Rondom het Oude Testament (XII)

We hebben gezien, dat we de autografa, — de eigenhandig geschreven geschriften van de Bybelschryvers — niet meer bezitten. We zijn voor het kennen van de Bijbeltekst aangewezen op handschriften. En we hebben ook gezien, dat er ten gevolge van dat gedurig overschrijven fouten in de tekst zyn ingeslopen. De taak is nu om de Bijbeltekst van die fouten te zuiveren en haar weer te herstellen in haar eigenlijke vorm. Dit is een taak, die niet eenvoudig is. Voor het vervullen van deze taak staan ons echter wel enkele hulpmiddelen ten dienste, nl. de oude vertalingen van het Oude Testament. Deze vertalingen zijn ook al weer niet feilloos en hebben ook elk voor zich hun geschiedenis gehad. Zij hebben ook op hun beurt van de vele afschrijvingen geleden. Bovendien blijven het altijd vertalingen, maar ze kunnen toch nuttige diensten bewijzen.
De oudste vertaling van het Oude Testament is de zgn. Samaritaanse Pentateuch. Onder de pentateuch — het woord betekent „vijfdelig" — verstaan wij de vijf boeken van Mozes. De Samaritanen, die, nadat het volk Israël in ballingschap gevoerd was, in Palestina waren komen wonen en die een mengelmoesje waren van allerlei vreemde volkeren, en van wie we ook in het N.T. herhaaldelijk lezen, hadden van de Joden de vijf boeken van Mozes overgenomen. Die vormen voor hen het Woord van God. Deze Samaritaanse Pentateuch wijkt in 6000 gevallen van de Hebreeuwse tekst af.
Een andere, zeer belangrijke oude vertaling van het Oude Testament is de zgn. Septuaginta. Deze naam betekent: „De Zeventig", omdat de traditie wil, dat ze door zeventig mensen zou zijn tot stand gekomen. Deze vertaling dateert uit ongeveer 150 v. Chr. en is een vertaling in de Griekse taal. De vele Joden, die in de verstrooiing leefden, kenden het Hebreeuws niet meer en zo kwam er behoefte aan een Bijbel in de wereldtaal van die dagen, nl. het Grieks. Ook de schrijvers van het N. Testament hebben, wanneer zy uit het Oude Testament citeren, van deze Griekse vertaling gebruik gemaakt. Daaruit is het ook te verklaren, dat de aangehaalde teksten in het N. Testament anders luiden dan in het O. Testament.
Een frappant voorbeeld. In Hand. 8 : 32 lezen we dat de kamerling uit de rol van Jesaja las; „Hy is gelijk een schaap ter slachting geleid en gelijk een lam stemmeloos is voor die, die het scheert, alzo doet hij zijn mond niet open". Dit is een aanhaling uit Jes. 53 : 7. Maar daar staat het anders en beter. In Hand. 8 wordt gezegd, dat het schaap ter slachting wordt geleid en dat het lam geschoren wordt. Maar van een lam is nog niet veel wol te scheren! Het moet dan ook, evenals in Jes. 53, andersom. Het lam wordt geslacht (denk aan het Paaslam) en het schaap wordt geschoren. Maar hoe komt dan die omzetting in Hand. 8 ? Wel, die is letterlijk overgenomen uit de Septuaginta, want daar staat het ook zo.
Maar al heeft deze Septuaginta haar eigenaardigheden, toch heeft ze haar waarde voor het verstaan van de oorspronkelijke Bijbeltekst. We hebben gezien, dat de oudste tekst van het O. Testament, die wij bezitten, dateert uit 1000 n. Chr. Deze Griekse vertaling dateert uit ongeveer 150 v. Chr. Deze vertaling staat dus meer dan 11 eeuwen dichter bij de oorspronkelijke tekst dan ons oudste Bijbelhandschrift, afgezien dan van de pas gevonden Jesaja-rol.
Deze Septuaginta heeft eveneens haar geschiedenis gehad. De oorspronkelijke vertaling hebben we ook al weer niet. We moeten ons voor het kennen van de Septuaginta-tekst ook al weer behelpen met handschriften. De beste is de zgn. Vaticanus, zo genoemd, omdat ze in het Vaticaan te Rome wordt bewaard. Een andere tekst is de Alexandrinus, daterend uit de 5de eeuw, afkomstig uit Alexandrië en zich thans bevindend in het Britse Museum te Londen. Ook is er nog de Sinaïticus, die in de vorige eeuw in een klooster op de Sinaï werd gevonden.
Toch heeft deze Septuaginta zijn waarde om mee te helpen de oorspronkelijke tekst van het O. Testament te herstellen. Zo weten we b.v. ook, dat we de toevoeging in Micha 6 : 9, waarover we het de vorige maal hadden, niet moeten vertalen: „Uw naam ziet het wezen", maar: „Het is wijsheid Uw Naam te vrezen".
Van belang zijn in dit verband ook nog de zgn. Targoems. Dat zyn vertalingen van het O. T. in het Aramees, de taal die later door de Joden werd gesproken. Deze vertalingen stammen uit de eerste eeuwen na Christus. De belangrijkste zijn een Babylonische en een Jeruzalemse Targoem.
Verder is er nog een Syrische vertaling, de zgn. Pesjitto en heeft ook de Vulgata, de Roomse Bybel, die dateert uit de 4de eeuw en vooral het werk is van de kerkvader Hiëronymus, zyn betekenis, vooral omdat deze teruggaat op veel oudere oud-latijnse vertalingen.
Dit alles wil natuurlijk in geen enkel opzicht zeggen, dat, wat de oude vertalingen hebben, altijd juist is, maar soms wijzen ze in een goede richting of werpen op een moeilijke tekst in eens een verrassend licht

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen