid-Holland betreft hopen wij gelegenheid te vinden ook hier ons oor te geven, maar de overige provinciale Synoden zijn onverdeeld één-stemmig. En wat daarbij het allermeest treft is haar schriftuurlijk betoog. Altijd weer merkt men. dat zij allen het zeer gewaagd ja gevaarlijk achten om hier buiten de Schift om, aan speculatief denken zich over te geven.
Nu is dit nog niet geheel juist gezegd, want de mogelijkheid is geenszins uitgesloten, dat men ook met de Heilige Schrift in de hand toch al te zeer aan speculatie zich overgeeft. Prof. Lindeboom heeft in zijn dagen dat gevaar zien opkomen, dat ook thans de kerk des Heeren bedreigt, als men met den Bijbel vóór zich toch meer de filosofie dan de theologie dient, of m.a.w. meer het denken verheerlijkt, dan het geloof en de bevinding der vromen dient.
Hier heeft de theologie als wetenschap veel kwaad gedaan, want daarin wordt een denkstructuur gehuldigd, die niet anders dan schadelijk kan inwerken op het leven der ziel en die ons langzamer-hand heen voert in de omstrikking van de filosofie, zij moge zich dan als calvinistische wijsbegeerte aandienen, of met een anderen naam zich willen sieren. Wat wij in deze speculatieve richting thans zien opbloeien is door prof. Linde-boom vóór jaren al gekarakteriseerd door de tegenstelling: Theologie of filosofie.
Bij de filosofie is het alleen de logische actie, en daaraan moet zelfs de Schrift in haar meest duidelijke uitspraken worden opgeofferd. Zeg nu niet, dat ik te veel doordraaf, want ik kan mij hier beroepen op een uitspraak van prof. Lindeboom, die niet anders heeft gezegd en die het, wat mij al meer en meer duidelijk wordt, heel goed heeft gezien.
Lindeboom schrijft in zijn nog te wei-nig bekende en gelezen brochure: „Bewaar het pand, U toebetrouwd”, bldz. 71 — 72. Inderdaad, de Theologie als wetenschap neemt het subjectieve standpunt in, Ten eerste en ten laatsten is daarbij het menschelijk bewustzijn de systimaticus. Bij een theoloog, die in de Geref. leer ervaren is, leidt dat wel tot andere resultaten dan bij een rationalist, maar…… de methode is dezelfde. Een ethisch Theoloog komt tot andere resultaten dan een roomsche, een enthousiast leest er heel wat anders in dan een intellectualist, maar allen onderwerpen de Schrift aan zich zelven. De een aan zijn godvruchtig gemoed, de ander, aan wat de Heilige Geest in de kerk wordt genoemd, een derde aan het getuigenis des Geestes in zijn hart, een vierde aan zijn verlicht denken.
En dan gaat prof. Lindeboom voort om dit subjectivisme, dat de Theologie als wetenschap ook op Gereformeerd erf heeft geïnfecteerd, verder te schetsen en hij zegt: De betuiging, dat men de Schrift onvoorwaardelijk aanneemt als Gods onfeilbaar en alleen gezag hebbend Woord neemt deze zonde en dit gevaar niet weg. De Joden beriepen zich op de Schrift tegen den Zoon van God, met de hand op de Schrift veroordeelden zij Hem als een Godslasteraar. Hoe was dat mogelijk? Zij verklaarden de Schrift niet naar haar eigen beginsel en methode, zij scheidde de stof van het begrip, zij maakten een systeem van Theologie naar de wijze niet van de wijsheid Gods, maar van de wijsheid der wereld. 1 Kor, 2, niet naar Christus, maar naar de Philosophie en ijdele verleiding Kol, 3”, Wat hier prof. Lindeboom zegt, is het gevaar van een denkvorm, die op Gereformeerde leest geschoeid de Heilige Schrift reconstrueert naar eigen inzicht. Zoo ontleent men dan op deze wijze aan de Schrift de leer van het scheppend roepen, van de wedergeboorte zonder en buiten het Woord, van een eeuwige rechtvaardig-making. van een supralapsarisme, van meer denkmogelijkheden, die de speculatie van het wetenschappelijk denken kan oproepen uit allerlei gegevens der Schrift.
Hiertegen te strijden was de toeleg van de provinciale Synodes te Dordrecht. Zij speculeeren niet in een wereld van mogelijkheden, of God ook bezig geweest is met een nog niet geschapen en nog niet gevallen menschheid, want zij vinden voor een dergelijke speculatieve gedachten geen grond in het Woord. De Heilige Schrift geeft ons nergens een voor-werp van dergelijke mogelijkheden, die tegelijk inhoud der verkiezing zouden zijn, Gods Woord wijst ons daarentegen telkens op ontzettende feiten, waarmede God in Zijn verkiezing en verwerping rekening houdt. En die ontzettende feiten zijn de zonde en de val van Adam.
Hierom hebben ook de afgevaardigden van Drenthe zich uitgesproken naar beslist Schriftuurlijken maatstaf en gezegd, dat God in het verkiezen het menschelijk geslacht aangemerkt heeft als gevallen in de zonde en in den eeuwigen dood. zoodat de verkiezing is een daad van zich te ontfermen, over wien Hij wil uit den verloren gemeenen hoop der menschen, Rom. 9:21, Want het menschelijk geslacht zijnde uitgebreid uit de verdorven natuur van Adam, en diensvolgens het geheele verdoemde menschelijk geslacht is eigenlijk de stof, waaruit de verkiezing en verwerping gedaan is en aan welke God zijne barmhartigheid en Zijn toorn betoont, Rom. 9:22, Ps. 51:5, Ef. 2:2.
Deze uitspraak van de provincie van Drenthe is wel heel duidelijk, en vertolkt zoo helder mogelijk de gedachte van de Synode van Dordrecht.
Alle omschrijven het leerstuk der verkiezing en verwerping in infra-lapsarischen geest. En wie de vaderen van Dordrecht wil eeren zal het best doen zich zoo dicht mogelijk bij hen aan te sluiten. Men heeft het wel eens over de oude schrijvers, maar rekent dan meestal met hen, die nog een eeuw later dan de vaderen van Dordrecht hebben geleefd, Of deze „oude” schrijvers kunnen genoemd, als wij ze tegenover de Dordtsche Vaderen plaatsen, zal toch wel heel moeilijk gaan. Daarom voeren wij het pleit voor de oude schrijvers, die in den bloeitijd der Reformatie hebben geleefd, en meenen met de Synode van Dordrecht heel wat beter geijkt te zijn, dan wanneer men zich dekken wil met een uitspraak bijv. van Comrie. Wij achten Comrie ongetwijfeld om zijn strijd tegen het oppervlakkig christendom uit zijn tijd, dat de scherpe lijnen der Gereformeerde belijdenis wilde wegdoezelen. Maar wij beroepen ons bij voorkeur niet op Comrie, wanneer het de leer der Gereformeerde Kerk in Nederland betreft, want dan gaan wij ter school bij hen, die ons de belijdenis dier kerken hebben overgegeven, en daarin ons gezegd hebben: „bewaar dit pand u toebetrouwd”. Daarom willen wij het allerliefst aan onze belijdenis het oor geven, en aan de Synode van Dordrecht, die deze belijdenis heeft getoetst aan Gods Woord. Hierbij is vooral het punt van verkiezing en verwerping met biddende nauwgezetheid nagespeurd en het resultaat is geweest, dat deze groote Synode het infra-lapsarisch gevoelen als het meest met Gods Woord en de belijdenis in overeenstemming heeft geacht.
Daarbij te blijven lijkt ons de Vaderen te eeren, en wat meer zegt, lijkt ons het meest naar Gods Woord en de confessie te zijn.

A. (Apeldoorn) S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen