Toelichting op de Kerkorde

In de vierde plaats merken we, ten aanzien van deputaatschappen in het algemeen, op, dat de duur van de dienst van deputaten afhangt van de vergadering, die hen benoemt. Soms worden ze voor één jaar, soms voor twee of drie jaren benoemd. Zolang hun benoeming geldt mogen zij zich niet aan het opgedragen werk onttrekken, force majeur natuurlijk voorbehouden. Door bijzondere omstandigheden kan hun diensttijd langer worden dan oorspronkelijk was bedoeld en vastgesteld. In de tijd van de remonstrantse twisten bijvoorbeeld konden door de tegenwerking van de Overheid soms jaren lang geen synoden worden gehouden. Welnu, de deputaten van deze synoden bleven daardoor soms vele jaren in functie. Maar nogmaals, in normale gevallen duurt hun diensttijd zo lang als hun committente heeft bepaald. Na afloop van deze termijn zijn ze al of niet herkiesbaar. Dit hangt weer af van de vergadering, die het deputaatschap heeft ingesteld. In het algemeen gesproken kan men zeggen, dat het niet wenselijk is altijd dezelfde personen te benoemen, maar het is evenmin wenselijk om telkens anderen aan te wijzen. Door steeds dezelfde personen in een deputaatschap te kiezen wordt een zekere hiërarchie gemakkelijk in de hand gewerkt, en door steeds anderen met het werk te belasten lijdt het werk gemakkelijk schade, want dan ontbreekt de nodige continuïteit. Daarom is een gemengde regeling aan te bevelen.
In de vijfde plaats zij opgemerkt, dat een deputaatschap zichzelf niet kan aanvullen. Aan deputaten ontbreekt ten enenmale de bevoegdheid om anderen op eigen gezag aan hun getal toe te voegen. Wel staat het hun vrij, zegt Bouwman, Geref. Kerkrecht, II, 219, wanneer zij dit voor de uitvoering van hun opdracht nodig oordelen, het advies van anderen in te winnen, maar zij gaan buiten hun bevoegdheid, wanneer zij andere personen, die de synode niet gewild heeft, tot hun getal toevoegen.
We gaan nu nog even nader in op wat artikel 49 zegt over de deputaten. We beperken ons tot een paar hoofdzaken.
In de eerste plaats zegt dit artikel, dat de deputaten de besluiten der synode hebben uit te voeren bij de onder haar ressorterende dassen. Vroeger stond er nog bij: bij de Hoge Overheid. Deze toevoegingen: bij de Hoge Overheid, en: bij de classes zijn eigenlijk overbodig. Een algemene aanduiding: om de besluiten der synode uit te voeren, is voldoende, want dat is de eigenlijke taak van deputaten, zoals we reeds gezien hebben. Dit geldt alle deputaten, zowel die van de particuliere als die van de generale synode, en, zoals vanzelf spreekt, ook die van de dassen.
In de tweede plaats wordt gezegd, dat de deputaten van de particuliere synode tezamen, of althans ten getale van drie bij de peremptoire examens der candidaten tegenwoordig moeten zijn. Dit is één van de belangrijkste taken van deze deputaten. Zij moeten als vertegenwoordigers van het gehele kerkverband de examens bijwonen, zoals ook artikel 4 van de Kerkorde zegt. Zij nemen zelf deze examens niet af, maar mogen wel een bescheiden gebruik maken van het recht tot navragen, zoals ieder lid van de classis. Het woord bescheiden mag hier wel onderstreept worden, want soms is wel eens de indruk gewekt, alsof de deputaten de eigenlijke examinatoren waren, en dat is toch zeer beslist niet het geval. Na afloop van het door hen aangehoorde examen hebben de deputaten zich een ogenblik af te zonderen om een, zo mogelijk, gemeenschappelijk advies aan de classis uit te brengen, waarna de classis beslist. Bij een conflict tussen classis en deputaten kan het nodig zijn de beslissing van de particuliere synode in te roepen, zoals ook de synode van 1941 heeft uitgesproken. Niet in ieder geval is dit noodzakelijk. Als de deputaten hebben geadviseerd tot toelating van een candidaat en de classis wijst hem af, dan behoeft er geen synodale beslissing te komen. Hebben deputaten evenwel tot afwijking geadviseerd en classis laat een candidaat toe, dan kon het nodig zijn de uitspraak van de particuliere synode in te roepen, namelijk dan, als het blijkt, dat de deputaten en classis niet tot overeenstemming kunnen komen. Dat dit allereerst moet beproefd is duidelijk.
Tussen artikel 49 van de Kerkorde en artikel 4, sub 2, is een kleine plooi, die nog eens glad gestreken moeten worden. Artikel 4, sub 2, zegt, dat de meerderheid van deputaten bij het peremptoir examen aanwezig moet zijn, terwijl artikel 49 spreekt van althans drie deputaten. Hier zou geen plooi zijn, indien artikel 49 bepaalde, dat er bijv. 5 deputaten moesten zijn, maar dat is juist niet bepaald. Het aantal deputaten wordt aan de particuliere synode overgelaten.
Uitkomst brengt hier ook niet de bepaling van de synode van 1854, want die zegt, dat het aantal deputaten niet minder dan vijf mag zijn. Elke particuliere synode heeft het recht om meer deputaten te benoemen. Gesteld nu, dat een synode 7 deputaten wenst te benoemen, dan moeten er volgens art. 4, sub 2, in elk geval 4 bij een examen tegenwoordig zijn, terwijl artikel 49 met 3 genoegen neemt, dus met de minderheid. Door het feit, dat het een gewoonte is in onze Kerken om 5 deputaten volgens artikel 49 te benoemen, valt het niet op, dat er een oneffenheid is in de kerkordelijke bepalingen. Het is aan te bevelen deze oneffenheid weg te nemen, door uit artikel 49 het getal 3 te lichten en eenvoudig daarvoor in de plaats te stellen, dat de meerderheid van deputaten aanwezig moet zijn, hetgeen ook de bedoeling is van dit artikel.

A.(Apeldoorn), H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen