Gezag en vrijheid

Wat de vorige maand in Amsterdam heeft plaats gehad houdt nog steeds de gemoederen van velen bezig. Wat was de diepste oorzaak van de explosie, die plotseling van de binnenstad van Amsterdam een chaos maakte? Het is wel duidelijk, dat dit niet zonder meer de paar procent aftrek is geweest bij de verzilvering van de vakantiebonnen voor de ongeorganiseerde bouwvakarbeiders. Hier zit meer achter.
Is het hetzelfde verschijnsel dat nozems en provo's telkens weer in botsing brengt met het wettig gezag? Ligt hier een doelbewust streven achter of is het louter zucht tot vandalisme en terreur geweest? Er zijn ongetwijfeld lieden bij geweest, die zuiver voor het plezier mee gedaan hebben om de boel kort en klein te slaan. Maar daarmee is niet alles verklaard. Van de provo's geldt dat naar hun eigen zeggen niet. En welke rol hebben de kommunisten in de hele rel gespeeld?
Ze hebben bij monde van de heer Bakker in de 2de Kamer de rol van de onschuld gespeeld en er zelfs voor gezorgd dat de chaos nog niet erger is geworden, maar anderen noemen feiten die op het tegendeel wijzen.
Is de diepste oorzaak van alles een stijgend gevoel van ontevredenheid met vele bestaande toestanden in de maatschappij? Men heeft wel beweerd, dat de achtergrond van de rel in Amsterdam dezelfde is geweest als die waardoor velen bij de laatste verkiezingen op boer Koekoek hebben gestemd, al heeft deze met nadruk verzekerd met de gebeurtenissen in Amsterdam niets te maken te willen hebben, ja zelfs fel af te keuren.
En welke fouten hebben gelegen bij het Amsterdamse politieapparaat? Hoe is het mogelijk geweest dat auto's en winkelruiten werden vernield zonder dat de politie optrad? Moet het hele politieapparaat in Amsterdam opnieuw worden georganiseerd? Het zijn vragen, waarmee de 2de Kamer zich uitvoerig heeft bezig gehouden.
Maar wat temidden van al deze vragen, die een antwoord behoeven, wel duidelijk is, is dat het gezag een krisis doormaakt, Dat blijkt trouwens ook wel uit andere gebeurtenissen dan die in Amsterdam.
Welke waarde heeft voor de mensen het gezag? Er zijn er, die als hun mening hebben te kennen gegeven dat al die opruiers, provo's en nozems inkluis maar eens een poosje naar een werkkamp moesten worden gestuurd. Daar zouden ze wel genezen. De mensen hebben het veel te goed. Zij zouden het gezag veel krachtiger willen hebben.
Anderen hebben voor elke vorm van gezag niet de minste waardering. Ze zijn eigenlijk tegen het gezag. Ze zijn tegen de politie, eigenlijk al tegen het uniform, tegen het leger, tegen het koninklijk huis. Alles moet nog veel demokratischer worden.
Het kwaad zit al in veel gezinnen. Terecht is er herhaaldelijk op gewezen, dat het gezin de primaire gezagskring is. Daar moet het kind leren wat gezag i£.
Maar in vele gezinnen zijn de kinderen baas en weten de ouders nauwelijks meer hun gezag te handhaven.
Dat kan aan de kinderen liggen, die geen gezag willen erkennen, maar zelf zullen uitmaken wat ze doen en laten.
Ik hoorde van een jongen, die driehonderd gulden in de week verdient. En toen zijn vader hem adviseerde daarvan elke week tweehonderd gulden naar de spaarbank te brengen, kreeg hij ten antwoord, dat hij daar niets mee te maken had en hij werd door zoonlief zo toegetakeld, dat hij in het ziekenhuis terecht kwam.
De krisis van het gezag kan ook liggen aan de ouders, die niet meer weten wat het gezag eigenlijk is. Ze laten de kinderen maar de baas.
Zou deze gezagskrisis niet ten diepste haar oorzaak hierin vinden, dat het gezag van God de mens vreemd geworden is. Blijft er nog inderdaad gezag over wanneer het goddelijk gezag verworpen wordt?
Gods wet zegt ons dat we vader en moeder moeten eren. En terecht zegt onze Katechismus bij de verklaring van het vijfde gebod, dat dit betekent dat we niet slechts onze vader en moeder, maar allen die over ons gesteld zijn alle eer, liefde en trouw bewijzen moeten en met een behoorlijke gehoorzaamheid ons aan hen zullen onderwerpen en ook met hun zwakheid en gebreken zullen geduld hebben, aangezien het Gode belieft ons door hun hand te regeren. Maar daar moet je de meeste mensen tegenwoordig niet meer mee aankomen. Men wil vrij zijn en eigen baas wezen. En het gezag mag zolang gezag zijn als het precies doet wat men wil, en anders is er voor gezag geen plaats.
Dat is in beginsel niets anders dan de volkssouvereiniteit, waarvan Groen van Prinsterer reeds het anti-goddelijk karakter heeft aan de kaak gesteld.
Dat betekent niet dat allen, die geen God in hun leven erkennen, van geen gezag willen weten. Er werken gelukkig nog allerlei bijbelse en christelijke invloeden in onze maatschappij door, al wordt deze al meer ontkerstend. Maar de ontkerstening zal ook al meer haar invloed doen gelden. Wat wordt er uiteindelijk van gezag, wanneer het gezag Gods niet meer wordt erkend? Dat loopt uit op anarchie, waarbij geen enkel gezag meer wordt erkend, of op de diktatuur, waarbij het gezag wordt verabsoluteerd. In beide gevallen wordt de vrijheid teniet gedaan.
Gezag en vrijheid horen bij elkaar. Gezag dient om de vrijheid van de mens mogelijk te maken. Maar die vrijheid is wat anders dan de bandeloosheid. Want deze betekent de vernietiging van de vrijheid. Dat hebben we in Amsterdam duidelijk gezien. Toen het gezag niet werd gehandhaafd, werd alles kort en klein geslagen. Afwezigheid van het gezag betekent de oplossing van het leven in een hopeloze chaos.
Daarom moet er gezag zijn en dat gezag moet gehoorzaamd worden. Dat is de instelling van God.
Er is geen gezag dan door God. En wie zich daartegen verzet, wederstaat de instelling van God, zegt Paulus in Rom. 13. Maar ook de diktatuur betekent de totale vernietiging van de vrijheid. Dat weten we nog wel uit de tijd van het Duitse nationaal-socialisme en daar weten ze ook in Rusland en China van te spreken.
Het gezag moet er niet zijn om slechts een enkeling, een groep of een partij te dienen. In dat opzicht is er ook vroeger met het „goddelijk gezag" van de koning of de staat vaak gezondigd. In naam van het ,,goddelijke gezag" trokken koningen alle rechten aan zich en had het volk slechts plichten. Het „goddelijke gezag" ontaardde in een vergoddelijking van het gezag van de overheid. Ook dat heeft toestanden geschapen, waarin de vrijheid van de onderdaan werd tot slavernij.
Het gezag moet gehoorzaamd worden. Dat geldt zowel voor het gezin als voor de maatschappij. Anders krijgen we willekeur, terreur en bandeloosheid.
Maar het gezag heeft ook haar verantwoordelijkheid. Paulus zegt dat het gezag in dienst staat van God, de onderdaan ten goede (Rom. 13 :4). Het gezag is er niet om te heersen, maar om te dienen.
In ps. 72 wordt gebeden, dat de koning het volk richte met gerechtigheid en de ellendigen met recht.
De overheid moet het goede voor haar onderdanen zoeken. Zij is er terwille van de gerechtigheid. Daarom moet er ook voortdurend kontakt zijn tussen overheid en volk. Dit kontakt funktioneert o.a. in de volksvergadering, waarin overheid en volk elkaar ontmoeten om met elkaar het goede te zoeken.
Velen hebben echter in onze tijd aan dat kontakt niet genoeg. Menen zelfs dat dit kontakt niet zuiver werkt. De stem van het volk wordt te weinig gehoord.
Men heeft er behoefte aan om ook op andere wijze zijn stem te doen horen. Dat zit ook voor een groot deel achter het optreden van de provo's en speelt misschien ook wel een rol in de Amsterdamse rel.
Wanneer men meent zijn stem te moeten laten horen, is daartegen geen bezwaar. Maar men doe het in legale weg, met eerbied voor het door God gegeven gezag. En het wettige gezag moet de wijsheid en de takt bezitten om te peilen wat er leeft onder het volk. Zo alleen kunnen gezag en vrijheid samengaan.
Als een kind in een gezin meent onrecht te worden aangedaan, moet het niet alles kort en klein gaan slaan. Dat is ook zonde voor God. Doch de ouders moeten openstaan om ten alle tijde met het kind te spreken. Ouders die menen dat het kind alleen maar te gehoorzamen heeft, zijn er naast. Die doen aan de vrijheid van het kind tekort.
We moeten voor twee dingen waken. Dat het gezag niet wordt tot diktatuur en dat de vrijheid niet wordt tot bandeloosheid.
Vrijheid erkenne het van God gegeven gezag en het gezag beoge de van God gewilde vrijheid.
De hoogste vrijheid is gegarandeerd wanneer overheid en volk het gezag van God en Zijn Woord erkennen.
Onder Uwe heerschappij zijn wij zalig, zijn wij vrij.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen