De Catechisatie.

De catechisaties zijn in de meeste gemeenten weer begonnen. Over dit onderwerp schrijft prof. dr. Waterink in „Centraal Weekblad" weer een van zijn gezellige, leerzame, practische brieven, die we onze lezers niet willen onthouden.

Amice,
Gaat het jou als mij, dan heb je een mooie vakantie gehad. Zoals je weet heb ik in Zwitserland gezeten en daar was het dit jaar bijzonder zonnig. Er waren honderd uren meer zonneschijn in de maand augustus dan het gemiddelde van het aantal zonneschijnuren in deze maand in dat land, gerekend over meer dan tweehonderd jaar. (Uitgezonderd 1886, toen waren er in augustus twee zonneuren meer. Vanwege de doleantie zeker! )
Hoe schoon is het!

En ook in ander opzicht voelden wij ons in de vakantie erg op ons gemak. In het bekende Adelboden, waar wij vertoefden, voel je je als gereformeerd mens thuis, 's Zondags zijn vrijwel alle winkels (vrijwillig) gesloten. De mensen gaan er voor Zwitserse begrippen zeer trouw naar de kerk. De kerk was afgeladen vol en om zeker te zijn van een zitplaats moest men voor de dienst, die om half tien aanving, om negen uur in de kerk zijn. De dominee van Adelboden is een goed gereformeerd man en hij preekt voortreffelijk.
Wanneer je in de buurt van het dorp in de bergen wandelt, heb je alle kans dat je een boer tegen komt met wie je heel gewoon een geestelijk gesprek kunt voeren. Deze mensen beginnen zelf ook vrij gemakkelijk uit eigen beweging over deze dingen te praten. Eén van mijn vrienden maakte op een zondagmorgen vroeg een klein wandelingetje. Hij passeerde daarbij een oude boer die hem eerst voorbij stapte, maar die zich toen omkeerde en zei: „Wat mooi dit alles hè, hoe schoon moet de Schepper zijn dat hij alles zo mooi heeft kunnen maken". Zoiets doet je goed. En hoewel er natuurlijk ook wel uiterlijkheden een rol zullen spelen, is het toch ook merkwaardig, dat er in het Engstligendal waar Adelboden ligt bijna geen boerenhuis te vinden is waar in de gevel niet één of meer bijbelteksten zijn ingesneden. Vlakbij Adelboden is een wat kleiner dorp waar de gevel van een lagere school door de tekst; „De vreze des Heeren is het begin der wijsheid", wordt gesierd. Geen wonder dat je je als christen thuis voelt in Adelboden.

Zes hoofdfouten.
Nu begrijp je wel amice, dat dit alles een aanloopje is tot de opmerking, die ik graag maken wou. Toen ik in Adelboden met een gemeentelid een praatje maakte en hem gelukkig prees met zijn dominee, die zo voortreffelijk preekte, zei hij: „Ja, maar er is één ding en dat is nog veel belangrijker, en dat is dit: zijn catechisaties zijn zo uitstekend. Kijk eens, onder het Oude Testament zegt God, dat Zijn volk verloren gaat omdat het geen kennis heeft. Ik ben niet zo jong meer", zei hij „maar ik heb hier in de omgeving prachtige dorpsgemeenten in veertig jaar tijds zien afzakken omdat de dominee geen aandacht gaf aan het onderwijs van de jeugd".
En misschien begrijp je, amice, dat ik aan die uitspraak wil aanhaken.
De vakanties zijn achter de rug en hopelijk beginnen nu de catechisaties weer of zijn ze reeds begonnen.
En nu is één van de dingen, die mij dikwijls erg bezorgd maken dit, dat ik, — hoezeer ik ook weet dat er onder onze predikanten veel uitstekende catecheten zijn, - toch ook helaas moet constateren dat er velen zijn, die van het catechetisch onderwijs veel te weinig werk maken.
Ik zal niet te breed op deze dingen ingaan. Ik heb al eens eerder over deze dingen geschreven en het is uiterst pijnlijk om de reactie van sommige predikanten op mijn opmerkingen te vernemen.
Maar mag ik enkele punten signaleren. Gedachtig aan het „frappez, frappez toujours", wat vrij vertaald betekent „aanhouden maar, misschien lukt het wel een keer", wil ik graag op enkele van de hoofdfouten die er bij het catechetische onderwijs gemaakt worden, wijzen.
1e. Terwijl men op onze scholen tracht om steeds de beste methoden voor het onderwijs te vinden zowel uit principieel als uit vaktechnisch oogpunt bezien, is het aantal predikanten dat werkelijk ernst maakt met het zoeken van de beste catechisatiemethode veel te gering. Men doet maar zo wat.
2e. Enkele kreten, uit het humanistische kamp opgevangen, hebben op sommige predikanten invloed. Eén van de gevolgen daarvan is dat men meent dat het onjuist is om op catechisatie een letterlijke kennis van de belijdenis, speciaal van de catechismus, te eisen.
3e. Bij het catechisatie-onderwijs mist men in verband met het onder 1. gezegde veel te veel een verantwoorde planmatigheid. Het is nodig, dat in de acht a tien jaren, die de jongelui naar de catechisatie gaan {bij voorkeur drie groepen: van 10—14, van 14—17 jaar en van 17 jaar en ouder) een overzicht van de bijbelse geschiedenis gegeven wordt, een behandeling van de belijdenis aan de orde komt, en een overzicht ontvangen is van het kerkelijk leven, van het zendingswerk, van het evangelisatiewerk en van het werk van barmhartigheid en wetenschap in onze kring.
4e. De catechisatie heeft twee kanten. Zij is onderwijs en zij is dienst des Woords. Omdat de catechisatie dienst des Woords is mag het element van de toepassing van het geleerde zeker niet ontbreken. Maar omdat het ook onderwijs Is mag ook het element van de eis, dat het geleerde wordt gekend, niet afwezig zijn. Ik wil wel eerlijk zeggen, amice, dat ik in al mijn drie gemeenten indertijd, de gewoonte had om jonge mensen, die bij herhaling hun lessen niet kenden, rustig te laten nablijven om hen de gelegenheid te geven die te leren. Natuurlijk doe je zoiets met oordeel des onderscheids. De bewering dat dat met de moderne jeugd niet kan; is absoluut onjuist. Integendeel, de jonge mensen krijgen juist respect voor de catechisatie, omdat ze zien dat het de dominee heilig ernst is.
Ik heb nog nooit een catechisatie zien verlopen omdat er teveel geëist werd. Catechisaties, op welke de jongelui de indruk hebben dat er maar een beetje „gepraat" wordt, behoren tot de slechts bezochte.
5e. Door opzettelijke enquêtes, zowel via een deputaatschap van de generale synode, als door enquêtes die ik op andere wijze hield, beschik ik over vrij veel materiaal aangaande de manier waarop er gecatechiseerd wordt. Daarbij komt, dat ik soms uit anderen hoofde kennis maak met de gang van zaken op catechisaties voor jongeren en ouderen. Deze gegevens geven dikwijls aanleiding tot zeer ernstige bedenkingen. Er zijn gelukkig ook verscheidene gemeenten, die men slechts kan gelukwensen met de wijze waarop de jeugd wordt onderwezen. Maar er zijn ook gemeenten, waar ik de kerkeraad in gebreke moest stellen wegens het volkomen gebrek aan toezicht op het catechetisch onderwijs en waar de predikant onderwijs geeft op een manier, waarvan ik niet begrijp, dat hij het voor God durft verantwoorden.
6e. Een catechisatie moet minstens een uur duren. Ik heb daar vroeger al eens over geschreven. Het is onmogelijk een behoorlijke catechisatie te geven die korter duurt. Dan komt er èn van het overhoren (dat zeer serieus moet geschieden) èn van het uitleggen van de nieuwe leerstof èn van het bespreken van illustratief materiaal niets terecht.

Voorbereiding noodzakelijk
Dit zijn zo enkele hoofdpunten.
Een dominee, die goed catechiseert, moet zich vooral in de eerste jaren van zijn ambtswerk daar nadrukkelijk op voorbereiden. Een uur goed catechisatie geven vraagt meer dan een uur goede voorbereiding. Dit moet ook een gemeente bedenken.
Eens zat ik aan de lunch ter gelegenheid van een „provinciale dag" van de christelijke boeren- en tuindersbond. De mensen praatten onderling over hun dominees. „Ja", zei er één, „wij zullen onze dominee wel niet lang houden. Hij wordt overal gevraagd voor lezingen". „Nou zei een ander, „onze dominee studeert era veel. Je merkt het wel in de preek, maar hij komt niet veel bij de mensen en catechisatie geven vindt hij vervelend". Toen zei een derde: „Dan hebben wij de beste dominee, want hij preekt goed, al krijgt hij niet veel verzoeken om op andere plaatsen te spreken, hij bezoekt trouw de gemeente en je verstaat er versteld van hoe graag de jongelui naar de catechisatie gaan en hoeveel hij ze leert. Jullie mogen dan een beroemde of een knappe dominee hebben, wij hebben echt ,,een dominee" en wat ons betreft, wij willen hem nog best vijfentwintig jaar houden".
En, amice, nu zul j e denken, dat de man die hier aan het woord was misschien tachtig jaar was. Hij was echter ongeveer veertig jaar en stond algemeen bekend als een zeer vooruitstrevende boer. Maar ook als een man met inzicht en met een beginselvaste levenshouding.
En ik ben overtuigd dat hij in zijn oordeel gelijk had.
Onwillekeurig volg je dan voor zover mogelijk, zulke dominees op hun levensgang. Vooral in de levensloop van die laatste had ik belangstelling. Hij heeft vijf of zes beroepen gehad, ook naar grotere gemeenten, maar bedankte, tot hij, toen hij ongeveer vijfenveertig was een beroep kreeg, naar een groot dorp vlak bij een grote stad.
In dat dorp catechiseert hij nu.
En hij doet het uitstekend.
En hij houdt zijn volk.
Bij zijn voorganger ging nog geen veertig procent van de jonge mensen, die er voor in aanmerking kwamen, geregeld naar de catechisatie. Het hoofd van de Mulo ter plaatse vertelde mij enige tijd geleden dat bij deze dominee negentig procent van de jongelui tussen twaalf en twintig jaar geregeld en met plezier naar de catechisatie gaat, en hij voegde er aan toe „en wij hebben een pracht-jeugd in de kerk".
Nou, amice, dat was het dan weer.
Als steeds, je

J. WATERINK

Catechisatie is bijzonder belangrijk.
Gelukkig de gemeente, waar de dominee zich er niet van af maakt en waar de jeugd het catechisatielokaal niet ontloopt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen