Reformatie - revolutie

Vooral in onze dagen krijgen deze twee woorden in hun onderlinge betrekking geweldige beteekenis; met name zooals Rome dit verband wil zien. Immers Rome deinst er niet voor terug om te beweren, dat uiteindelijk de revolutionnaire beweging tot in het huidige communisme toe te danken zou zijn, wat de beginselen aangaat, aan de Reformatie. We kennen Romes betoog ten deze; n.l. de Reformatie met haar roep om vrijheid en verwerping van het Kerkelijk Gezag (Paus ca.) heeft de deur open gezet voor alle mogelijke willekeurigheid, ieder zou met de Schrift en haar uitleg maar kunnen doen wat hij wilde; in het wezen der zaak rationalisme; en deze lijn, van uit het religieuse doorgetrokken tot het publieke en alle leven, baart dan uiteindelijk een losbandigheid, waarbij de communist recht van bestaan krijgt. De Revolutie zou alzoo een dochter zijn van de Reformatie.
Inderdaad een ernstige aanklacht, en die bij het eerste aanhooren een schijn van recht krijgt. Doch bij nader en dieper bezinning van haar grond wordt ontheven; en bij nadere beschouwing à posteriori (van achteren) eer in haar tegendeel kan worden omgekeerd; n.l. dat veeleer Rome wel eens een vruchtbare bodem voor de Revolutie kon blijken te zijn.
Inderdaad de Reformatie riep om de vrijheid van den mensch; maar tegenover de hiërarchie van Rome. Dit is een aparte vrijheidsroep; en dan niet vrijheid voor den mensch als zoodanig, maar voor den Christen; dat is de mensch die naar God en Zijn Woord luisteren wil.
Rome dat slaafsche onderwerping eischt aan de hiërarchie, had den mensch in zijn edelste en geestelijk-zedelijke kwaliteit feitelijk beschadigd en onteerd. Daartegen kwam de Reformatie met alle kracht op. Zij vroeg om vrijmaking van deze door den mensch zelf in Rome aangebrachte boeien; om den mensch terug te brengen tot de ware vrijheid, dat is in gebondenheid aan het gezag van het Woord Gods. Dat was de kerngedachte van het Reformatorische: Sola Scriptura; alleen de Schrift. Wel verre dus van een rationalistische ongebondenheid en losbandigheid.
Bij een principieele vergelijking van Reformatie en Revolutie kan Rome's aantijging geen stand houden.
Vooreerst: de Reformatie gaat uit (wat den mensch aangaat) van het verondersteld (als wezenlijk!) slecht zijn van den (gevallen) mensch; onbekwaam tot eenig goed en geneigd tot alle kwaad. De Revolutie (als leer) ging uit van het verondersteld goed zijn; de mensch is au fond, in zijn diepste wezen goed, zoo leert de Revolutie; zie b.v. Rousseau's Contrat Social; bevestigd heden ten dage in al die uitroepen als: wij gelooven in den mensch, etc. Voorts de Reformatie kent als bron van behoudenis alleen vrije genade (het sola gratia); de Revolutie huldigt het systeem van zelfverlossing.
De Reformatie riep den mensch terug niet naar de Rede etc. (gelijk de Revolutie) maar tot de Heilige Schrift.
Hoe zou dus de Revolutie nu kunnen zijn een dochter van de Reformatie! De Reformatie heeft juist de Revolutionnaire gedachte ten felste bestreden. Reeds tijdens de Reformatie zelve. Immers toen was Europa reeds besmet, doorzuurd en verkankerd door de in diezelfde dagen opgekomen Humanistische beweging uit een vernieuwd heidendom; in bond met de z.g. Renaissance. Europa was er door verrevolutionnaird, en ging ziender oogen den ondergang tegemoet. Toen is het juist de Reformatie geweest, welke Europa van dien ondergang heeft gered. Rome bleek geen principieele noch practische reëele kracht van verweer meer te hebben, dank zij de zonden van Rome in leer en leven. Het ging toen al net als nu in nog veel scherper mate: vanwege Rome's schrikbare afgoderij en geldmakerij keeren velen zich van Rome af, en vallen dan o zoo licht in handen van Revolutionnaire bewegingen. Men zou op deze lijn schier kunnen gaan spreken van Rome als een hefboom tot revolutie. Straks nog iets aparts hieromtrent.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen