Gereformeerden in de Hervormde Kerk. De Bond in het goud.

Volgende week wordt het 50-jarig bestaan van de Gereformeerde Bond in de Hervormde Kerk herdacht.
De Bond in het goud. De Bond — het is een bekende uitdrukking geworden. En de kerkelijke insider weet wat dit betekent. Daaronder wordt verstaan de brede groep Gereformeerde Belijders in de Hervormde Kerk, die een moeizame strijd voeren en een eigen, het Gereformeerde geluid laten horen in een kerk, waarin de midden-orthodoxie steeds meer de leiding krijgt.
Een dominee van de Bond heeft onder ons een goede naam. En in verschillende plaatsen is het feit of een ds van de Bond „op" is of niet bepalend voor het kerkbezoek. De Bonders krijgen bij een dominee van de Bond de prediking, die zij begeren, maar is bij zijn afwezigheid een midden-orthodoxe prediker „op stoel", dan weten ze de weg te vinden naar de voederbak van de buurman, ook al is die dan afgescheiden en is z'n eerste geloofsartikel niet: Ik geloof de Hervormde Kerk!
Het 50-jarig bestaan van de Gereformeerde Bond bepaalt onze aandacht heel scherp bij de situatie der Hervormde Kerk en de verscheurdheid der Gereformeerde Belijders.
Ter gelegenheid van een jubileum wijzen we steeds op de lichtzijden en de verdiensten van de jubilaris. Dat moet ook in dit geval geschieden.

Lichtzijden
De eerste lichtzijde is ongetwijfeld dit: de Gereformeerde Bond heeft in deze 50 jaren er voor gezorgd dat het gereformeerde geluid niet verstomde in de Kerk der Vaderen. Steeds weer heeft men de Hervormde Kerk herinnerd aan haar eigen papieren: de drie Formulieren van Eenigheid. Afgedacht van het feit of men om die reden in de Kerk mag blijven, dat het geschied is heeft z'n eigen waarde, die bij een jubileum erkend dient te worden.
De tweede lichtzijde bij dit Jubileum is het feit dat de Gereformeerde Bond de wacht heeft betrokken niet bij de Belijdenis alleen, maar ook bij de prediking, waarin de Belijdenis zich kristalliseert. Bij alle verscheidenheid, die er ook in de Gereformeerde Bond is — gelijk in onze eigen kerken — is de schriftuurlijk-geestelijke prediking de kracht van de Gereformeerde Bond geweest in deze halve eeuw. Daar is een bewarende functie van uitgegaan in de Kerk, waarvan men nog altijd lid is.
Een derde verdienste ligt in de steeds weer herhaalde en beklemtoonde strijd voor het Gereformeerde beginsel. Het valt niet mee om steeds minderheid te zijn en dan toch te volharden en niet toe te geven. 50 jaren Gereformeerde Bond betekent ook 50 jaren onophoudelijke strijd. De mannen van de Gereformeerde Bond — de een meer en de ander minder — hebben deze strijd gestreden. Dit even te belichten past bij een gouden Jubileum.

Vragen
En wat moeten we nu doen?
De Gereformeerde Bond toewensen dat men nog maar lang verder mag strijden? Nog eens 50 jaar daarbij? Dat laatste in geen geval. Dat zou de Bond zelf ook niet willen.
De Bonders zouden het liefst zien dat de Bond zichzelf overbodig maakte doordat ze hun strijd bekroond zagen in de terugkeer van de Hervormde Kerk tot Schrift en Belijdenis. Die wens willen we graag uitspreken. We zijn dan in de lijn van de Acte van Afscheiding, waarin aan de „wederkeer" direct aandacht is geschonken.
Intussen wordt, als we ons niet vergissen, de positie van de Gereformeerde Bonders in de Hervormde Kerk steeds moeilijker. Inzonderheid sinds de invoering van de nieuwe Kerkorde zijn er allerlei situaties ontstaan, die met grote zorg vervullen. Het zal ons benieuwen hoe lang onze Gereformeerde Bonders het nog uit kunnen houden. Steeds meer stemmen gaan uit het kerkvolk op om nu de Hervormde Kerk te verlaten. Maar men acht de tijd nog niet gekomen. Hoe moeilijk ook, het advies blijft: doorstrijden, want nog kan de Gereformeerde prediking gebracht worden.
Intussen zou een uittreden van de Gereformeerde Belijders uit de Hervormde Kerk om een hernieuwde bezinning vragen van het kerkelijke probleem in Nederland. Wat zou het heerlijk zijn als alle Gereformeerde Belijders samen gebracht konden worden in één Kerk op de basis van Schrift en Belijdenis. Een Kerk, waarin de Belijdenis gehandhaafd werd en functionneerde in leven en prediking! Vooralsnog een visioen?
De strijd en de plaats van de Gereformeerde Bonders in de Hervormde Kerk is voor ons vaak moeilijk te verwerken en te begrijpen. De waarheid kan door hen gepredikt worden bij de gratie van de leugen. We menen dat deze prijs te hoog is. De mannen van de Bond komen daarbij zelf telkens in gewetensconflict. Ze moeten zich steeds weer bij compromissen neerleggen. En als een Gereformeerd Bondspredikant als praeses van een classicaal bestuur een attest van een vrijzinnige collega moet ondertekenen, moet zijn hand wel beven en zijn geweten wel bezoedeld zijn!
Dat is het, wat we van onze Gereformeerde broeders en zusters in de Hervormde Kerk niet kunnen begrijpen. Eerlijk gezegd — in leer en sfeer staan we heel dicht bij hen. Van alle samensprekingen, die deputaten voor Eenheid onder de Gereformeerde Belijders sinds 1947 gehouden hebben, bewaren ze aan die met het Hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond de prettigste herinneringen. We waren het in bijna alle punten met elkaar eens, vooral in visie op de prediking en de functionnering van het geloof, maar niet op het punt van de Kerk.
De totale erkenning van Christus' Koningschap ontbreekt bij de Gereformeerde Bonders. Op dit punt marchanderen ze steeds weer. Daarom moeten ze zo vaak capituleren. Daarom vragen we ons steeds weer af: Hoe is het mogelijk dat zij, ja zij, die dit prediken en deze overtuiging hebben, kunnen blijven in een kerk, waarin zo totaal andere dingen gebeuren? O ja, men klaagt wel, men protesteert wel, maar al protesterend capituleert men weer.
Dit neemt niet weg dat we met grote interesse de strijd volgen, die de Bonders in de kerk der vaderen voeren. Terecht willen ze niet als een modaliteit behandeld worden, maar pretenderen ze volkomen in de lijn van de Belijdenis der Kerk te zijn.
Deze dingen zijn duidelijk naar voren gebracht in een gesprek tussen dr Berkhof en ds Boer.
Dit artikel zou te lang worden om deze discussie hier te vermelden. Daarom daarover D.V. een volgende keer.

J.H. V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen