Toelichting op de Kerkorde

De Kerkorde spreekt in artikel 41 ook over de leiding van de classicale vergaderingen. Zij zegt: In deze vergaderingen berust het presidium of beurtelings, of na verkiezing bij de dienaren des Woords, met dien verstande, dat dezelfde persoon niet tweemaal achtereen mag worden gekozen. Vanouds af werden de ouderlingen van het presidium uitgesloten. Nu geschiedde dat natuurlijk niet om principiële redenen, doch louter om redenen van practische aard. De predikanten zijn door opleiding en ervaring meestal beter geschikt om leiding te geven aan een vergadering dan de meeste ouderlingen, hoewel hier onmiddellijk aan moet worden toegevoegd, dat er ook predikanten zijn, die feitelijk ten enenmale ongeschikt zijn om een vergadering van classis of synode te leiden. Zou het geval zich voordoen, dat er, hetzij door sterfgevallen en ziekte, hetzij door vertrek naar andere classicale ressorten, geen enkele predikant in een classicaal ressort aanwezig was, dan zou ongetwijfeld één der broeders ouderlingen gevoegelijk de vergadering kunnen presideren. In een dergelijk geval is het wel gebeurd, dat men voor zulk een vergadering een predikant „leende" uit een naburige classis. Dit is soms misschien wel gewenst, maar principieel noodzakelijk is het niet. Aanvankelijk werd de praeses bij gewone vrije stemming gekozen, zoals de Synode van Emden, 1571, bepaalde cap. II, 2. Dit was toen zeker noodzakelijk, want er waren in die eerste tijd maar weinig goed onderlegde predikanten.
Later werd dit anders. De Synode van Middelburg, 1581, sprak uit, dat de praeses óf bij toerbeurt óf bij stemming moest worden gekozen, art. 30. Deze Synode stelde dus als eerste regel: presideren naar toerbeurt; in bepaalde gevallen mocht een vrije verkiezing worden gehouden. Deze, door Middelburg vastgestelde regeling, geldt nog altoos in de kerken. Zij is uitnemend. De gereformeerde kerkregering wil immers tot geen prijs de hiërarchie bevorderen, integendeel, zij wil elke hiërarchie zoveel mogelijk uit de kerk van Christus weren. Daarom moeten alle dienaren des Woords om de beurt het presidium voeren, om mede daardoor het beginsel van de gelijkheid der dienaren tot uiting te brengen. Het is dan ook niet juist, indien men bijv. de predikant, die het scribaat voert, als „vaste" scriba dan, vrijstelt van het presideren der vergadering. Als het zijn beurt is om voorzitter te zijn, moet een ander belast worden met het scribaat.
Het presidium prevaleert boven het scribaat. De classen hebben echter ook de vrijheid om in bijzondere omstandigheden het voorzitterschap door middel van stemming aan een ander op te dragen. Soms hangt er zeer veel van de leiding van een vergadering af. In zulke gevallen moeten de kerkelijke belangen niet opgeofferd worden aan een door de kerken zelf gemaakte regeling of aan menselijke eer en hoogheid. De Kerkorde zegt verder, dat niemand tweemaal achter elkaar tot praeses mag worden gekozen. Ook hierdoor wilden onze vaderen alle hiërarchie weren. Zou iemand telkens door de vergadering worden gekozen als voorzitter omdat hij zulke uitnemende gaven voor dit werk van praeses heeft, dan zou zulk een persoon zich al spoedig de meerdere van zijn ambtgenoten gaan gevoelen en door de anderen als zodanig worden beschouwd, terwijl hij allengs een gezag zou krijgen of zichzelf toeëigenen, dat hem niet toekwam. Daarom is de regel zeer goed: niet tweemaal achter elkaar mag dezelfde persoon tot praeses worden gekozen. Nu zou het kunnen gebeuren, dat iemand, in geval van buitengewone omstandigheden, tot praeses werd gekozen, die naar toerbeurt de vorige vergadering had gepresideerd, zou zulk een persoon dan niet als praeses mogen optreden? Het artikel van de Kerkorde verbiedt dit niét, want er staat, dat hij niet tweemaal achtereen tot voorzitter mag worden gekozen. "
De eerste maal was hij het naar toerbeurt. Maar afgedacht hiervan zou men in bepaalde omstandigheden er geen bezwaar tegen kunnen maken, indien iemand tweemaal achtereen het voorzitterschap bekleedde. Het heil der kerken spreekt ook hier het beslissende woord. In Frankrijk is het tweemaal gebeurd, dat dezelfde persoon praeses was van elkaar opvolgende synoden. Dit geschiedde na de opheffing van het Edict van Nantes, bij de synoden au desert, de synoden in de woestijn, dus in een zeer abnormale tijd. Pierre Peyrot was praeses van de synode, die van 11—18 September 1748 in de Cevennes werd gehouden; hij was ook voorzitter van de daarop volgende synode in de Hautes-Cévennes, 4—10 Mei 1758. De bekende Paul Rabaut was voorzitter van de synode in de Cevennes, 1—9 September 1758, en van de laatste nationale synode in Ie Bas-Languedoc, 1—10 Juni 1763.
Over de andere leden van het moderamen van de classis spreekt artikel 41 niet. Artikel 35 van de Kerkorde heeft reeds gehandeld over het werk van de scriba — we laten dit nu verder rusten, hoewel het interessant zou zijn eens na te gaan wat de oude classicale handboekjes over de moderatoren, of zoals men vroeger ook wel zeide, directoren of officieren van de classen zeggen.

A.(Apeldoorn), H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen