Een nieuwe Psalmberijming (I)

De tijden veranderen en wij met hen.
Geslachten komen en geslachten gaan.
En elk geslacht brengt nieuwe vormen en nieuwe zaken.
Niets blijft volkomen gelijk.
Dat kan ook niet en dat hoeft ook niet.
Maar temidden van de veranderende wereld blijft Gods Woord zichzelf gelijk.
Wel verandert de vertaling van dat Woord in de vele talen van deze wereld. Want de taal is een levend iets. Er zijn dode talen zoals het oude Hebreeuws, het oude Grieks en het oude Latijn, dus talen die niet meer gesproken worden op de manier, waarin de oude geschriften zijn gesteld, en er zijn levende talen, dat zijn talen die nog door bepaalde volken worden gesproken.
Die levende talen nu veranderen.
Zo is de nederlandse taal van drie eeuwen geleden niet meer gelijk aan het nederlands van heden. Er is niemand in onze samenleving, ook niet de meest conservatieve mens, die nog precies zo spreekt, als de mensen vier geslachten geleden spraken.
Nu is de bijbel geschreven in een taal die vroeger „leefde", d.w.z. de bijbelschrijvers hebben de boeken van de bijbel geschreven in de taal die zijzelf toen zó spraken. Maar het Hebreeuws van de Joden in Palestina vandaag, en het Grieks van de mensen in Griekenland en het Latijn van de mensen van Italië van heden is anders dan de taal van een Mozes en een David en een Paulus.
Bij het vertalen van de bijbel zijn er dus twee moeilijkheden, n.l. dat men moet kennen de oude taal van duizenden jaren terug en de taal van het hedendaags spraakgebruik.
Onze oude Statenvertaling ging uit van bepaalde handschriften van de bijbelboeken, die toen bekend waren, terwijl de Nieuwe Vertaling van het Ned. Bijbelgenootschap kon gebruik maken van later ontdekte handschriften, waardoor men weer dichterbij gekomen is bij de originele handschriften, die zijn verloren gegaan.
Wij hebben nu dus een nieuwe bijbelvertaling en onze kinderen zullen daarmee opgroeien.
Nu hebben we ook een psalmberijming (van 1773), die al bijna twee eeuwen oud is. Die psalmberijming maakte natuurlijk gebruik van de nieuwste bijbel die men toen had n.l. de statenbijbel.
Het ligt voor de hand dat wanneer er vandaag een nieuwe psalmberijming komt, dat men dan gebruik maakt van de nieuwe vertaling van de bijbel. Want een psalmberijming moet de best mogelijke weergave zijn van de psalmen in de grondtekst.
Er zijn ook in de laatste eeuw vele nieuwe proeven gemaakt van een psalmberijming.
Bekend is in de laatste tijd het z.g. Psalter van ds. Hasper, dat werd uitgegeven in 1938 en overal met vreugde werd begroet. Tegelijk met deze nieuwe berijming greep men ook weer terug op de oorspronkelijke wijzen van onze psalmen, d.w.z. met het rythme waarin ze gecomponeerd waren in de tijd van Calvijn.
De berijming van Hasper leek het eerst wel te „doen" maar bij nadere bestudering zakte het enthousiasme sterk. De Hervormde kerk verwierp deze berijming. De Gereformeerde Kerken aanvaarden haar als „proeve", maar kwamen er langzamerhand van terug.
Na de verwerping van de berijming van Hasper nam de Hervormde Synode ook het besluit om een aantal dichters te verzoeken een nieuwe berijming te maken.
Later breidde deze actie zich uit tot een interkerkelijke werkcommissie en een paar jaar geleden werd een Interkerkelijke Stichting gevormd voor de Psalmberijming.
Deze Stichting nu heeft onlangs de eerste druk van een proeve van een nieuwe berijming van de 150 psalmen, aangeboden aan de kerken die in de Stichting zijn vertegenwoordigd.
Tegelijk met deze aanbieding is deze proeve in de handel gebracht en iedereen kan nu bij zijn boekhandelaar een exemplaar van deze psalmberijming kopen voor ƒ 2,50.
Ik wil hier iets vertellen over de totstandkoming van deze psalmberijming.
Er waren twee groepen van mensen aan het werk, acht jaren lang. Er was een groep van dichters en een groep van beoordelaars.
De dichters hebben de psalmen onder elkaar verdeeld, zodat de taak voor elke dichter apart niet al te zwaar zou worden. De dichters werden in hun werk terzijde gestaan door de taalgeleerden, die hen konden voorlichten omtrent de betekenis van de grondtekst.
De groep van beoordelaars bestond uit verschillende vakmensen, kenners van Hebreeuws en Grieks, theologen, dichters, kenners van het hedendaagse Nederlands, musicologen en soms ook gewone gemeenteleden.
In de commissie van de beoordelaars werd elke proeve van alle psalmen, die haar werd voorgelegd getoetst op de betrouwbaarheid wat de grondtekst betreft, op de begrijpelijkheid voor de gewone man, op de zingbaarheid met de oude wijs, kortom de proeven werden alzijdig getoetst.
Nu is dat werk gereed en is de proeve gedrukt.
Het is een „proeve", d.w.z. ze is nog niet aanvaard door de kerken. Zij is aangeboden aan de kerken die in de Stichting samenwerken dat zijn de Ned. Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken, de Evangelisch Lutherse Kerk, de Doopsgezinde Broederschap, en de Remonstrantse Broederschap.
Ook de niet in de Stichting samenwerkende kerken, wordt gevraagd deze „proeve" te willen beproeven, en de werkcommissie in te lichten over de eventuele bezwaren die men heeft tegen deze nieuwe berijming.
Ook onze kerken zullen zich op deze berijming moeten bezinnen.
Het zal met de nieuwe Psalmberijming net gaan als met de nieuwe bijbelvertaling. Wanneer de nieuwe berijming over enkele jaren na grondige revisie zal worden aangenomen door de „grote" kerken, dan zullen onze kinderen op de scholen deze psalmen gaan leren en zal er een geslacht opgroeien dat gewend raakt aan de nieuwe berijming.
Natuurlijk zullen de oudere mensen niet meer beginnen de nieuwe psalmen van buiten te gaan leren. Die hebben in hun jeugd de oude psalmen geleerd. Die zitten in hun geheugen en die zullen er niet meer uitgaan. Dat hoeft ook niet. Maar voor de opgroeiende jeugd wordt het anders. Die zullen we de psalmen moeten leren in de huidige taal en zó dat ze ook begrijpen wat ze leren.
Als we nu deze nieuwe berijming eens gaan bekijken, dan grijpen we bij voorbaat vlug naar de psalmen die we van buiten kennen, onze lievelingsliederen. Iedereen heeft ze wel, psalmen die vooraan in zijn geheugen liggen en zijn dagelijks voedsel vormen.
Natuurlijk zijn we nieuwsgierig hoe die psalm nu wel berijmd zal zijn. Ik kan er niet aan denken hele psalmen hier af te schrijven. Laat elk gezin maar zo vlug mogelijk een exemplaar van deze berijming aanschaffen, opdat we niet als er straks over gedebatteerd wordt met de mond vol tanden staan en moeten zeggen: Ik ken de nieuwe berijming niet, en dan maar afgaan op wat anderen er van zeggen, die het misschien ook weer van anderen gehoord hebben.
Laten we bij het gaan lezen van deze berijming er vooral ook goed op letten, dat deze berijming er is om gezongen te worden en wel gezongen op het rythme dat in het boekje staat aangegeven.
In een volgend artikel hoop ik enkele voorbeelden van de nieuwe berijming af te schrijven, opdat u een indruk krijgt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen