De Wederdoopers

De Reformatie en de Wederdooper stonden vlak tegenover elkander. Ik wil trachten in enkele korte trekken het eigenlijke karakter der reformatie aan te geven om daartegenover dan de eigenlijke aard van heel de beweging der wederdoopers breeder te omschrijven.
Het beheerschende karakter van de reformatie is in één woord te zeggen, zij is namelijk kerkhervorming. Zoo richtte zich de reformatie tegen de Roomsche Kerk, die door haar reformatie valsche Kerk geworden was. Wie meent dat het in de reformatie alleen maar ging om enkele schreeuwende wantoestanden in de Roomsche Kerk, als bijv. die vreeselijke aflaathandel, het treurig, bandeloos en zedeloos leven van vele „geestelijken” in dien tijd, heeft van het zoo gezegende werk der kerkhervorming al bitter weinig verstaan.
Het ging in de reformatie om de Kerk, om Gods Kerk, om de gemeente des levenden Gods, zooals zij zijn moet pilaar en vastigheid der waarheid. Want dat was de Roomsche Kerk niet meer. De kracht van de reformatie lag eenig en alleen in het Woord Gods, het Evangelie van Gods genade. Dat Woord was in de Roomsche Kerk onder den korenmaat gezet. Het heerlijk licht der vrije genade, dat in het Evangelie des heils, in de boodschap der verlossing zoo helder schijnt, werd en wordt nog steeds in en door de Roomsche Kerk totaal verdonkeremaand. Daar is geen stuk der Christelijke leer te noemen (zelfs niet de leer der Drieëenheid, waarop sommigen nogal wijzen om Rome wat op te halen en nog van Roomsche broeders en zusters te spreken), dat de Roomsche kerk zuiver naar het Woord Gods bewaard heeft en verkondigt. Elk stuk der Christelijke religie heeft zij verdraaid en min of meer verheidenscht. Welnu, het ging in de reformatie alleen hierom, dat de Kerk weer zij: draagster, verkondigster van het Woord Gods; pilaar en vastigheid der waarheid moest zij weer zijn. Alleen dat Woord, maar ook geheel dat Woord moest zij verkondigen. KERK DES HEEREN moest zij weer wezen. Daarom was de reformatie (nogmaals met opzet een andere letter) KERK-hervorming. Het ging om Gods Woord, om Gods Kerk, om Gods genade, ons in het Evangelie geschonken.
Wie dit alles beheerschende karakter van de reformatie goed ziet en in zich opneemt, zal duidelijk verstaan, dat de beweging der wederdoopers niet behoort bij, niet is de linker vleugel van de reformatie, maar juist het gezegend werk der reformatie ontzettend heeft tegengestaan en zoo veel maar mogelijk was, heeft bestreden.
Want wat was daartegenover nu, het karakter van de beweging der wederdoopers? Afgaande op den naam „wederdoopers” of op den vreemden naam „Anabaptisme”, wordt het ons al dadelijk duidelijk, dat deze menschen tegenstanders waren van den kinderdoop en dien verwierpen. Zij wilden de wettigheid van den doop van hem of haar, die als kind gedoopt was, niet erkennen. Beschouwden zulke menschen eenvoudig als nog ongedoopt. Later wanneer zij tot geloof en belijdenis des geloofs kwamen, moesten deze dus opnieuw gedoopt worden. Zoo is het gemakkelijk te begrijpen, dat men deze richting „het Anabaptisme” ging noemen en van deze menschen sprak als van de wederdoopers.
Toch was dat weder-doopen om zoo te zeggen niet hun beginsel, hun verborgen wortel, waaruit deze richting opkwam. Beter kunnen we zeggen, dat her-doopen was geen wortel, beginsel, maar het was vrucht, resultaat, uitkomst, of misschien nog beter gezegd, één der wrange vruchten van heel het doopersch stelsel. Ook kwam de verwerping van den kinderdoop niet voort uit hun verwerping van het genadeverbond. Trouwens de leer van het genadeverbond, zooals die in onze belijdenis en in verschillende liturgische formulieren als een gouden draad door heel het onderwijs loopt, was in het begin der reformatie, ge kunt gerust zeggen, nog geheel onbekend. Juist in en door haar strijd met de wederdoopers is de Kerk des Heeren gekomen tot bezinning op de beteekenis van en op de gronden voor den kinderdoop. Het verbond Gods, zooals dat in het Oude Testament door de besnijdenis en in het Nieuwe Testament door den doop aan ons en ons zaad beteekend en verzegeld wordt, is vooral door Calvijn treffend gegrepen en tot nadere uitbouw gebracht.
Maar ver daar voor, jaren en jaren tevoren was er tusschen de reformatie en de wederdoopers al een ontzaglijk groote, een onoverbrugbare kloof. Wie hier meer van weten wil, leze de brochure van ds J.G. Woelderink: Was de Reformatie een vergissing? (Uitgave van de Willem de Zwijgerstichting te den Haag). De grondfout van het Anabaptisme, en van de doopersche stroomingen, die ook vandaag nog in ons vaderland zooveel geestelijk onheil stichten, is wel te zoeken in het z.g. spiritualisme. Spiritus beteekent geest. Dit spiritualisme van heidensche afkomst, ziet een altijd durende strijd tusschen stof en geest. „Stof en geest behooren niet bij elkander; de geest is van boven, de stof van beneden. Wanneer zij met elkander vereenigd worden, zooals in den mensch, in wien de geest aan het lichaam gebonden is, is dat voor den geest een kwelling een soort ballingschap, waarin hij zucht om verlossing”. De zonde schuilt in de stof, in het natuurlijke, het zienlijke. Vrijmaking van al het stoffelijke, zich verliezen in het geestelijke”. Dat is de verlossing. Volkomen verlossing brengt de dood, want dan ontkomt de geest aan de gevangenis, aan de kerker van het lichaam. Ziedaar in ’t kort het spiritualisme, Hoe heel, heel anders spreekt ons de H. Schrift over deze dingen.

(Wordt vervolgd.)                                HEERMA.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen