De Reformatie van 1834 (4)

De Cock voor goed uitgeworpen.
Op volledigheid maken deze artikelen geen aanspraak. Dan zou ik moeten vertellen, waarom de schorsing én formeel én materieel onwettig en onoprecht was. Ook zou het teveel ruimte vragen in den brede na te gaan, hoe de kerkeraad van Ulrum en de Cock op alle mogelijke wijze protesteren tegen het vonnis van de classis Middelstum. Aan afscheiding werd door de Cock niet gedacht.
Onwaar is het, dat de Cock om zijn hartstochtelijke en heftige taal tegen de leugenleer is uitgeworpen. Brummelkamp en Gezelle Meerburg waren heel andere karakters dan de Cock, echte Johannesfiguren, zacht en vriendelijk, maar tegen hen trad men niet minder vijandig op. De oorzaak van de vijandschap lag hier, dat de Cock met onversaagde moed en in de wapenrusting Gods het opnam voor de waarheid Gods en tegen het liberalisme in de kerk.
Ook uit de geschriften van zijn tegenstanders en smaders blijkt zonneklaar, dat men in de Cock de gereformeerde leer en belijders bestreed.
Daar ging het om. Dat de Cock geen opstandeling was, blijkt uit zijn onderwerping aan de kerkbesturen. Daarom leidde hij geen godsdienstoefeningen. Wel protesteerde hij onder meer ook bij het provinciaal kerkbestuur. Ook wendde hij zich tot de koning. Hoe werd hij teleurgesteld.
Aangenaam was het hem, dat hij te Groningen aan de Grote Markt voor het provinciaal kerkbestuur moest verschijnen. De studenten en het grauw van de straat hoonden en bespotten hem, toen hij 11 maart 1834 in Groningen was. Pas op 1 april komt de uitspraak van het provinciaal bestuur. Het vonnis werd niet opgeheven, maar verzwaard: voor de tijd van twee jaar geschorst met verlies van tractement, en dat met terugwerkende kracht.
De enige grond voor dit vonnis was de uitgave van het boekje tegen Brouwer en Reddingius. De andere zg. gronden van het classicale vonnis werden stilzwijgend niet ontvankelijk verklaard

De algehele afzetting.
Weer moet de Cock voor een commissie uit het provinciaal bestuur verschijnen en wel op 5 mei 1834. Nu omdat hij een voorrede had geschreven in een boekje tegen de gezangen. Intussen was de Cock persoonlijk naar Den Haag gegaan om koning Willem I zijn beklag te doen, en de zaak van Gods Kerk in deze landen te bepleiten. Wat moet de teleurstelling hem smartelijk gevallen zijn.
Op 29 mei 1834 besluit het provinciaal kerkbestuur ds. Hendrik de Cock van zijn dienst geheel af te zetten. In Ulrum oefenen velen sterke druk op hun geliefde leraar om nu zich af te scheiden. Maar ook nu onderwierp hij zich weer want het ging hem waarlijk niet om eigen persoon en zaak, maar om de waarheid en om de kerk, die hij zo onuitsprekelijk liefhad. De Cock heeft zich nooit afgescheiden van de kerk, maar zoals de Acte van Afscheiding duidelijk aangeeft van degenen, die niet van de kerk zijn.
Na zijn afzetting ging hij in appèl bij de Synode. Hij gaf dus de moed niet op. Dit appèl zat goed in elkaar. Nog eens wendde zich de kerkeraad van Ulrum tot het provinciaal kerkbestuur en tot de staten van Groningen „om te vragen de handhaving van het regt der verdrukten".
Met recht kan gezegd, dat Ulrum alle middelen beproefd heeft om herstelling van het onrecht te verkrijgen. Van de synode kreeg de Cock een half jaar tijd om aan het provinciaal kerkbestuur zijn berouw en leedwezen te doen blijken. Tevens werd hij veroordeeld in de kosten ter zake van zijn procedure bij het provinciaal kerkbestuur gevallen. Op 2 October 1834 probeert de Cock het nog eens bij dit bestuur.
Het vraagt van hem het onmogelijke! De Cock verklaarde zich bereid berouw en leedwezen te betuigen over alles wat hij gedaan had in strijd met Gods Woord. „Geen pourparlés" (geen praatjes), snauwde de president hem bij herhaling toe. Men stelde deze man voorwaarden, waarvan men wist, van tevoren wist, dat hij ze om Gods wil niet kon en mocht aanvaarden. Zelfs in het hart van zijn vroegere vriend prof. Hofstede de Groot, evenals bij de anderen gloeide een zo bittere haat en vijandschap, omdat men wist, dat de vraag wien meer te gehoorzamen God of de mensen, voor Hendrik de Cock door Gods genade en kracht geen vraag meer was. Zijn oudste dochtertje, 3,5 jaar oud, was ernstig ziek en stierf 8 October. De vijanden maakten van het overlijdensbericht in de Groninger Courant verminkte afschriften. Als een engel der vertroosting kwam de volgende dag, ds. H. P. Scholte, predikant in volle rechten, hem bezoeken. Ook voor Scholte werd de kansel gesloten. Toch heeft Scholte in Ulrum gepreekt en gedoopt, waarom hij op de meest wederrechtelijke wijze in de gevangenis terecht kwam.
Dit alles werd voor de Cock een duidelijke aanwijzing en een dringende roepstem des Heeren om door de noodzakelijkheid gedrongen zich af te scheiden van de valse kerk en weder te keren tot de Kerk des Heeren.
„Gaat uit van haar, Mijn volk, opdat gij aan hare zonden geen gemeenschap en aan hare plagen geen deel hebt".
De Cock is niet in overhaasting de Hervormde kerk uitgegaan. Hij deed alles om er in te blijven, maar is om zijn pal staan voor de waarheid Gods uitgeworpen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen