Kerk en Staat

Er is betrekkelijk nog onverwacht, plotseling een geweldige spanning in Europa ontstaan, en deze spanning vindt haar oorsprong in het kleine Finland, dat zich, trots alles, wat er van Russische zijde wordt aangevoerd, nog steeds weet te handhaven. Niemand had dit verwacht. Men zag dit kleine, maar dappere volk binnen enkele weken van strijd, overweldigd door Rusland en wanneer dit inderdaad het geval geweest was, zouden de andere mogendheden er zich bij neergelegd hebben. Nu dit echter het geval is, nu Finland zich weet te handhaven, en het den Russischen beer ontzaglijke verliezen toebrengt, nu de geheele westersche wereld zich met dat dappere volk is bezig gaan houden, nu vrijwilligers van alle nationaliteiten zich spontaan naar dit kleine land begeven, om deel te nemen aan dezen strijd, nu schijnt het, dat de oogen naar alle zijden opengaan, voor hetgeen er in dat land geschiedt. Dat men er “de hand Gods in ziet” durf ik niet te beweren. Dat er hier een “verhooring van het gebed” moet worden geconstateerd, wordt nog niet in het openbaar erkend en uitgesproken. En toch gelooven wij, dat dit inderdaad het geval is. Lezen wij niet in een van de psalmen:
Op wagens, paarden en op helden
Zij onze vijand stout.
Wij zullen d’eer en grootheid melden
Van God, Die ons behoudt;
Zij zijn gekromd, terneer gestooten,
Van moed beroofd en krachten.
Maar wij, wij hebben ‘t heil genoten,
Waarop ons God deed wachten.
Wij meenen ons niet aan overdrijving schuldig te maken, wanneer wij zeggen, dat wij deze „gewijde woorden” ook in Finland bevestigd zien. “Als God werkt, wie zal Hem dan keeren”, zegt een van onze bijbelsche spreekwoorden en wij gelooven, dat dit hier inderdaad het geval is. Want al is er momenteel nog veel onzekers in dit alles en al moet worden toegestemd, dat wij op dit oogenblik nog niet precies weten, wat er feitelijk gaat gebeuren, dit komt toch wel naar voren, dat het initiatief niet van Finland zelf is uitgegaan. Finland heeft tot op dit oogenblik niet anders gedaan, dan zijn onafhankelijkheid verdedigd en gehandhaafd, maar Rusland zelf moet met behulp van Duitschland, dat met Zweden over de Finsche kwestie reeds gesproken had, zich met Finland in verbinding gesteld hebben. Terwijl wij dit neerschreven, kwam van verschillende zijden de mededeeling, dat Finnen en Russen in rechtstreeks contact met elkander waren. Het staat thans vast, aldus meldt Reuter uit Stockholm, dat een van de voornaamste taken van Stockholm bij de vredesonderhandelingen geweest is als “clearinghouse” op te treden voor het overbrengen van mededeelingen tusschen de Russische en Finsche oorlogvoerenden. Zoo werden in den loop van de week mededeelingen van het volkscommissariaat van Buitenlandsche Zaken, door de Zweedsche legatie te Moskou gezonden aan het Zweedsche ministerie van Buitenlandsche Zaken, van daar naar den Finschen gezant Erkko te Stockholm, die op zijn beurt voor doorzending naar Helsinki zorgde.
Het feit, dat thans een direct contact door de Finnen met Moskou tot stand gebracht is, maakt deze omslachtige procedure minder noodzakelijk.
Met toenemende bezorgdheid, gaat Reuter voort, volgden officieele kringen en de buitenlandsche legaties gisteravond de kritieke ontwikkeling in de Finsche situatie. Dat er nu rechtstreeksch contact tusschen de Finsche en Russische Regeeringen tot stand gekomen is en dat de onderhandelingen thans niet te Stockholm gevoerd worden, is hier ongetwijfeld met instemming begroet.
Zweedsche officieele kringen beperkten zich gisteravond voornamelijk tot de verklaring, dat van Zweedsche zijde geen ongepaste druk was geoefend, om de Finnen er toe te brengen, de Russische eischen in te willigen. In alle kringen ziet men de acute gevaren van de huidige situatie in.
Er staat veel meer op het spel, besluit Reuter, dan het toekomstige bezit van Petsamo en Viborg en waarschijnlijk zullen de kwesties spoedig haar hoogtepunt bereiken.
Van Finsche zijde te Stockholm, aldus meldt United Press aan de „Tel,”, wordt er de nadruk op gelegd, dat de vredesbesprekingen zich tot nu toe nog slechts in een beginstadium bevinden. Men heeft nog niet het stadium bereikt van bepaalde eischen en tegeneischen.
Van betrouwbare Russische zijde wordt toegegeven, dat men in het allereerste beginstadium was, niet bevestigd werd echter, dat te Moskou reeds een rechtstreeksch contact tot stand was gebracht. In welingelichte kringen gaf men de volgende samenvatting van de situatie: óf de Russische houding blijkt eerlijk te zijn en dan is een vreedzame regeling mogelijk, óf de Finnen moeten den strijd voortzetten met het waarschijnlijke gevolg, dat de vijandelijkheden zich tot geheel Noord-Europa kunnen uitbreiden.
Van die zijde werd ook ontkend, dat een ultimatum gesteld was. Bepaalde eischen, zooals de afstand van Hangö, de Karelische landengte en Petsamo zijn niet gesteld.
Officieele kringen en de buitenlandsche vertegenwoordigers volgden hedenavond, dat is de avond van 8 Maart, de kritieke ontwikkeling van de situatie met toenemende bezorgdheid. De acute gevaren van den tegenwoordigen toestand worden door allen erkend. Er staat veel meer op het spel dan kwesties, zooals het toekomstige bezit van Petsamo en Viipuri en het is waarschijnlijk, dat spoedig de climax zal worden bereikt.
Dat Europa door dit alles in spanning gebracht wordt, kan blijken uit het feit, dat Von Ribbentrop de minister van B.Z. in Berlijn zich voor een kort bezoek naar Rome zou begeven. Volgens de Duitsche radio zal hij bij zijn bezoek aan Rome met Mussolini en Ciano besprekingen voeren over hangende vraagstukken. Deze besprekingen zouden dan betrekking hebben op de kwesties, die voortvloeien uit den oorlog, en in het bijzonder op het probleem der politieke samenwerking tusschen Duitschland en Italië. En uit Kopenhagen wordt op dat zelfde tijdstip medegedeeld, dat de vroegere Finsche Staatspresident Svinhufvud per vliegtuig naar Berlijn is vertrokken, om zich vandaar naar Rome te begeven, waar hij herstel voor zijn gezondheid wil zoeken.
Wat dit alles nu te beteekenen heeft, is niet zoo heel gemakkelijk te zeggen. Dat Duitschland en Italië op dit oogenblik contact met elkander zoeken is verklaarbaar, gezien het feit, dat Engeland den uitvoer van Duitsche steenkolen verhindert en daarmede aan Rotterdam een groote schadepost bezorgt. Maar dit niet alleen. Italië krijgt daardoor gebrek aan steenkool en weigert desondanks kolen van Engeland te koopen. Maar dit niet alleen. Wanneer Italië achter Duitschland staat en deze beide landen zouden in het belang van Finland samen kunnen gaan en de vrede tusschen RusIand en Finland bewerken, dan zou dit voor de Geallieerden, dat zijn Engeland en Frankrijk geen aangename mededeeling zijn. Men vergete niet, dat de Noorsche landen bevreesd zijn voor een inmenging van de Geallieerden, waartegen deze landen sterk gekant zijn. Zweden en Noorwegen hebben samen verklaard, dat zij onder geen voorwaarde zullen dulden, dat hun landen het slagveld zouden worden, waarop de Europeesche oorlog zou uitgevochten worden. Ook Duitschland zou dit niet gaarne zien. Waarom zou het dit niet gaarne zien? Omdat dan de neutrale zone die het thans van ’n rechtstreeksch contact met den Engelsch-Franschen vijand scheidt, doorgebroken worden zou. De Geallieerden zouden dan een nieuwe invalspoort verkrijgen, waardoor zij Duitschland zouden kunnen aanvallen. Duitschland neemt reeds voorzorgsmaatregelen dat dit niet zou kunnen geschieden door het aanleggen van versterkingen. Verder is er nog een tweede reden waarom Duitschland Rusland zoo spoedig mogelijk met Finland tot vredesonderhandelingen zal bewegen. Berlijn moet thans constateeren, dat Rusland ontzaglijke verliezen lijdt. Er gaat in tweeërlei opzicht, heeft iemand terecht opgemerkt, heel veel energie in Rusland verloren. Energie niet alleen van menschenmateriaal, als wij dat woord in dit verband eens mogen gebruiken, dat thans in Finland in den strijd wordt gedreven, maar ook energie in den vorm van graan en petroleum, waaraan Duitschland zelf zoo’n schreienden nood heeft. Tweeërlei motief dus om den oorlog met Finland zoo spoedig mogelijk te liquideeren. En als derde mag hier nog aan toegevoegd worden, dat een overwinning van Rusland een toch reeds voor Duitschland verloren gegaan overwicht in de Oostzee tot een voortgaande militaire verzwakking in die zee leiden zou.
Niet zonder eenige spanning wachten wij af wat D.V. de week van 10 Maart ons brengen zal. Maar te midden van al deze menschelijke overwegingen en gissingen staat als een rots in de branding het woord van den dichter; “De Heere regeert”.

d. H. (Den Haag), J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen