Toelichting op de Kerkorde

We zijn thans gekomen tot artikel 53 van de Kerkorde. Het is van deze inhoud: Insgelijks zullen ook de ouderlingen en diakenen bij de aanvaarding van hun ambt, in een vergadering van de Kerkeraad, hun instemming betuigen met de Drie Formulieren van Enigheid door ondertekening van het voor hen bestemd verbindingsformulier. Het gaat in dit artikel dus over:
Ondertekening van de Belijdenis door de ouderlingen en de diakenen.
In vroegere eeuwen trokken de Kerken der Reformatie in ons land hierin geen vaste lijn. Voor 1574 was van ondertekening der Belijdenis door de ouderlingen en diakenen geen sprake. De synode van Dordrecht, 1574, stelde ondertekening echter verplicht. Zij bepaalde in art. 32: „De Ouderlinghen ende Diaconen in haren dienste gheconfirmeert sijnde, sullen de belijdinghe ende articulen der Discipline onderschrijven."
Opmerkelijk is, dat in deze bepaling ook de Kerkorde wordt genoemd, want daarop ziet het woord Discipline. De nationale synode van Dordrecht, 1578, deed weer een schrede terug. Zij toch sprak uit, dat ondertekening moest worden gevraagd van de predikanten en van de professoren in de theologie, maar zij legde geen verplichting daartoe op aan de ouderlingen en de diakenen, terwijl van de Kerkorde in het geheel niet gerept werd. Deze synode kon niet verder komen dan tot het: „soo ware oock goet dat het selfde van den Ouderlinghen gheschiedde". Over de diakenen werd niet gesproken. De nationale synode van Middelburg, 1581, was echter weer iets strenger, want zij ordonneerde in art. 37 van haar Kerkorde, dat naast de predikanten en de professoren in de theologie ook de ouderlingen en diakenen de Belijdenis moesten ondertekenen. Ook zij liet de Kerkorde buiten beschouwing. In 1586 stond de zaak weer anders. Toen vergaderde de nationale synode in Den Haag, doch zij vorderde in het geheel geen ondertekening meer door de ouderlingen en de diakenen, noch van de Belijdenis, noch van de Kerkorde. Dit duurde tot de grote nationale synode van Dordrecht, 1618/19, die wel geen bepaling daaromtrent in de Kerkorde opnam, maar die toch weer een stap in de goede richting deed door in de 175e zitting, zaterdag 25 mei 1619, uit te spreken: Ende off oock, ende op wat wyse de Ouderlinghen der kercken onderschrijven zullen zulckx wert gelaten ter discretie van yder Classis ende Synodus. Van een algemene verplichting is dus geen sprake. Ook worden de diakenen niet genoemd. En evenmin wordt over ondertekening van de Kerkorde gesproken. Iedere classis en iedere provinciale synode kon voor haar ressort een regeling treffen. Of overal de ondertekening verplicht werd gesteld, is m.i. te betwijfelen. Want wel beval de Friese synode: De nieuw verkoorene Ouderlingen en Diakenen zullen het Formulier, bij alle Dienaars vertekent, mede ondertekenen, maar in Gelderland bijv. werd in 1715 een verzoek om de ondertekening van de ouderlingen en de diakenen te vorderen afgewezen, welke afwijzing in 1716 werd herhaald.

Thans verplicht
De Kerken der Afscheiding hebben, zeer terecht, de plicht tot ondertekening van de Belijdenis (weer) ingevoerd. Zij toch bepaalden op haar eerste generale synode, in 1836 te Amsterdam gehouden: De tegenwoordige Herders en Leeraar zullen, een iegelijk in zijne Provincie, door de onderteekening van het oude verbindingsformulier, zich plegtiglijk, als in de tegenwoordigheid Gods, verbinden aan de leer en dienst en tucht der Christelijke Gereformeerde Kerk in Nederland; hetzelfde zal in elke gemeente geschieden door de Kerkeraadsleden, en zal in het vervolg van een iegelijken in de dienst treedenden Bedienaar des Goddelijken Woords, Ouderling en Diaken gevorderd worden, opdat daardoor alle dubbelzinnigheid en dubbelhartigheid worde voorgekomen, Acta art. 70. De synode van Amsterdam, 1840, voegde hieraan toe: „De Herders en Leeraars zullen de Kerke-ordening van Dordrecht . . . onderteekenen. De Ouderlingen zullen belooven, volgens dezelve de Gemeente te helpen regeren.
Toen in 1947 de Kerkorde werd gewijzigd is er een apart artikel over de ondertekening van de Belijdenis door de ouderlingen en de diakenen opgenomen, welk artikel we hierboven hebben weergegeven. Hiermede zijn wij dus weer in de lijn van de synode van 1574 gekomen. En dit is een goede lijn. De Kerken toch dienen altoos waarborgen te vragen. Als de dienaren des Woords de Belijdenis moeten onderschrijven, zoals uit onze vorige artikelen is gebleken, dan is het eigenlijk vanzelfsprekend, dat zij, die toezicht oefenen op de predikanten, ook blijk hebben gegeven, dat zij zuiver in de leer zijn. Waarbij dan nog komt, dat de ouderlingen en diakenen ook geestelijk werk in de gemeente verrichten, en het is een levensbelang voor de Kerken, dat dit geschiedt door mannen, die instemming betuigen met en trouw beloven aan de op Gods Woord gegronde Belijdenis der Kerken. De Kerken hebben natuurlijk wel toe te zien, dat deze ondertekening door de ambtsdragers niet tot een blote formaliteit wordt verlaagd, en dat zij uiteindelijk niet een vlag is, die de lading niet dekt.
We laten dit nu verder rusten, hoewel het een zaak is, die de volle aandacht van de Kerken verdient. We willen alleen nog herinneren aan het feit, dat de generale synode van 1947 ook een kort formulier voor de ondertekening der Belijdenis door de ouderlingen en diakenen heeft ingevoerd, welk formulier als bijlage XXI aan de Kerkorde is toegevoegd.

A. (Apeldoorn), H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen